کاربری های حریم‌ تهران

صباح‌الدین متقی مدیرکل سابق حریم شهر تهران که تابستان امسال با تودیع از این سمت، در مقام مشاور معاونت شهرسازی و معماری شهرداری تهران در حوزه حریم، منصوب شد اعلام کرد: در حریم شهر تهران به غیر از مناطقی که سطح اشغال سکونتگاهی همچون شهرها، شهرستان‌ها و روستاهای واقع در حریم هستند، هر نوع ساخت‌وساز مسکونی، تجاری و خدماتی غیرقانونی و فاقد مجوز محسوب می‌شود. متقی با اشاره به تصویب کلیات طرح جامع حریم تهران در هفته‌های اخیر، ضمن امیدواری بابت در اختیار گرفتن ابزارهای مقابله با ساخت‌وسازهای غیرمجاز از طریق تصویب نهایی این طرح گفت: اولویت شهرداری در حریم تهران، ایجاد فضاهای سبز و محیط‌های گردشگری و حمایت از ساخت‌وسازهایی فقط با این نوع کاربری است.

تخریب ساخت وسازهای غیرمجاز در حریم شهر تهران خبری است که هر چند وقت یک‌بار از سوی برخی مقامات شهرداری یا استانداری شنیده می‌شود. رشد تجاوز به حریم پایتخت سبب شد، از سال گذشته مدیران شهری تهران تصمیم به تصویب طرحی با عنوان «طرح جامع حریم شهر تهران» بگیرند. طرحی که با وجود اهمیت به لحاظ ممنوعیت ساخت‌وساز‌های غیرمجاز در محدوده حریم و افزایش فضاهای گردشگری مورد نیاز تهران در حریم، از سال گذشته تاکنون در صف تایید و تصویب کمیته فنی حریم منتظر بررسی مانده است. البته مدیر کل جدید حریم شهر تهران با اعلام خبر تایید کلیات طرح جامع حریم در کمیته فنی اعلام کرد: مقرر شده است شرح خدمات شهری و نقشه‌های این طرح با کارشناسی این اداره کل و با همکاری اداره کل برنامه‌ریزی تهیه و در جلسه بعدی این کمیته مطرح شود.

صباح الدین متقی مدیر کل پیشین حریم شهر تهران که در فرآیند تهیه و تدوین طرح جامع حریم حضور داشته از ممنوعیت کامل ساخت وساز و وجود نظارت مستمر برای جلوگیری از ساخت وساز‌های غیر مجاز در محدوده حریم با تصویب این طرح خبر داد و اظهار کرد: در محدوده حریم تهران فقط ساخت‌وسازهای با کاربری گردشگری مجاز هستند و امکان فعالیت دارند.

شهرهای جدید اطراف تهران مثل پرند در ۳۰ کیلومتری تهران و پردیس در ۴۰ کیلومتری شهر تهران، در محدوده حریم شهر تهران قرار گرفته‌اند؟
خوشبختانه خیر. البته محدوده‌ای از غرب شهر پردیس در این محدوده قرار دارد و مدیریت شهری معتقد است، نباید در محدوده ۶ هزار کیلومتری حریم شهر تهران نقطه جمعیتی ایجاد شود به همین دلیل این دو شهر به طور کامل در محدوده حریم شهر تهران قرار نگرفته‌اند.

در آبان ماه امسال کلیات طرح جامع حریم شهر تهران در کمیته‌فنی حریم به تصویب رسید. با تصویب و اجرای طرح جامع حریم تهران، چه مزایا و منافعی نصیب شهروندان پایتخت می‌شود؟
ببینید هیچ سازمان یا نهادی نمی‌تواند بدون وجود اسناد فرادست به طور کامل و همه جانبه در محدوده وظایف خود ایفای نقش کند. همانگونه که تصویب و اجرای طرح تفصیلی جدید در سطح شهر تهران به نظام مند کردن ساخت‌وساز در پهنه‌های مختلف شهر کمک کرد، تایید طرح جامع حریم در شورای عالی شهرسازی و معماری نیز می‌تواند به طور کامل ساخت‌وسازهای غیر مجاز در محدوده حریم شهر تهران را مهار کند.

با این وجود طرح جامع حریم بیش از یکسال است که قرار است به شورای شهر برای تصویب ارائه شود، چرا پروسه تصویب این طرح اینقدر زمان بر بوده است؟
به نظر می‌رسد، اهمیت تصویب و اجرای این سند فرادستی برای برخی از دوستان هنوز مشخص نشده است.

محدوده حریم شهر تهران چند کیلومتر است؟
حدود ۶ هزار کیلومتر مربع است که حدود هزار کیلومتر آن مربوط به سطح اشغال سکونتگاهی شهری، شهرستانی و روستایی و هزار کیلومتر مربع آن برای قطب‌های گردشگری و ورزشی اختصاص داده شده است. اراضی کشاورزی و باغات این محدوده نیز یک ششم این وسعت را شامل می‌شود. البته در سایر قسمت‌های این محدوده، هزار کیلومتر مربوط به نمک زار و کویر است و در هزار کیلومتر دیگر آن نیز فضای سبز و درختکاری انجام می‌شود. بخشی از وسعت شش هزار کیلومتری حریم نیز صخره‌ای است که قابلیت کشت و زرع ندارد و با اقداماتی که برای آن انجام می‌شود، با مشارکت بخش خصوصی برنامه‌ریزی خاصی برای این قسمت انجام خواهد شد.

در بخشی از صحبت‌تان به اختصاص بخشی از محدوده حریم شهر به فضاهای گردشگری اشاره کردید. این محدوده چه فضاهایی را شامل می‌شود؟
فضاهای سبزی همچون سد ماملو، پارک خجیر، سرخه حصار، چیتگر و فضاهایی برای پرواز و پیست‌های ورزشی از جمله نقاط جذاب حریم مناطق تهران است که به عنوان فضاهای گردشگری شناخته شده‌اند.

در حال حاضر ساخت وساز در حریم شهر تهران ممنوع است یا اینکه تحت شرایطی و با محوزهایی خاص، امکان ساخت‌وساز وجود دارد؟
امکان ساخت‌وسازهای مسکونی، تجاری و خدماتی در محدوده حریم شهر تهران وجود ندارد. اما در خصوص ساخت وسازهایی با کاربری گردشگری موضوع متفاوت است. بنده هم در زمان حضور در مدیرکلی حریم شهر تهران اعتقاد داشتم، باید از ساخت‌وسازهای با کاربری گردشگری حمایت کرد. به عنوان مثال فردی که زمینی با مساحت حدود ۵ تا ۶ هکتار دارد به او اجازه ساخت وساز با کاربری گردشگری با سطح اشغال ۵/۲ درصد داده می‌شود.