منظر شهری باید حریم امن زندگی شهروندان باشد

امروزه ۸ نوع آلودگی در بیشتر کلان شهرها دیده میشود: آلودگی هوا، آلودگی آب، آلودگی نور، آلودگی صوتی، آلودگی رادیواکتیوها، آلودگی مغناطیس، آلودگی حرارتی و آلودگی منظر.

در حال حاضر یکی از مهمترین آسیبهای شهری بر پیکر شهرها ناشی از آشفتگی و اغتشاش بصری است. ساختمانهای ناهمگون با بافت مجاور، الحاقات غیراصولی دودکشها،کانالهای کولر و سیستمهای تهویه، حصارکشی بالکنها، تغییر شکل خودسرانه فضاهای عمومیموجود در نمای ساختمانها و تبدیل آنها به انباری و فضاهای رها شده و متروکه، خانههای کوتاه و بلند با پنجرههای بدقواره و شیشههای رنگ به رنگ که بیهیچ تناسبی کنار هم چیده شدهاند.، پوسترها و برچسبهای تبلیغاتی که تا بلندترین ارتفاع تیرهای چراغ برق و درهای فلزی خانهها چشم را میآزارد، افزایش حجم تبلیغات محیطی و بیتوجهی به شیوه هماهنگ آذینبندی و زیباسازی شهر، اغتشاش در طراحی سر در مغازهها، همه و همه در سالهای گذشته، بافت شهرها را به چشماندازهای آشفته و ملالآور تبدیل کرده است.

فضایی که امروز بالکن نامیده میشود، در دوران قدیم که فضاهای بیرونی بازتر بود و ایوانها چشمانداز زیبایی داشتند، موجب آرامش اعصاب بودند؛ اما در شرایط شهرسازی کنونی، بالکنها کارکرد خود را از دست دادهاند و صرفاً به منظور فضایی اضافی برای قرار دادن وسایل غیرضروری در نظر گرفته میشوند.

تبلیغات عنانگسیخته، محدودترین فضاهای قابل استفاده شهرها را نیز در سیطره خود گرفتهاند. حتی دیوارهایی که عبارت «نصب هرگونه آگهی پیگرد قانونی دارد» بر پیکر آنهاحک شده است نیز از هجوم برچسب تبلیغاتی در امان نماندهاند. در حالی که منظر شهری باید حریم امن زندگی شهروندان باشد نه جولانگاه پیامهای تبلیغاتی.

تهران شهری است که پیش از این، چهره مشخص تاریخی و معماری داشته و در ۳۰ سال گذشته دارای هویت و سبکهای معماری خاصی بوده است، اما هماکنون نبود تناسب ارتفاع ساختمانی در یک بافت محدود محلی و منطقهای، سیما و منظر شهر تهران را مخدوش کرده است.

در چنین شرایطی کمتوجهی دستگاههای متولی از جمله وزارت مسکن و شهرسازی در کنترل ساختوسازهای ناهمگون که حالا دیگر حتی کوچه و پسکوچههای ۶ متری هم از گزند آن در امان نماندهاند، تهران را به شهری فاقد چهره تاریخی و سبک مشخص در معماری دوران معاصر تبدیل کرده است.

بر اساس تکالیف قانونی شورای شهر، سازمان زیباسازی موظف است تا برای رفع مسائل مرتبط با آلودگی نوری و آلودگی بصری برنامهریزی نموده و اقدامات لازم را در این خصوص صورت دهد.

با این حال میتوان راهکارهایی را برای سامان بخشیدن به بحث تبلیغات شهری به ویژه تبلیغات محیطی پیشنهاد داد مانند: تدوین و اجرای طرح جامع نورپردازی شهر تهران با تأکید بر شاخصهای زیست محیطی و منظر شهری، تدوین و اجرای طرح جامع مبلمان شهری با تاکید بر شاخصهای زیست محیطی و منظر شهری، تعامل همه جانبه بین کلیه نهادها و ارگانهای سیاستگذار در امر توسعه پایدار و مدیریت شهری و ایجاد یک کارگروه مشترک جهت کنترل اغتشاش بصری در سطح شهر تهران، وضع قوانین مؤثر جهت کنترل آلودگی بصری و ایجاد هماهنگی بین عناصر تشکیل دهنده منظر شهری، فرهنگسازی و ایجاد مسئولیت و انگیزه مشارکت در شهروندان جهت رفع آلودگیهای بصری از چهره شهر.

همچنین تعهد هرچه بیشتر شهرداریها نسبت به انجام وظایف خود در راستای بهبود سیمای شهری جهت الگوسازی در میان شهروندان جهت انجام وظایف شهروندی خود را نیز میتوان به عنوان یکی از راهکارهای اساسی برای سامان بخشیدن به مقوله تبلیغات محیطی بر شمرد.

توسط: م.ابتکار