شهرهای جدید

تعریف شهر جدید
شهر جدید شهری است اجتماعی و برنامه ریزی شده ، با اهداف معین از پیش تعیین شده و برخوردار از تمام تسهیلات لازم برای یک محیط مستقل .معمولاً شهرهای جدید برای تمرکز زدایی کالبدی ،اقتصادی و اجتماعی در ناحیه شهری شهرهای بزرگ طراحی می شوند تا با وجود جاذبه های نزدیکی به شهرهای بزرگ جمعیت، به خروج از مادر شهر تشویق شوند تا اسکان همراه اجرای برنامه های توسعه اقتصادی – اجتماعی فراهم آید .

پیشینه شهرهای جدید در جهان :
شهر های جدید در بیشتر دوره های تاریخی، بویژه از آغاز شهرنشینی در دورترین نقاط دنیا طراحی و ساخته شده اند .احداث این شهرها در مواردی به مثابه برنامه برای تحقق بخشی از سیاست حکومتها بوده است که در این زمینه می توان از شهرهای جدید بابلی و آشوری در بین النهرین ،موهنجودارو در ایندوس ،کاهن در مصر ،میلیتوس و پرنیس در یونان و تعدادی از مراکز شهرهای جدید در آفریقا نام برد.

انگلستان در مورد شهرهای جدید تجربه ای پنجاه ساله دارد که تاکنون برای دو میلیون نفر واحد مسکونی و برای یک میلیون نفر اشتغال ایجاد کرده است. در واقع ساخت شهرهای جدید در بریتانیا بعد از جنگ دوم جهانی در پیش گرفته شد .

همچنین پس از کشف آمریکا توسط کریستف کلمب در سال ۱۴۹۲ در ساحل جنوبی جزایر اسپانیولی شهر جدیدی ساخته شد. به هر حال باید پذیرفت که شهرهای جدید، پیش نمونه هایی برای تجدید ساختار و نوسازی شهرهای بزرگ هستند و در این راستا پس از قرن بیستم نظریه های متعدد شهری و طرحها و الگوهای مختلفی برای ساماندهی فضایی شهرها به خصوص شهرهای بزرگ ارائه می شود .

اهداف عمده ایجاد شهرهای جدید :
۱) اجرای طرح کالبدی ملی و توزیع متناسب جمعیت و اشتغال در سطح کشور در ارتباط با هدفهای استراتژیک و محدودیت منابع آب و خاک و انرژی .
۲) ایجاد مناطق مسکونی برای کارکنان یک یا چند فعالیت جدید الاحداث اقتصادی و جمعیتی .
۳) کمک به اجرای کمی و کیفی برنامه های توسعه مسکن و ایجاد تعادل در بازار مسکن .

انواع شهرهای جدید از نظر نوع عملکرد و ساختار :

شهرهای عمده و مراکز تصمیم گیری سیاسی: برازیلیا ، شاندیگار ، اسلام آباد ، بلگراد جدید ، تیتوگراد .

شهرهای صنعتی: نووا-هوتا در لهستان ، دونوجواروس در مجارستان ، براتسک در سیبری .

شهرهای اراضی جمعیت پذیر: زویدرزی در هلند .

شهرهای دانشگاهی یا پژوهشگران: تسکوبا در ژاپن ، آمادمگورو دوک نزدیک نووسی بیرسک.

شهرهای اقماری: این شهرها در درون حوزه کلانشهرها شکل گرفته ،با شهر مرکزی پیوند های عملکردی محکمی دارند. بنابراین زمان جابجایی نباید از ۳۰ تا ۴۵ دقیقه تجاوز کند .این شهرها از نظر کل تراکم و شیوه زندگی اصولاً تداوم الگوی سکونتی حومه نشین به شمار می روند.تراکم خالص این سکونتگاه ها بین ۱۲ تا ۳۷ نفر در هکتار است و وسعت آنها معمولاً بین ۴۰۰ تا ۶هزار هکتار و گاه بیشتر است . هارلو در اطراف لندن ،رستون نزدیک واشنگتون .

شهرهای در حال استعمار: هیزپانو – امریکن ،شهرهای اروپایی شمال آفریقا در جهت بهره برداری از منابع یا صنایع … .

شهرهای جدید پیوسته: این اصطلاح را هاروی پارلوف برای توصیف شهرهایی که در محدوده شهرهای موجود احداث می شوند به کار می برد .در واقع ،این الگو در جوار مادر شهر و مجتمعهای بزرگ برای رفع مشکل انباشتگی مسکونی آن ها ایجاد می شوند .

شهرهای جدید موازی: به علت وجود موانع جغرافیایی و طبیعی دو شهر در مجاور هم شکل گرفته، گسترش می یابند یا ممکن است در ابتدا یک شهر قدیمی شکل بگیرد و بعد به دلیل وجود موانع یاد شده، شهر جدیدی رونق یابد. اسلام آباد و راولپندی در پاکستان نمونه این شهرها هستند .

شهرهای جدید مهاجرنشین: هدف از ایجاد شهرهای جدید مهاجر نشین ،تخلیه شهرها با عمل مهاجرت ،حفظ تعادل میان جمعیت در محیط در کل شهرهای و بهره مندی از نیروی انسانی و منابع طبیعی یک ناحیه است. شهرهای جدید مهاجر نشین را می توان براساس منشأ عملکرد آنها به ۵ طبقه ی شهرهای کشاورزی ، نظامی ، تجاری ، مراکز ناحیه ای ، معدنی ، بازیابی زمینی از دریا تقسیم کرد .

شهرهای جدید سرریزپذیر : این شهرها برای خنثی کردن و کنترل رشد شتابان شهرهای بزرگ و نیز جذب و انتقال بخشی از جمعیت آن ها احداث می شوند .