روند کارگاه طراحی شهری – نحوه تدریس دکتربهزادفر

کارگاه طراحی شهری جوهر مجموعه آموخته­ هائی است که دانشجوی طراحی شهری را به سوی حرفه رهنمون می­کند. فرض بر این است که دانشجوی طراحی شهری از طریق آشنائی با دانش عمومی و پایه­ای که او را برای فهم مبانی و شیوه­های طراحی یاری می­دهد به حوزه­های تئوریک (مبانی) و شیوه شناختی وارد می­شود. پس از آگاهی از چیستی و چگونگی فرآیند طراحی شهری می­باید در یک عرصه عملی آموخته­های خود را تمرین نماید. عرصه عملی طراحی شهری به تناسب دقت، وسعت، مقیاس و دور و نزدیکی به اقدامات اجرائی سلسله مراتبی از سطوح کار و سطوح جغرافیایی را فرا می­پوشانند. بدین ترتیب گستره مکانی تمرین یا فعالیت برنامه سازی طراحانه شکل می­گیرد. گستره مکانی یا سطوح کار و جغرافیایی می­توانند از سطح سرزمین تا سطح تک بنا و تک فضا متغیر باشند. اما، در حوزه آموزش، معمولاً، با توجه به محدودیت زمانی مقیاس کارهای میدانی در سه سطح منطقه[۱]، شهر[۲] و محله[۳] خلاصه می­گردند. سنت­های آموزش طراحی شهری معمولاً آموزه­های طراحی­ هر سطح را به نوعی با موردهای اجرایی پیوند می­دهند، آنگونه که برای مثال طراحی مقیاص منطقه­ای نهایتاً به الگوهای طراحی زمین منظرهای در مقیاس اجراء ختم می­گردد. معمولاً یافته­ها، محصولات و راهکارهای سطح شهر و منطقه در حد راهبردها، سیاست­های کلی، راهنماهای فراگیر و تعریف پروژه­های برنامه­ای و طراحی ختم می­گردند. البته در مقیاس محله بطور اصولی محصولات طراحی می­تواند تا سطح اقدامات اجرائی و راهنماهای جزئیات طراحی به پیش بروند. در کارگاه طراحی مقیاس شهر نیز چنان برنامه گذاری می­شود که در پایان کار بتوان به الگوهائی از طراحی موضعی و حوزه­ای در سطح یک محله یا یک خیابان و نظیر آن دست یافت. بدین ترتیب در کارگاه طراحی شهر ـ محله، بدواً فرآیند طراحی تا پهنه­بندی و تعریف پروژه­های مقیاس محلی[۴] به پیش می­رود. سپس، هر پروژه محلی، برحسب اینکه محتوای کار در عرصه کدامیک از موردهای موضوعی[۵]، موضعی[۶] و حوزه­ای[۷] جای گیرند، در مسیر راهکاریابی­های راهبردی، اجرائی فراگیر و اقدام قرار می­گیرند. در این کارگاه دانشجویان فرآیند عملی برنامه­سازی شهری را با رویکرد طراحی شهری فرا می­گیرند. در چارچوب تأکید خاصی که این کارگاه بر ساماندهی و ارتقاء کیفیات محیطی عرصه­های همگانی و بیرونی شهر دارد، آنان ضمن آشنایی با تفاوت طراحی و برنامه­ریزی فرآیند برنامه­سازی طراحی مدار را طی می­کنند. به بیان مختصر، دانشجویان در یک تمرین جمعی سازوکار عملیات میدانی و حرفه­ای طراحی شهری را می­آموزند.

منبع: جزوه درسی دکتربهزادفر
دانشگاه علم و صنعت
دانشگاه هنر تبریز
دانشگاه هنر اصفهان

*- شرح راهنما، طوری تنظیم شده است که در سطوح مختلف قابل استفاده و استناد باشد.

[۱]- Region Level / Scale / Scope

[۲]- City Level/ Scale / Scope

[۳]- District (Neighborhood) Level/ Scale / Scope

[۴]. Local

[۵]. Topic

[۶]. Site

[۷]. Area