مترو پلیس

امروز با گذشت یکصد سال از شکل گیری نهاد “بلدیه” که نماد شهرنشینی مدرن و نوسازی و تجددخواهی منبعث از نهضت آرمان خواهانه و بالنده مشروطیت در ایران است، مداقه در ماهیت و فرآیند برگزاری نشست کمیسیون شماره پنج انجمن شهرهای کلان مهم جهان (Metropolis) با موضوع ارزیابی عملکرد شهری کلان (Metropolition Performance Measurement) که شعار “حکمرانی خوب و محیط زیست شهری (Environment And Good Urban Governance) ” را سرلوحه فعالیت های خود قرار داده است : حاکی از واقعیت های نهفته در تحولات یکصد ساله اخیر در تاریخ مدنیت معاصر ایران به ویژه پایتخت آن، تهران است. با نگاهی گذرا به عنوان، محتوی و محل برگزاری این نشست به سادگی می توان دریافت که طی این یکصد سال، تهران تبدیل به شهری کلان در حد و اندازه سایر شهرهای کلان مهم جهان گردیده و ابعاد مدیریت آن از مرزهای ملی فراتر رفته، آثار بین المللی پیدا کرده و در این راه نیازمند همفکری، تعامل و همکاری با دیگر شهرهای مانند خود و نیز نهادها و سازمان های بین المللی شده است. شیوه های سنتی مدیریت دیگر پاسخ گوی چالش ها و نیازهای شدیدا” فزاینده و پویای تهران نیست.

امروز اداره شهر کلان جهانی شده تهران، شیوه ها و سازو کارهای مدرنی را طلب می کند.

انجمن شهرهای کلان مهم جهان ( متروپلیس ) یک موسسه غیردولتی بین المللی است که با اهداف غیرانتفاعی و بدون وابستگی سیاسی کارمی کند و حوزه فعالیتش مدیریت شهری کلان است. این انجمن درسال ۱۹۸۴ به ابتکارشهرداری پاریس و باحضور۱۴ شهرمهم از سراسر جهان ؛بنیان گذاری شد و در سال ۱۹۸۵ درشهرمونترال کانادا رسما آغاز به کارکرد. متروپلیس تشکلی مابین شهرهای کلان مهم جهان است که درحال حاضر و بیش از ۹۰ عضو فعال دارد و ازکشور ایران، شهرداری تهران و مشهد و تبریز عضو این انجمن هستند.

v اهداف متروپلیس

هدف اصلی متروپلیس عبارت است از ارتقای توسعه شهری پایداردر شهرهای بزرگ به منظور بهبود کیفیت زندگی شهروندان ازطریق هدایت شبکه جهان شهرها کلان و نظارت برفرآیند توسعه مناطق شهرهای کلان مهم درجهان و مسائلی نظیر شهرسازی و توسعه، اقتصاد، بهداشت و سلامت محیط زیست ، حمل ونقل و ارتباطات .

v ماموریت

ماموریت های عمده متروپلیس عبارتند از : ایجاد همکاری میان شهرها درخصوص مشکلاتی که کلان شهرها با آن مواجه هستند، معرفی و نمایندگان کلان شهرهای مهم جهان و همکاری با سازمان های بین المللی سازمان های شهری دیگر و جامعه شهری، تسهیل مبادله دانش و ارتقای همکاری درمیان شبکه اعضاء، پیش بینی تحولات آتی درروند توسعه کلان شهرها، ارائه کمک فنی و مشاوره ای به اعضاء توسعه ایده بانک شهرها، توسعه شبکه همکاری میان زنان درمدیریت شهری.

v کمیسیون های دائمی

انجمن متروپلیس، شش کمیسیون دائمی با عناوین زیردارد که کارکرد آنها بررسی و ارزیابی اقدامات کلانشهرها درجهت تحقق اهداف متروپلیس بوده و هرکدام موضوع خاصی را تعقیب می نماید:

مناطق زیست بومی ۱-

تامین منابع مالی و خدمات زیرساخت های شهری ۲-

احیای محلات و مناطق شهری ۳-

حمل ونقل شهری ۴-

ارزیابی عملکرد کلان شهری ۵-

مدیریت منابع آب ۶-

در هر دوره سه ساله از عناوین کمیسیون های دائمی بر اساس جهت گیری های کلی متروپلیس تغییر می کند.

v روابط تهران و متروپلیس

شهرداری تهران ازسال ۱۹۹۲ به عضویت انجمن شهرهای کلان مهم جهان ( متروپلیس ) درآمد. هرچند تا سال ۲۰۰۲ عملا به دلیل مشکلات و تغییرات مدیریتی متناوب امکان حضور فعال تهران دراجلاس مجمع عمومی هیئت مدیره این انجمن در سئول، روابط تهران و متروپلیس وارد مرحله تازه ای شد ودرحال حاضر تهران یکی از اعضای فعال و اثرگذار این انجمن جهانی است. ازسوی دیگر شهرتهران به عنوان نماینده متروپلیس دربخش آسیای غربی و خاورمیانه سازمان جهان شهرها و دولت های محلی UCLG انتخاب شده است.

