ارزیابی میزان توفیق و کارایی ضوابط و مقررات ساختمانی در توسعه شهرها

ارزیابی میزان توفیق و کارایی ضوابط و مقررات ساختمانی در توسعه شهرها
معماری، شهرسازی
آقای مهندس علی عمرانی‏پور
خانم دکتر ملیحه احمدی

در روند تحلیلی شکل‏گیری معماری، یکی از عوامل موثر، مجموعه اصول کالبدی است. اصول کالبدی فوق‏الذکر را به دو گروه عمده می‏توان تقسیم کرد: گروه اول که به مقوله کیفیات پرداخته و با جنبه‏های روانی-انسانی فضا مرتبط هستند. گروه دوم که وارد در مقوله کمیات می‏شوند و مشتمل است بر استاندارها و ضوابط و مقررات فنی معماری. بخش‏هایی از این اصول کالبدی به صورت ضوابط و مقررات ساختمانی در قالب مقررات ملی ساختمان کشور، ضوابط و مقررات ساختمانی موجود در طرح‏های جامع و تفصیلی و ضوابطی را که شهرداری‌ها براساس شرایط روز تدوین کرده و به اجرا گذاشته‏اند، وجود دارد. اما از آنجا که کشور ما دارای سابقه زیادی در تدوین ضوابط و مقررات ساختمانی نیست و از طرفی ضوابط و مقررات جامعی نیز در این زمینه وجود ندارد و وجود برخی مسائل من‏جمله نبود انسجام کافی بین ضوابط موجود، عدم جامعیت قانونی، در مواردی وجود اختلاف و یا حتی تضاد بین برخی ضوابط، عدم هماهنگی و سنخیت بین برخی ضوابط با شرایط اقلیمی، اقتصادی، بستر فرهنگی و اجتماعی شهر‏های ما، حتی گاهی عدم تبعیت ازیافته‌ها و روش‏های علمی در تهیه، اجرا و محتوای ضوابط و عدم تطابق با نیاز‏های واقعی مردم در شهرها، ضروری است که در این مرحله زمانی با نگاهی بر سابقه این ضوابط در مراحل تهیه، تصویب و کاربرد و نیز محتوای ضوابط، نقد و تحلیل علمی را بر آنها در راستای توسعه کیفی شهرها انجام داد. این طرح پژوهشی برآنست تا با تمرکز بر موضوع توسعه عمرانی و ضوابط و مقررات ساختمانی شهری، چند زمینه مطالعاتی را در خصوص ارزیابی کیفی و کمی مقررات ساختمانی موجود در شهرها، در راستای توسعه کیفی شهرها و فضا‏های معماری شهری بررسی کند: ۱. مرحله شناخت شامل بررسی تاریخچه و ضوابط اصلی معتبر موجود در سطح شهر‏های ایران در امر معماری و ساختمان ۲. بررسی و تحلیل ضوابط و آیین‏نامه‏های فعلی معماری و ساختمانی در شهر‏های ایران ۳. نتیجه‏گیری مراد از ضوابط و مقررات ساختمانی در این پژوهش، مجموعه مقرراتی است که به‏ طور عام در شکل‏گیری ساختمان موثر است. بر این اساس مقررات ساختمانی مشتمل خواهد بود بر: برخی از مقررات شهرسازی که تعیین‏کننده‏ توده‏های ساختمانی در شهر هستند؛ از جمله تراکم و سطح اشغال. مقررات معماری که وجوه معمارانه بنا را به‏ طور مجزا از زمینه محیطی و فضایی خود کنترل می‏کنند. مقررات فنی و سایر مقررات ساختمانی در فصل شناخت این پژوهش، روش تحقیق مبتنی است بر بررسی موارد مکتوب و مراجع کتابخانه‏ای ضوابط و مقررات ساختمانی مصوب در سطح شهر‏های ایران. به این منظور سه گروه عمده از شهر‏های