توسعه پایدار شهری(۳)

نا امنی و ناهنجاریهای جامعه و ارتباط آن با طراحی شهری و تراکم

تحقیقات موسسه توسعه ی پایدار اکسفورد نشان داده است که تا چه حد پیکربندی فضایی و دیگر جنبه های شکل و طراحی شهری نقش اساسی در رسیدن به شهری پایدار تر و عادلانه تر ایفا می کنند. طراحی و تعیین حد و حدود شهرها و محلات بر ویژگیهای اجتماعی ، میزان دسترسی به امکانات و حس تعلق به جامعه تاثیر عظیمی می گذارد. عواملی که در گذشته هم چون عوامل پیوستگی اجتماعی و مشارکت در جامعه نهادینه شده اند. بنابراین ضروری است که مفاهیمی نظیر ” شهر یک پارچه ” به اصول کلانی فراتر از تراکم و بهره کشی از قابلیت های طراحی برای پرداختن به نقدهای موجود از الگوها نظر افکنند، الگوهایی که از نظر اجتماعی پایدار نیستند و محلاتی غیردوستانه و اضطراب های زیست محیطی ایجاد می کنند. عدم توجه به الگو های اجتماعی در طراحی شهرها محلات متراکم می تواند موجب جلب احساسات منفی نسبت به تراکم در بین شهروندان شود. وجه منفی تراکم عموما نامتجانس اجتماعی،مشکلات عمده ای است که بوجود می آورد که نمونه بارز آن نا امن شدن بخش هایی از شهر می باشد . با توسعه جوامع و صنعتی شدن شهرها، آداب و رسوم سنتی و قوانین اجتماعی تا حد زیادی ارزش خود را از دست داده و زمینه بروز انواع آسیبهای اجتماعی،جرائم و بزهکاری بویژه در شهرهای بزرگ و پر جمعیت فراهم شده،سلامت و امنیت جامعه را به مخاطره انداخته است.علاوه بر پیش زمینه های اجتماعی و رفتاری ،رفتار ناهنجار و مجرمانه در شهر تحت تاثیر ویژگیهای مکانی شهر(اندازه شهر،نرخ رشد شهر،ساختار فضایی و سلسله مراتب شهر،کیفیت فضایی امکانات شهر،کیفیت مسکن در مناطق مختلف شهر،الگوهای کاربری زمین شهری، شرایط کالبدی و فضایی شهرها) نیز قرار دارد.از این رو دانش شهر سازی به عنوان اساسی ترین علم مرتبط با شهر (بویژه از بعد کالبدی آن)می تواند نقش بازدارنده در پیدایش رفتار مجرمانه داشته باشد.هر چه طراحان بر نقش حضور مردم در فضا تاکید بیشتری داشته باشند ایجاد ناهنجاری به سطوح پایین تری تنزل می یابد.همچنین طبق یک ایده جهانی،پژوهشگران معتقدند از طریق شناسایی و انجام اصلاحات بر روی عوامل فضایی و کالبدی می توان شرایط جرم خیزی محل ها و موقعیت های جرم خیز را کاهش داد. نتایج حاکی از آن است که طراحی و خلق فضاهای شهری که منجر به حضور شهروندان و فعالیتهای جاریشان به عنوان عامل غیر فضایی و کالبدی در فضاهای شهری می شوداز عناصر مهم در ایجاد و حفظ فضای شهری امن است .

متراکم سازی جمعیت و فضاها باید با دید بسیار کارشناسانه انجام پذیرد. رشد بی رویه و بدون کارشناسی شهرها زاغه نشینی و فقر در شهرها را موجب می شود و شهرهایی که زیر ساختمانهای اجتماعی و اقتصادی مناسب جهت رشد را ندارند با رشد نامناسب روبرو هستند.

ایجاد فضاهای باز و سبز لازمه مهم مناطق متراکم جمعیتی و فضایی است. در برنامه ریزی و طراحی شهرها باید تراکم فضایی و جمعیتی را به مناطق کم تراکم تر سوق داد.

جنبه منفی دیگر تراکم جمعیت در شهرها آلودگی های زیست محیطی است ، زیرا مناطقی که متراکم می شوند در کنار اینکه باعث رشد فساد و بزهکاری می شود در زمان شیوع بیماریهای واگیردار موجب گسترش سریع آن بین افراد بیشتری در آن مناطق می شوند.