آشنایی با برنامه ریزی منطقه ای

برنامه ریزی منطقه ای فرآیندی است جهت مشارکت مردم و مناطق در برنامه ریزی و فراهم آوردن موجبات برنامه ریزی از جهت انطباق با برنامه های کلان و ویژگی های منطقه ای. تلفیقی است از برنامه ریزی توسعه اقتصادی و توسعه فضایی جهت عمران هماهنگ در مناطق. برنامه ریزی منطقه ای کامل ترین نوع برنامه ریزی بوده و معمولاً در سه سطح ملی، منطقه ای و ناحیه ای با هدف تعادل بخشی میان ۳عنصر اصلی فضا، فعالیت و انسان انجام می گیرد. دارای ۳بعد برنامه ریزی اقتصادی، برنامه ریزی اجتماعی و برنامه ریزی فضایی (آمایش) می باشد. برنامه ریزی منطقه ای به دو نوع برنامه ریزی درون منطقه ای و میان منطقه ای تقسیم می شود.
در برنامه ریزی درون منطقه ای، هدف تعادل بخشی درون می باشد و در بیان ۳عنصر فضا، فعالیت و انسان، اولویت را به فضا می دهد. این نوع برنامه ریزی در سطح حوزه نفوذ یک شهر یا روستا، شهرستان یا استان همل می کند. هدف اصلی این برنامه ریزی، دستیابی به رابطه قابل قبول میان مردم و مشاغل و محیط در داخل منطقه است.
در برنامه ریزی میان منطقه ای، هدف ایجاد عدم تعادل بوده که منجر به ایجاد انگیزه و درنتیجه حرکت به سوی توسعه خواهد شد. در بیان ۳عنصر فضا، فعالیت و انسان، اولویت را به فعالیت می دهد. هدف اصلی این برنامه ریزی، بیشتر اقتصادی بوده و سعی در تنظیم رابطه منطقی میان انسان و مشاغل دارد.
دلایل کاربرد برنامه ریزی منطقه ای نیز به شرح ذیل می باشد: ۱- تفاوت های مکانی و منطقه ای. ۲- ایجاد تعادل فضایی. ۳- جلوگیری از رشد بی رویه شهر. ۴- توزیع متناسب خدمات. ۵- بازسازی مناطق جنگ زده. ۶- تبدیل نظام تصمیم گیری متمرکز به نظام تصمیم گیری غیرمتمرکز.
برنامه ریزی منطقه ای میان رشته ای بوده و ماهیتی ۴گانه دارد که شامل اقتصاد ، جغرافیا ، برنامه ریزی شهری و نظریه های مکانی می باشد. فلسفه نیز همراه و همگام با برنامه ریزی بوده و از آن به عنوان خرد برنامه یاد می شود. موضوع برنامه ریزی منطقه ای فضا و نیروهای موثر در تغییرات فضایی است و نقش اصلی آن برخورد مستقیم با مسایل عملکردی سطوح منطقه ای است.