موجود در ایران انتخاب شده است: گروه شهرهایی که دارای طرح مجموعه شهری می باشند. مجموعه شهر‏های متوسطی که دارای طرح جامع هستند. مجموعه شهر‏های کوچکی که دارای طرح‌هادی هستند. در ادامه فصل شناخت، مجموعه ضوابط ساختمانی نمونه‏هایی پژوهش در یک ساختار واحد موضوعی طبقه‏بندی شده است. حاصل کار، اطلاعات قابل تحلیل در فصل بعد است. در فصل تحلیل، ضوابط و مقررات موجود از سه منظر گونا‏گون مورد موشکافی، مداقه و تحلیل قرار گرفته است. الف- بررسی شکل‏شناسنامه اهم ضوابط و مقررات ساختمانی: این بخش با ابزار پدیدارشناسی، معناها و ما به ازای کالبدی و فرمی ضوابط را بررسی می‏کند. ب- بررسی و نقد آثار کالبدی اهم ضوابط و مقررات ساختمانی: آنجا که صحبت از تحلیل و ارزیابی توسعه کیفی و کمی در فضا‏های ساختمانی و معماری می‏شود، در کنار بررسی عاملی چون ضوابط و مقررات، لازم است نقش معمار طراحی را که مخاطب اصلی آن ضوابط می‏باشد نیز لحاظ کرد. به عبارت دیگر قوه شکل‏دهنده و مصداق‏ساز آن ضوابط فکر و اندیشه طراح است. در عین حال که نقش پررنگ متخصصان طراح و معمار را در شکل‏دهی به ضوابط و در آخر، ساخت معماری می‏پذیریم، یکی از مهم‏ترین قطب‏های تحلیل‏گر و منتقد شرایط و نیز خصوصیات معماری امروز ایران، همین جامعه متخصص است. این بخش با مراجعه به منابع مکتوب نقد و نیز انجام مصاحبه‏ها و ارائه پرسش‏نامه‏ها به متخصصین صورت می‏گیرد. ج- بررسی و نقد درونی ضوابط و مقررات ساختمانی: امروزه با نگاهی ابتدایی به پیکره ضوابط ساختمانی، به روشنی پیداست که ضوابط موجود در بسیاری از بخش‌ها و جنبه‏ها یا به ‏کلی سکوت کرده‏اند یا بسیار محدود می‏باشند. تشتط و پراکندگی و بی‏نظمی را که در ساختمان‏های امروزی شاهد آنیم را می‏توان گواهی به این مدعی دانست. این در حالی است که امروزه در سایر نقاط جهان، کدها و استاندار‏های ساختمانی بسیار دقیق و خاصی جهت هر کاربری و در شرایط خاص آن کشور یا منطقه وجود دارد. در این بخش ابتدا به شناخت مواردی که بدنه اصلی ضوابط موجود ساختمان‏ها از آنها تهی است، پرداخته می‏شود که مشتمل بر دو بخش است: بررسی اهم موارد نقصان در ضوابط ساختمانی موجود بررسی اهم موارد کمبود در ضوابط ساختمانی موجود در مرحله بعد به شناخت و بررسی مجموعه عواملی که در شکل‏گیری ساختار و ضوابط و مقررات و نیز ماهیت ضوابط و مقرراتی که نیاز به آنها احساس می‏شود و در مرحله قبل تحلیل شده‏اند، پرداخته شده است. به ‏طور خلاصه می‏توان به نقش عواملی چون تنوع اقلیم، فرهنگ ایرانی، تاریخ و… اشاره کرد.

برای دانلود کلیک نمائید نکته بسیار مهم در مورد دانلود فایل: اگر لینک دانلود بالا با dl شروع شد، لطفا برای دانلود فایل به جای http از https استفاده نمائید.
برچسبها
مطالب مرتبط

دیدگاهی بنویسید.

بهتر است دیدگاه شما در ارتباط با همین مطلب باشد.

0