کمپینگ ها ؛ فضاهای گمشده

نیـاز انسان بـه سرپـنـاه ومأمـن، نـه تـنها در سراگاه بلکه در سفـر هم از روزگار باستان مـورد تــوجـه بـوده است. با نگاهی به سابقه تاریخی کشورمان به روشنی می توان اهمیت مقوله سفر و نیازمندیهای اقامتی مسافران و گردشگران را باز شناخت. تاریخ هنوز انواع کارونسراهای ایرانی را در حافظه خود دارد که با انگیزه معنوی خدمت به مسافران شکل گرفتند، چنانکه بعد از گذشت مدتی ارزش معنوی ساخت کارونسراها همردیف ساخت مساجد و مدارس قرار گرفت. ویژگی اساسی این فضاهای اقامتی ارائه خدمات ارزان قیمت و کوتاه مدت در شهرها و مابین شهرها است. تنوع فضایی و عملکردی کاروانسراها در راستای ارائه خدمات اقامتی، تامین امنیت، رفاه و آسایش مسافرین و چهارپایان آنها می باشد. ترکیب فضاهای باز و سرپوشیده، حیاط ها، سکوهای نشمین، آب انبارها، قنات ها، اصطبل ها،…حکایت از تنوع خدمات اقامتی به مسافران دارد.

در سالیان اخیر حضور چادرهای مسافرتی در گوشه و کنار خیابان ها و پارک های، منظر شهری شهرهای کشور را با آسیب جدی روبرو نموده است. دلایل اصلی استقبال گردشگران و مسافران از چادرهای مسافرتی، کاهش هزینه های سفر در کنار سهولت استفاده از این وسیله می باشد. البته مشکلات ناشی از نبود سایر امکانات خدماتی-رفاهی را نمی توان نادیده گرفت.
با وجود گذشت چندین دهه از شکل گیری کمپینگ ها، هنوز در کشور ما چندان به این مساله پرداخته نشده است. بویژه بدلیل ظرفیت بالای کشور از نظر امکان جذب گردشگران خارجی و همچنین روند رو به رشد تقاضای سفر در مابین اقشار جامعه با سلایق گوناگون، ضرورت برنامه ریزی و طراحی چنین فضاهایی بشدت احساس می شود. از طرف دیگر با توجه به سابقه تاریخی کشورمان در حوزه فضاهای اقامتی جهت اسکان مسافران و گردشگران می توان از این پتانسیل در بازتولید این فضاها به زبان امروز بهره جست. البته از این نکته هم نباید غافل شد که نهادینه کردن فرهنگ استفاده از کمپینگ ها نیازمند آموزش و اطلاع رسانی جامع به گردشگران است.
با گسترش روز افزون صنعت گردشگری در جهان امروز، نیازمندیهای این صنعت نیز در حال تحول است. فراوانی و تنوع در صنعت گردشگری، سیاست ها و راهبردهای این صنعت را به سمت تنوع بخشی در ارائه خدمات گردشگری رهنمون نموده است. در این میان تنوع در ارائه خدمات اقامتی کوتاه مدت به گردشگران از اهمیت بسزایی برخوردار است. یطوریکه ضمن جذب طیف وسیعتری از گردشگران، کیفیت های متنوعی از خدمات اقامتی را در اختیار گردشگران قرار می دهد.
امروزه بسیاری از خانواده های اروپایی ترجیح می دهند که ایام کوتاهی از سال را خارج از خانه های خود در دل طبیعت کنار جنگل ها و سواحل سپری کنند. این امر امروزه به یک فرهنگ تبدیل شده است. در همین راستا، در اکثر کشور های پیشگام در صنعت توریسم با وجود برخورداری از زنجیره های گسترده ای از هتل ها، متل ها و سایر فضاهای اقامتی، فضاهایی تحت عنوان ” کمپینگ” با تعریف مشخصی از خدمات اقامتی به گردشگران پیش بینی شده اند. اهداف اساسی از پیش بینی چنین فضاهایی، کاهش هزینه های خدمات اقامتی ضمن پاسخ گویی به تنوع سلیقه ای افراد است.
مکانیابی کمپینگ ها بر مبنای امکان دسترسی آنها به نقاط جاذب گردشگری – ویژگیهای طبیعی، تاریخی، مذهبی، ورزشی، … – صورت می گیرد. اهمیت این مساله تا بدانجا است که موجب شکل گیری کمپینگ های تخصصی گردیده است. در اکثر کشورهای اروپایی مدت زمان فعالیت کمپینگ ها ۶ الی ۹ ماه از سال بوده و با توجه به ویژگیهای اقامتی که دارند به علاقمندان و گردشگران معرفی می شوند. امروز شاهد شکل گیری انواع مختلفی از کمپینگ ها در کشورهای پیشرو در صنعت توریسم هستیم. همانند:

– کمپینگ کویری
– کمپینگ کوهستانی
– کمپینگ ساحلی
– کمپینگ ورزشی
– کمپینگ تاریخی
– کمپینگ مذهبی
– کمپینگ آموزشی
– کمپینگ درمانی
– …

واژه کمپ از واژه لاتین Campus به معنی زمین رو باز، صحرا … گرفته شده است. دیکشنری Longman کمپینگ را محلی معرفی می کرد که یک فرد، خانواده، گروه و یا حتی یک واحد نظامی ممکن است در آنجا اقامت کنند. کمپینگ می تواند هر مکان طییعی را شامل گردد که فرد یا گروهی از افراد در آن اقامت کنند. اما به طور معمول کمپینگ ها محدوده های نسبتا وسیعی از سطح زمین باز را شامل می شوند که فضاهای متنوعی را جهت استقرار افراد در داخل چادرها، کلبه ها، ساختمان های موقت … در بر می گیرند. در کنار این فضاها نیز سایر خدمات اقامتی، بهداشتی، تفریحی، ارتیاطی .. ارائه می شود. اکثر کمپینگ ها فضاهای ذیل را شامل می شود:
۱- پذیرش- اطلاعات
۲- پارکینگ
۳- محدودهایی جهت استقرار چادرها
۴- محدوده هایی جهت استقرار اتومبیل های کاروان
۵- حمام ها و سرویس های بهداشتی
۶- فضاهایی جهت پخت و پز ( سینک های ظرفشویی، اجاق های گاز…)
۷- فضاهایی جهت شست و شو (لباس شویی، خشک شویی …)
۸- امکانات مورد نیاز معلولین
۹- رستوران
۱۰- سوپر مارکت
۱۱- کافی نت
۱۲- محل بازی کودکان
۱۳- زمین های ورزشی چند منظوره

نسبت این جزء فضاها در سطح و همچنین کیفیت ارائه خدمات اقامتی به مانند هتل ها در درجه بندی کمپینگ ها نقش اساسی دارد. در طراحی جزء فضاها سعی براین است که حداقل مداخله در بستر طبیعی صورت گیرد. تعامل با بستر طبیعی موجب تقویت احساس حضور در طبیعت مابین گردشگران می شود.

گوران عرفانی