راهبرد توسعه شهریcds عدن _ یمن

مقدمه

عدن مهمترین بندر دریای سرخ و در عین حال مرکز اقتصادی کشور یمن محسوب می شود. این شهر در نوک دماغه شبه جزیره عربستان قرار گرفته است. محل وقوع این شهر در نزدیکی مدخل ورودی دریای سرخ آنرا به یکی از پر ازدحام ترین و مهم ترین بنادر جهان از نظر جابجایی و انتقال نفت و فراورده های نفتی تبدیل ساخته است که می تواند به اغلب کشتیهایی که قصد عبور از کانال سوئز را دارند خدمات ارائه نماید. این شهر به دلیل شمول بر فعالیتهای صنعتی و بویژه پالایشگاهی که از سال ۱۹۵۴ شروع به فعالیت نموده در حیات اقتصادی کشور یمن نقش عمده ای را ایفا می نماید. پالایشگاه ، مجموعه بندر و پایانه گمرکی جدید عدن منابع اصلی تامین اشتغال در منطقه را تشکیل می دهند.
منظور از تهیه طرح

برخی ازمشکلات موجود بر سر راه توسعه این که به طور غالب موجب تدوین طرح توسعه راهبردی عدن شدند ، را می توان به شرح زیر برشمرد :
معضلات موجود در راه تأمین خدمات مورد نیاز برای ساکنین شهر
وجود قشری اجتماعی معادل %۱۰ جمعیت شهر زیر خط فقر مطلق بهداشتی و غذایی
نیاز به جذب منابع سرمایه ای برای ایجاد اشتغال
تدوین راهبردهای موثر در کاهش پایدارفقر شهری و منطقه ای


تهیه کنندگان طرح
در تهیه این برنامه نقش اصلی را می توان برای شهرداری عدن ، منطقه آزاد اقتصادی عدن ، وزارت برنامه ریزی و توسعه یمن ، وزارت فعالیتهای عمومی و توسعه شهری و بالاخره سازمان ائتلاف شهرها به عنوان مجری و مشاور طرح.
این طرح از سال ۲۰۰۱ میلادی با اعلام موافقت طرفین یعنی هیئت وزیران یمن و سازمان ائتلاف شهرها به مرحله اجرا در آمد.
اصول کلیدی برنامه و پرداختن به آنها

تهیه دستورالعملهای تازه که اساسا لازم است با یک خط مشی کلی به صورت طرح جامع راهبری توسعه بلند مدت با رویکرد جذب و به کار گیری سرمایه مطرح گردد. در برنامه نیز با عنایت به توانائی بالقوه شهر با در نظر گرفتن شرایط و محل قرارگیری آن , تلاش شده است تا با به کارگیری تمام نیروهای موجود در شهر , منطقه و کشور به اقدامی اساسی در مورد آنها مبادرت گردد. علاوه بر اینها یعنی احیای موقعیت اقتصادی شهر و لزوم بازتوانی شهر از این دیدگاه , دخیل ساختن سیاست ورزان و نیروهای صاحب نفوذ و واجد منافع در تصمیم گیریها و اجرای برنامه , ملاک عمل بوده است. اشاره می شود که از ابتدای شروع به کار برنامه با مشارکت دادن نیروهای سیاسی از سطوح بالا (ملی) تا پائین (محلی و شهری) بر اساس اجرایی و مشارکت مدار بودن برنامه تأکید می شود.

اهداف

به شرح زیر این اهداف را می توان عنوان نمود:
· کاهش فقر و ارتقای کیفیت زیست شهروندان
· توسعه اقتصاد محلی
· افزایش سرمایه گذاری بویژه از ناحیه بخش خصوصی
· ارتقای کیفیت خدمات زیر ساختها
· باززنده سازی مرکز تجاری شهر عدن
چگونگی اندازه گیری اهداف

اهداف این طرح در صورت کلی بیشتر کیفی هستند تا کمی ، چنانکه رویکرد طرح عمدتا به سمت تعیین خط مشی برای ارتقای کیفیتهای عملکردی شهر بوده است. از این رو میزان رسیدن به اهداف در زمان سنجش توفیق طرح می بایست به صورت عملی و نه از راه اندازه گیری کمی صورت پذیرد.
چگونگی مشارکت شهروندان ( صاحبان نفع )
راهبرد توسعه شهر عدن الگویی از چگونگی مشارکت اجتماعی شهروندان را ارائه می کند که مطابق آن در هر مرحله از تدوین طرح ، می بایست شهروندان و ساکنین محلی در طرح ریزی برای آینده محل سکونتشان دخیل باشند.
همچنین از طریق دخیل دانستن بازیگران کلیدی و با لحاظ نمودن نقش و نظر آنها در طول انجام فرایند برنامه می توان به هر چه بیشتر وارد شدن شهروندان در پروسه تدوین و اجرای برنامه امید داشت.
باید اشاره داشت که در طول برنامه , تهیه کنندگان طرح می بایست از طریق فهرست کردن موسسات غیر دولتی با عملکرد محلی و دخالت دادن آنها در فرایند تهیه و اجرا , چگونگی راهکارهای ارتقای محیطی , افزایش سرمایه گذاری و اصلاحات طرح را به محک آزمون آنها بگذارند.
مشارکت دولتمردان و صاحبان نفوذ

نظر به اینکه در دو صورت کلی یعنی در مرحله پیش از شروع فرایند تهیه برنامه ارتباط مستمر با بازیگران کلیدی سیاسی و اجرایی شهر ، منطقه و کشور آغاز گردید ، و در طول تهیه برنامه هم جایگاهی دئمی برای این گونه ایفاگران نقش در شهر تصور شده بود ، از نظر مداخله مثبت و کارگشای سیاستمداران هیچ مشکلی احساس نگردید.
در این میان می توان به نهادهای سیاسی و دولتی که در تهیه طرح مشارکت داشته اند اشاره کرد :
· ریاست مجلس محلی عدن ( که رهبری گروه تهیه راهبرد توسعه شهری را بر عهده داشت.)
· رئیس منطقه آزاد عدن
· وزارت برنامه ریزی و توسعه یمن
· وزارت امور عمومی و توسعه شهری
· سازمان بنادر یمن _ بندر عدن
· سازمان سرمایه گذاری عمومی _ شعبه عدن
· دانشگاه عدن
· اتاق بازرگانی و صنعت عدن
· اتحادیه حمل و نقل عدن
· موسسات عمومی غیر دولتی در امور توسعه
· نمایندگان عدن در مجلس یمن
· نمایندگی سازمان امور زنان یمن در عدن
نگرش زمانی طرح

می توان برنامه راهبرد توسعه شهری عدن را برنامه ای میان مدت تا بلند مدت محسوب کرد. زیرا مهمترین اهداف این برنامه با رویکرد احیای زندگی شهری با تکیه بر اقتصاد زنده نیاز به زمانی طولانی برای پیاده شدن و نشان دادن نقشی مثبت در عرصه شهر دارند.

تهیه کننده: علیرضا احسان فر