خلاصه کتاب برنامه ریزی شهرهای جدید(۸)

ص ۱۲۵ برنامه ریزی کاربری زمین : منظور از نظام کاربری زمین، مشخص کردن نوع مصرف زمین در شهر جدید، هدایت ساماندهی فضای شهر، تعیین ساختها و چگونگی انطباق آنها با یکدیگر و با سیستمهای شهری است. مساله نزدیکی ساخت مسکونی و ساختهای اشتغال و خدمات به یکدیگر در نظام برنامه ریزی کاربری زمین است، زیرا توزیع متعادل و بهینه خدمات و محل اشتغال در شهر، موجب کاهش و رفت و آمد و سفرهای کار و خدمات می شود. همچنین همجواریهای منطقی و مطلوب موجب فعالتر شدن محیط شهری و جلوگیری از ناامنیهای اجتماعی و یا وجود فضاهای بی روح و بدون استفاده در ساعات طولانی در روز می گردد. به طور کلی توزیع کاربریها در شهر جدید براساس داده های مطالعات جمعیت و اشتغال از یک سو و تقسیمات درون شهری از سوی دیگر انجام می شود.

ص ۱۲۷ فرایند تدیون کاربری اراضی شهر جدید در ایران طی سه مرحله انجام می شود.

در مرحله اول دو دسته مطالعات پایه انجام می شود.

۱- مطالعات راهبردی و میدانی کاربری اراضی در سطح شهرهای کشور و ناحیه و شهرهای جدید دنیا، که با تلفیق و جمعبندی این مطالعات، الگوی اولیه کاربری اراضی شهر جدید حاصل می شود.

۲- مطالعاتی برای مشخص کردن جایگاه منطقی شهر جدید در ناحیه از نظر سلسله مراتب عملکردی، خدماتی، کارکرد و تعیین راهبردهای جمعیتی اقتصادی وکالبدی که با جمعبندی مطالعات راهبردی و طرحهای تجدید نظر احتمالی انجام می شود.

در مرحله دوم با مشخص شدن جایگاه منطقی شهر جدید در ناحیه و نیز راهبردهای نهائی آن تقسیمات کالبدی شهر جدید ارائه می شود و براساس این تقسیمات کالبدی، به طور مشخص کاربریهای خدماتی در سطح هر یک از سطوح تقسیمات کالبدی از محله تا شهر ارائه می گردد. میزان سرانه کاربری اراضی بخش مسکن شهر جدید با شناخت ویژگی های اجتماعی- اقتصادی ساکنان آیند و مطالعه الگوی مسکن در ناحیه راهبردی تدوین و ارائه می شود. در این مطالعه کوشش خواهد شد تا الگوی مسکن پیشنهادی برای شهر جدید بتواند در بازار مسکن ناحیه راهبردی رقابت کند.

در مرحله سوم با تلفیق کاربری اراضی حاصل از مطالعات مرحله دوم با توجه به وضع موجود کاربری اراضی در سطح شهرهای ناحیه ایران، کاربری نهائی شهر جدید مشخص و ارائه می شود. دوره های برنامه ریزی معمولاً ۲۵ ساله است که در پنج دوره پنجساله می توان کاربریها را محاسبه کرد.

ص ۱۲۹ برنامه ریزی تقسیمات کالبدی : یک شهر جدید از لحاظ تقسیمات کالبدی از سطوح زیر تشکیل می شود :

۱- واحد همسایگی متشکل از ۵۰۰-۵۵۰ واحد مسکونی

۲- محله متشکل از ۴-۳ واحد همسایگی با ۲۵۰۰-۱۷۰۰ واحد مسکونی و جمعیتی بین ۷ تا ۹ هار نفر

۳- ناحیه متشکل از ۴- محله با جمعیتی قریب ۲۵ تا ۳۰ هزار نفر

۴- شهر متشکل از ۳ ناحیه با جمعیت حدود ۸۰ هزار نفر

خدمات موردنیاز شهر براساس موقعیت استقرار انها در زیر تقسیمات فضائی شهر جدید به شرح زیر خواهد بود :

۱- خدمات واحد همسایگی : این دسته از خدمات شامل خدمات گذارن اوقات فراغت کودکان است که فضای سبز و بازی آنان را در بر می گیرد.

۲- خدمات محله ای این دسته از خدمات شامل خرده فروشی در حد خریدهای روزانه، دبستان و پارک و محله خواهد بود. شعاع دسترسی به این خدمات حداکثر ۵۰۰ متر است و اهالی برای دستیابی به آن از دسترسی پیاده استفاده می کنند.

۳- خدمات ناحیه ای. این دسته از خدمات شامل خدمات تجاری در حد رفع نیازهای هفتگی و نیز خدمات گذران اوقات فراغت بزرگسالان است. برای دستیابی به این خدمات با دسترسی پیاده به شعاع ۲۵۰۰ متر و کمتر امکانپذیر است.

۴- خدمات مرکز شهر. این دسته از خدمات شامل خدمات تجاری در حد رفه نیازهای فصلی وسالانه شهروندان و نیز خدمات درمانی، اموزشی سطح یک دبیرستان اداری و تفریحی است و دستیابی به این خدمات با دسترسی سواره امکانپذیر می باشد.

۵- خدمات لبه شهر. این دسته از خدمات مجموعه خدماتی را در برمی گیرد که در سطح شهر و مناطق همجوار آن عملکرد خاصی دارد یا اینکه استقرار آن ها در مراکز شهر از نظر عملکرد شهری اختلال ایجاد می کند، از این رو در لبه شهر مستقر خواهد شد، مانند پارکهای بزرگترمینالها، کشتارگاهها و غیره.

الف) آنکه عملکردی در مقیاس شهر و فراشهری دارند.

ب) استقرار آنها در کنار بافتهای مسکونی موجب خسارت و سلب آسایش و امنیت شهروندان خواهد شد، مانند استقرار مراکز سوخت رسانی، پادگانهای نظامی، گورستان و غیره.