v تهران درکمیسیون پنج

شهرداری تهران از سال ۲۰۰۲ ( آغاز فعالیت کمیسیون های کاری متروپلیس ) دراجلاس های سالیانه کمیسیون مزبور حضور فعال داشته ودرسال ۲۰۰۴ نیز با همکاری این کمیسیون، کارگاه آموزشی شاخص های شهری را برای تعدادی از مدیران و کارشناسان ارشد حوزه های مختلف شهرداری تهران برگزار نموده است. تهران درنشست استانبول ۲۰۰۳ ، برنامه اقدام برای طراحی و سیستم ارزیابی عملکرد و رصد خانه شهری خود را ارائه نمود .

دراجلاس ونکوور کانادا نیز گزارشی از سیاست ها و برنامه های مدیریت شهری تهران برای تحقق توسعه پایدار، حکمرانی خوب و نیز اهداف توسعه هزاره ارائه شده و در همان مقطع، متروپلیس با برگزاری نشست سال ۲۰۰۷ در تهران و کارگاه آموزشی مربوطه در مشهد موافقت کرد.

تاسیس مرکز نظارت همگانی ۱۸۸۸ را می توان به عنوان گامی به سوی ایجاد رصد خانه شهری محلی تلقی نمود . هدف این سامانه تضمین دقت سیاستگذاری و برنامه های مدیریت شهری و کیفیت و کمیت مناسب خدمات ارائه شده به شهروندان است .

v کمیسیون شماره پنج متروپلیس

کمیسیون شماره پنج متروپلیس با عنوان ارزیابی عملکرد کلان شهری، که از سال ۲۰۰۲ فعالیت خود را آغاز نموده است، یک پروژه مشترک میان متروپلیس و مرکز اسکان بشرسازمان ملل است که جهت حمایت از تشکیل سیستم های ارزیابی عملکرد شهرها کلان، مکانیزم های نظارت، ظرفیت سازی رصدخانه های محلی شهری، مستند سازی اطلاعات مبتنی بر فرآیندهای برنامه ریزی در شهر طراحی و ایجاد شده است .

از سوی دیگر همه ما به خوبی آگاهیم، کلان شهرها در حال حاضر با تغییراتی که در نقش آنها به وجود آمده؛ تأثیراتی فراتر از برخی از کشورها در اقتصاد جهانی دارد. در بسیاری از نقاط دنیا، شهرهای بزرگ، همچنان محرک اقتصاد کشورها به عمل می آیند و نقش مؤثری را در توسعه اقتصادی و همکاری های منطقه ای ایفا می کنند به علاوه شهرها کلان در آینده ای نه چندان دور باید به مکان هایی برای توسعه و رفاه انسان ها تبدیل شوند. فضایی مناسب برای کسب و کار زندگی با کیفیت، امنیت بیشتر، ارتقاء معنویت و در نهایت برخورداری از اوقات فراغت بیشتر، از ویژگی های زندگی در کلان شهرها خواهد بود. این دستاوردها به خصوص در سایه به کار گیری تکنیک های پیشرفته و در نهایت فراهم کردن فضاهای مجازی ارتباطی میسر خواهد بود تا شهروند آینده بتواند به جایگاه راستین خود در جامعه آینده دست پیدا کند. از حدود سه قرن پیش تا کنون، تهران از یک روستای حاشیه ای در کنار تمدن باستانی “ری” به یک کلان شهر مهم منطقه و جهان تبدیل شده است. تهران به عنوان مرکزیت سیاسی، فرهنگی و اقتصادی ایران، دربردارنده شهروندانی از همه اقوام، ادیان، زبان ها و فرهنگ هایی است که خود را “ایرانی” می نامند. تلاش و برنامه شهرداری تهران، تقویت هویت و انسجام فرهنگی تهران برای نقش آفرینی موثر در مناسبات جهانی است. شهرداری تهران با درک آرمان ها و خواسته های شهروندان و شرایط جهانی شدن در تلاش است از یک نهاد خدماتی صرف به یک نهاد پویای اجتماعی تبدیل شود و در این مسیر برنامه ریزی های متعددی را جهت تقویت هویت ملی و نقش آفرینی در فضای جهانی انجام داده است. ما با درک جهانی شدن، می خواهیم موانع گفتگو تبادل میان فرهنگ ها، تمدن ها را برداریم و داشته های خود را در سطح جهانی عرضه کنیم و در مقابل از تجربیات دیگر فرهنگ ها، تمدن ها و شهرها بهره مند شویم

ما در تهران، مصمم به توانمندسازی مردم برای مشارکت در زندگی عمومی خود از طریق تقویت نهادهایی چون شوراها، شورایاری ها و کانون های گفتگو و مشارکت محله ای هستیم.

