Cds استراتژی توسعه شهری

cds رویکردی نسبتاً جدید در مدیریت شهرها است که برپایه دو پیش فرض مهم بنا شده است.

اول تمرکززدایی از فعالیت ها و دوم افزایش سهم مشارکت های مردمی و به کارگیری فعالانه سازمان های غیردولتی اعم از صنفی و تخصصی در تمام تصمیم گیری های مربوط به مسائل شهری.

برنامه ریزان شهری در سال ۱۹۶۶ به دنبال یافتن پاسخی برای علت فقر فزاینده و رکود اقتصادی در شهر کلکته بودند و در این راستا با مطالعات انجام یافته راهبردهایی در زمینه فقرزدایی اتخاذ نمودند. از نمونه های موفق cds می توان به شهر بنگلور اشاره کرد که امروزه مرکز بین المللی it در جهان به شمار می رود. پیشرفت و رشد در این شهر بر پایه تکیه بر ارتقای دانش و تکنیک نرم افزاری و سخت افزاری بوده است.

اگرچه cds را نمی توان جایگزین طرحهای شهری دانست ولی به عنوان مکمل و تقویت کننده این طرحها می تواند نقش بالادستی را در تدوین استراتژی های شهری به عهده گیرد.

برای تهیه برنامه cds لازم است موارد زیر به عنوان مبنای عمل مورد توجه قرار گیرد:
اول- تعریف موقعیت شهر (ویژگی های مختلف)
دوم- تعیین سهم شهر از اقتصاد ملی
سوم- ترسیم اقتصاد آینده (چشم اندازهای مطلوب و امکان پذیر)
چهارم- ارتقای منافع آتی شهروندان (از جمله محور قرار دادن بحث توسعه پایدار و کیفیت محیط زیست انسانها و تأمین حقوق آنها)
پنجم- برنامه های غلبه بر فقر و بیکاری
ششم- حکومت های شهری موفق (ترسیم ویژگی های آن)

اصولاً هر شهر دارای خصوصیات منحصر به فردی است اما امروزه موارد مشترکی میان شهرها وجود دارد از جمله مسائل مربوط به محیط زیست، مدیریت بهینه شهر، غلبه بر فقر، رونق اقتصاد و استفاده از قابلیت سرمایه گذاری که منجر به اهداف کلی همسانی می گردد.

چارچوب کلی csd بر اساس مشترکات عمومی شهرها و جزئیات برنامه های آن بر اساس تفاوت های شهرها پی ریزی می شود. لازم به ذکر است که علاوه بر دو پایه اساسی برشمرده یعنی تمرکززدایی و مشارکت شهروندان از جمله عوامل ضروری جهت موفقیت طرحهای cds دارا بودن اقتصاد باز و در تعامل با جهان است؛ به این صورت که هر شهر بتواند نقش ویژه خود را (متفاوت با نقش کشور) در رقابت بین المللی (صادرات کالا و خدمات) به دست آورد.

طرح های sdc همیشه رویکردهای اقتصادی صرف ندارند بلکه بنا به زمینه ها و خصوصیات شهر مورد مطالعه قرار گرفته و راهبردهای مختلفی اتخاذ می شود. علی رغم تفاوتهای ذکر شده (بنا به ویژگی های هر شهر) فرآیندی که برای طرح cds عموماً لازم است طی شود عبارت است از:

سازماندهی و ارزیابی (ارزیابی وضع موجود و طرحهای بالا دست)، تدوین چشم انداز و استراتژی، چشم انداز شهر در دوره های ۱۰ تا ۲۰ ساله با خصوصیاتی چالش پذیر و واقع بینانه، قابل درک و دربرگیرنده تدوین می گردد و اجرا و نظارت (پایش)،در این راستا باید اهداف نظارت کاملاً روشن و مشخص بوده و موارد زیر انجام شود:

الف- تشکیل یک گروه مسئول اجرا، ب- تدقیق برنامه اجرایی، ج- تهیه و تدوین سلسله مراتب عملکرد، د- ترسیم مسئولیت ها، ه- تبیین اثرات مورد انتظار، و- شکل بندی نظام نظارت، ز- فرایندهای حل مناقشات بین بهره وران.

البته نباید این نکته را فراموش کرد که هنوز cds در هیچ یک از شهرهای ایران اجرا نشده است. اخیراً به دنبال تقاضای وام از بانک جهانی و در راستای انتقال دانش میان کشورها و استفاده از تجارب موفق کشورها پیشنهاد پرداخت وام از سوی بانک جهانی در مقابل تدوین و به کارگیری برنامه cds مطرح شده است که در این زمینه مسئولین وزارت مسکن و شهرسازی بر مبنای پروژه اشتراک با بانک جهانی در حال بررسی cds و امکان به*کارگیری آن در مورد سه شهر نمونه است که در این راستا شهرهای کرمانشاه، سنندج، تبریز، ارومیه و بندرعباس برای گزینش سه شهر مورد بررسی قرار دارند. (شهرهای انتخابی باید در مرحله مطالعات جهت تهیه طرح جامع شهری باشند).

به نظر می رسد ویژگی های گوناگون شهر های ایران که هرکدام استعدادها و توان های مختلف اعم از چشم اندازهای طبیعی- آثار تاریخی و فرهنگی- زمینه های رشد صنعت و معدن و گردشگری و توریستی است، می تواند زمینه مناسبی جهت رونق و شکوفایی شهر قرار گیرد و با امید به این که مسئولین و مدیران شهری بتوانند برای استفاده از دستاوردهای دانش امروز جهان بستری فراهم کنند تا کارشناسان و متخصصان مختلف بتوانند تجارب آن سوی آبها را بومی نموده و در تطابق با پتانسیل های موجود جهت ارتقا و رونق شهرهای کشور عزیزمان به کار گیرند.