اصول ‌و ‌معیارهای طراحی ‌حوزه نفوذ آزادراه‏ها در طرح‌های منطقه‌ای

اصول ‌و ‌معیارهای طراحی ‌حوزه نفوذ آزادراه‏ها در طرح‌های منطقه‌ای
شهرسازی
مرکز مطالعاتی و تحقیقاتی شهرسازی و معماری
آقای مهندس عارف اقوامی مقدم

ایجاد آزادراه و توسعه شبکه ارتباطی، علاوه بر اثرگذاری که در سطح کلان و منطقه نفوذ خود از نظر رونق اقتصادی، ایجاد اشتغال، رونق تولید و سرمایه‏گذاری، خدمات و… می‏گذارد، ساختار فضایی، سکونتگاه‏ها، اسکان‏ها و استقرارهای جمعیت و فعالیت مسیر و حوزه نفوذ را نیز تحت تأثیر قرار می‏دهد. در قلمرو اثرگذاری آزاد‏راه، فضاها و سکونتگاه‏های موجود و شبکه ارتباطی آن تغییر کرده، اسکان‏های موجود در معرض تغییر و دگرگونی و توسعه قرار گرفته و یا تخریب می‏شوند. احداث آزادراه، منابع طبیعی، زیستگاه‏های منطقه و مجتمع‏های طبیعی و انسانی را دستخوش تحول و دگرگونی قرار می‏دهد. بر این اساس، اثرگذاری آزادراه و شبکه ارتباطی، دو وجه مشخص مثبت (رونق و توسعه) و منفی (تخریب محیط زیست) را به همراه دارد. به عبارت دیگر، آزادراه‏ها، در عین حال که بر رونق اقتصادی، اشتغال‏زایی و گسترش خدمات و کانون‏های موجود را توسعه داده و سکونتگاه‏های جدیدی را به وجود می‏آورند، بر قلمرو زیستگاه‏های طبیعی و محیط زیست اثرات منفی بر جای می‏گذارند. در چنین شرایطی، الگوی جدیدی از ساختار فضایی سکونتگاه‏های منطقه و توزیع جدیدی از جمعیت و فعالیت به وجود می‏آید که ساماندهی منطقه اثرگذاری الزامی است. بنابراین، به منظور ساماندهی بهینه ساختار فضایی متأثر از آزادراه و پرهیز از اثرگذاری نامطلوب آن، بررسی وجوه گوناگون ناشی از آن و ابعاد دگرگونی‏های طبیعی و انسانی ضرورت اساسی دارد.