امید است طی سال های آینده، تهران با اتکا به فرهنگ غنی خود و بر مبنای ایده حکمرانی خوب شهری که در حقیقت تسریع کننده مفاهیم شایستگی مدیریت و ارتقای کیفیت زندگی شهروندان است، نقش شایسته ای در عرصه جهانی ایفا نماید.

سخنران بعدی ژوزف روج (دبیر کل انجمن متروپلیس) بود. او می گوید:

در کلان شهرهای دنیا چیزی حدود ۱۰۰ شهر، عضویت دارند و هدف ما این است که یکی از بازیگران اصلی صحنه جهانی شدن باشد و ما در خصوص موضوعات سیاسی و اقتصادی و اجتماعی فعالیت می کنیم و متروپلیس یک تلاش کلیدی انجام می دهد و جهانی شدن حرکت بازیگران مختلف را طلب می کند و همچنین طرفین ذی­نفع مختلفی دارد. ما می خواهیم درک بهتری داشته باشیم از وضعیت اخیر جهان و بدانیم که این تغییرات چه هستند؛ ما سعی می کنیم راه حل مناسبی برای آن پیدا کنیم. البته بعضی از فرآیندها را نمی توانیم کنترل کنیم. اما می خواهیم راه حل هایی برای پیامدهای محلی این تحولات بین المللی پیدا کنید و با طرح آنها راه حل محلی و بازیگران محلی بودند که فرآیند جهانی شدن را در ابتدای امر راه اندازی کردند. امیدواریم که به سراغ بقیه بازیگران جهانی هم رفته و بتوانیم آرزوها و امیال شهروندان دیگر کشورهای جهان را هم تأمین کنیم، در مورد کمیسیون و شاخص های اداره خوب شهری در این کنفرانس صحبت خواهیم کرد و می خواهیم تأثیر بگذاریم بر روی این شاخص ها و چارچوبی مشخص کنیم برای این شاخص ها تا ببینیم که چه کارهایی را باید انجام دهیم. ما چهار قدم اصلی را باید برداریم که بارها تکرار شود و البته اهداف مشخص داریم که در کشورهای عضو به صورت کمی و کیفی باید مطرح و پیگیری شود و ما بررسی می کنیم تا ببینیم آیا به اهداف خود دست پیدا کرده ایم و در این جلسه هم به دنبال موضوع هستیم تا اگر راه کج می رویم، آن را اصلاح کنیم اگر درست می رویم آن را ادامه دهیم و ما نه تنها موضوعات محلی بلکه موضوعات کلان شهری که مرتبط می شود به جهانی شدن را نیز بررسی می کنیم.

در همایش کمیسیون پنج متروپلیس که با موضوع حکمرانی خوب و محیط زیست شهری در ۲۹ خرداد ۱۳۸۶ در هتل استقلال تهران برگزار شد، شهرهای آستانه (قزاقستان)، ابیجان (ساحل عاج)، استانبول (ترکیه)، اصفهان (ایران)، ایروان (ارمنستان)، بارسلون (اسپانیا) بیروت (لبنان)، پاریس (فرانسه)، تاییز (یمن)، تبریز (ایران)، ریاض (عربستان صعودی)، شیراز (ایران)، قم (ایران)، کابل (افغانستان)، کرج (ایران)، کوتونو (بنین)، مایتل (فیلیپین)، مدینه (عربستان سعودی)، مسکو (روسیه)، مشهد (ایران)، ملبورن (استرالیا)، منامه (بحرین)، مونروویا (لیبریا)، ونکوور (کانادا) دعوت داشتند که برخی از آنها موفق به حضور در نشست نشدند.

در این نشست، استادان دانشگاه، نمایندگان مراکز علمی، پژوهشی، نمایندگان سفارت خانه و سازمان های بین المللی در تهران، مقامات دولتی و محلی و کارشناسان و صاحب نظران مدیریت شهری حضور داشتند.

اعضای هیئت رئیسه این جلسه عبارت بودند از ژوزف روج دبیر کل انجمن کلان شهرهای جهان (متروپلیس)، دکتر مسعود کرباسیان معاون خدمات شهری شهرداری تهران، خانم ماری لوین هماهنگ کننده کمیسیون شماره پنج متروپلیس، دکتر پورموسوی مشاور شهردار تهران و رئیس مرکز مطالعات راهبردی، پروفسور دیوید ویلموث، دکتر صدیقه ببران به عنوان مدریتور