دانش شهر – شماره ۱۱۴(بررسی منبع درآمدی پایدار در مدیریت شهری)

چالش‌های مدیریت مالی به عنوان یکی از مشکلات اساسی مدیریت کلانشهرهای ایران تلقی می‌شود. با وجود مطالعات مختلف در زمینه تأمین درآمدهای پایدار در شهر، هنوز بخش عمده‌ای از درآمدهای این کلانشهرها را منابع ناپایدار درآمدی تشکیل می‌دهند. از سوی دیگر، توسعه کلانشهرها، ضرورت بهره‌گیری از منابع درآمدی جدید را بیش از پیش محرز می‌سازد. افزایش هزینه‌های ناشی از ازدیاد جمعیت و توسعه عمودی و افقی کلانشهرها، تشریک مساعی و مشارکت بخش‌های دولتی، عمومی و خصوصی در تأمین مالی هزینه‌ها را ضروری ساخته است.
از آن‌جا که کلانشهرها واجد نقشی در سه مقیاس درون ملی، ملی و حتی فراملی هستند، ارتقاء کیفیت زندگی در آنها میتواند موجب بهبودبخشی به خدمات‌رسانی دولت در کشور گردد. این موضوع به ویژه درخصوص شهر تهران به عنوان پایتخت اهمیتی مضاعف می‌یابد. پایتخت‌ها به عنوان ویترین کشورها، بخشی از چهره جهانی دولت‌ها را تشکیل می‌دهند و انتظام‌بخشی به آنها از یک سو موجب بهتر شدن چهره بین‌المللی کشورها شده و از سوی دیگر موجب ارتقاء کارایی و اثربخشی کارکنان دولتی مستقر در پایتخت می‌گردد.
بر این اساس، مطالعه حاضر به بررسی نقش دولت در تأمین مالی هزینه‌های پایتخت‌ها می‌پردازد و با تکیه بر تجارب جهانی، سهم دولت‌های مختلف در اداره‌ی پایتخت‌ها ارزیابی می‌شود. بدین منظور، تجارب پنج پایتخت در پنج قاره مختلف (پاریس، اتاوا، دارالسلام، کانبرا و توکیو) بررسی می‌شوند و سپس با انطباق با شرایط ایران، راهبردهایی را برای ایفای نقش دولت در تأمین هزینه‌های شهرداریهای کلانشهرها در جهت ‌دست‌یابی به منابع درآمدی پایدار مشخص می‌نماید.
نتایج بررسی‌ها نشان می‌دهد که در نمونه‌های مورد مطالعه، به طور متوسط دولت ۵۲ درصد از درآمدهای شهرداری پایتخت را تأمین می‌نماید. بر این اساس، اگر در ایران نیز، دولت بخواهد مطابق دیگر کشورها عمل نماید، باید سالانه ۳۰ هزار میلیارد ریال بیش از وضع موجود به شهرداری بپردازد. بر این اساس، پیشنهادهای این مطالعه به شرح ذیل می‌باشند:
۱- ایجاد صندوق مشترک به منظور پیگیری وصول مطالبات معوقه شهرداری‌های کلانشهرهای کشور از دولت،
۲- پیگیری افزایش سهم شهرداری از مالیات بر ارزش افزوده در صورت افزایش میزان مالیات بر ارزش افزوده،
۳- ایجاد اتحادیه شهرداری‌های کلانشهرها (که در بلند مدت می‌توانند به اتحادیه‌ی شهرداری‌ها تبدیل گردد).

دریافت فایل تمام متن نشریه دانش شهر ۱۱۴ (فرمت PDF)