میراث غنی شهرسازی و معماری گذشته در سیمای شهرهای امروزی

راه‏های استفاده از تجربیات ارزشمند و میراث غنی شهرسازی و معماری گذشته در سیمای شهرهای امروزی
معماری
مهندسین مشاور نقش، آقای مهندس کامبیز نوایی
آقای دکتر حمید ندیمی

اساس روش تحقیق در این پژوهش، نقد و بررسی مصادیق است. به ‏این معنی که مجموعه‏ای از آثار معماری معاصر ایران (که نشانگر تلاش‏هایی به ‏منظور بهره‏گیری از میراث معماری گذشته در معماری امروزی می‏باشند)، به عنوان مصادیق مورد مطالعه انتخاب شده و در نتیجه، آثار مورد بحث به روش «تامل در خود اثر» یا «نقد اثر از طریق خود» تجزیه و تحلیل می‏شوند و با این کار، انواع رویکردهای معماران به موضوع «نسبت با معماری گذشته»، شناخته می‏شود. از آنجا که تحقیق بر تامل در خود آثار استوار می‏شود، لذا نحوه و مراحل نقد و بررسی آثار، مسیر اصلی کار تحقیق را مشخص خواهد کرد. مراحل عمده زیر به منظور ترسیم اجمالی مسیر تحقیق قابل ارائه است: ۱. نقد و بررسی مصادیق ۲. دسته‏بندی رویکردها و بررسی آن ۳. رویکردها و میراث معماری گذشته به کمک نتایجی که در زمینه ماهیت هر یک از رویکردها بدست آمده و مقایسه آن‏ها با باطن و جانمایه معماری گذشته، نسبت به تجارب جدید و معماری قدیم مورد شرح و تفصیل قرار می‏گیرد. در مرحله نهایی رویکردها با یکدیگر مقایسه شده و میزان نزدیکی هر کدام با معماری گذشته بررسی می‏گردد و در نتیجه آن معلوم می‏شود که هر رویکری تا چه میزان به ثمر و نتیجه رسیده و به ادعای خود نزدیک شده است. با این کار معلوم می‏شود که آیا حقیقتاً میان آثار مذکور و معماری گذشته نسبتی وجود دارد یا خیر و اساساً این نسبت چه نسبتی است. در انتخاب مصادیق معماری، نکات و ضوابطی مورد نظر بوده است: آثاری که واجد بیان معماری صریح و قابل تامل بوده و قصد و نیت معمارانه در آنها به وضوح دیده می‏شود. مصادیقی که ساخته شده باشند تا به این ترتیب بتوان با تمامیت اثر مواجه شد.  مصادیقی که در آنها زندگی جریان داشته باشد تا بتوان نحوه زندگی مردم را در آنها به‏ عینه مشاهده کرد. مصادیقی که حتی‏المقدور مدارک و نقشه‏های در دسترس داشته ‏باشند و یا مدارک آنها نیاز به اصلاحات اندکی داشته باشد. با اتکا به تجزیه و تحلیل بناهایی که در این تحقیق مورد مطالعه قرار گرفته‏اند، در جمع‏بندی نتایج، صفاتی مطرح می‏شوند که از دو ویژگی متضاد نشأت گرفته‏اند؛ «اصول سنت معماری ایرانی» و «مبانی زیباشناسی مکتب معماری مدرن». این صفات عبارتند از: تکرار یا تصرف، سادگی یا پیچیدگی، قصه‏گویی یا تجرید، استقلال یا تداخل فضاها در سازمان‏دهی فضایی، سنگینی یا سبکی، وحدت یا کثرت، درون‏گرایی یا برون‏گرایی.