آف- گرید سیتی Off-Grid City

مسابقه بین المللی طراحی شهرسازی اینچان- کره جنوبی ۲۰۰۹ ، در جولای ۲۰۰۹ توسط شرکت توسعه منطقه آزاد اقتصادی اینچان، با هدف تغییر شهر اینچان (به عنوان یک کلان شهر) به شهری با قابلیتهای جهانی قرن بیست و یکم و ایجاد پتانسیلها و کاربری های جدید متناسب با مسائل ومشکلات کنونی شهری و همچنین اشاعه فرهنگ و نگرش جدید به طراحی شهری با اصول بین المللی برگزار گردید.
موضوع اصلی رقابت طراحی یک مجموعه شهری جدید با نگاهی آینده گرایانه و فوق مدرن، همراه با توجه به محیط زیست، تکنولوژی نوین و انسان – به عنوان مخاطب اصلی – با آهنگ و هارمونی مورد قبول از نظر اصول زیربنایی طراحی (شهرسازی، معماری و تکنولوژی) عنوان گردید.
سایت مورد نظر عبارت بود از زمینی به مساحط حدودی ۱,۶۷۷,۷۰۴ متر مربع، واقع در منطقه ۱۱، موسوم به “سونگدو” ، در منطقه آزاد اقتصادی اینچان کره جنوبی. لازم به ذکر است که سایت مذکور نقش مؤثری به عنوان خط ساحلی دریای چین در منطقه سونگدو ایفا می کند.
از این رو، متناسب با اصول فوق، تیمی متشکل از دانشجویان دوره دکترای مهندسی معماری، از دانشگاه شفیلد انگلستان، به سرپرستی علی کشکولی (دانشجوی ایرانی دکترای مهندسی معماری و استراکچر) در رقابت مذکور شرکت و نهایتا موفق به دریافت “نشان افتخار” این رقابت گردیدند. گروه فوق نام ” آف- گرید سیتی” را برای این مجموعه برگزیدند.
” آف- گرید سیتی” به معنی شهریست که هیچ گونه وابستگی از نظر آب آشامیدنی، فاضلاب، گاز مصرفی، برق شهری و صنعتی، و همچنین دیگر امکانات شهری به مناطق اطراف نداشته و کل امکانات و منابع خود را به صورت مستقل تآمین می کند؛ به عبارت دیگر شهری خودکفا و بی نیاز از دیگران!
سیستمهای معرفی شده جهت تأمین انرژی در” آف گرید سیتی” عبارتند از:
– تأمین الکتریسیته از انرژی خورشیدی ، انرژی باد ، فعل انفعالات شیمیایی گیاهان و جلبکها، و انرژی حاصل از بازیافت فضولات شهری و صنعتی.
– تأمین انرژی حرارتی از انرژی خورشیدی و منابع ژئوترمال (انرژی زمین گرمایی).
– تأمین آب جهت مصارف شهری و صنعتی از آب باران و بازیافت فاضلاب و آبهای روان. لازم به ذکر است که این منبع جهت مصرف آب غیر شرب پیشنهاد گردیده است.

پروسه طراحی
طراحی پروژه مذکورحدودا پنج ماه به طول انجامید و طی دو فاز انجام پذیرفت:

۱٫ فاز تحقیقاتی : جمع آوری مطالب مربوطه آنالیزهای مختلف از قبیل:
– آنالیز محلی : موقعیت محلی سایت (در آسیای شرقی، در کره جنوبی، در شهر اینچان)، موقعیت سایت از دیدگاه توپوگرافی و عوارض زمین، موقعیت سایت از دیدگاه محیط زیست و پتانسیلهای طبیعی موجود در منطقه.
– آنالیز فرهنگی : سنتها ، آیین و رسوم و صنایع دستی محلی.
– آنالیز تاریخی : از دیدگاه سیاسی، شهرسازی و معماری در آسیای شرقی، کره جنوبی و اینچان.
– آنالیز اقتصادی : تقسیم بندی و طبقه بندی اقتصادی منطقه در اینچان و کره جنوبی.
– آنالیز مواد و روشهای احداث سازه: مواد، روشها و تکنیکهای محلی و رایج در منطقه که برگرفته از شرایط محیطی و فرهنگی است.

۲٫ فاز طراحی : این فاز خود در دو مرحله انجام شد:
الف: طراحی نظری یا تئوریک؛ که شامل “برین استورمینگ” یا طوفان ذهنی به معنای شناخت و ایده- پردازی گروهی است. این عمل در جهت طبقه بندی نیازهای پروژه از دیدگاه سرمایه گزار و همچنین استفاده کننده صورت پذیرفت.
ب : طراحی عملی؛ در این مرحله براساس نتایج حاصل از مراحل قبلی، طراحی ترسیمی در مقیاس واقعی پروژه آغاز شد. بنابراین ، بر اساس اصول و رهنمودهای تعیین شده از طرف شرکت برگزار کننده مسابقه، طرح جامع پروژه ارائه گردید.

مجموعه مذکور شامل هفت قسمت (براساس نقشه تقسیم بندی کاربری محلی، تعیین شده از طرف شرکت برگزار کننده مسابقه) می باشد:

۱– دراگون ویلِیچ : این مجموعه در بر دارنده واحدهای آپارتمانی گران قیمت جهت اسکان قشر مرفه (تجار، مدیران و …) داخلی و بین المللی طراحی گردیده. فرم کلی مجموعه برگرفته از نماد اسطوره ای اژدها (دراگون) است، که می توان آن را یکی از نمادهای منحصر بفرد آسیای شرقی دانست. در طراحی این مجموعه جهت قرارگیری ساختمانها و ارتفاع آنها به صورتی است که واحدها از بالاترین حجم استفاده از نور خورشید در فصول سرد و همچنین از بالاترین دید دریا برخوردارند.

۲– سونگدو تاور: یا برج تجاری سونگدو، در بر دارنده واحدهای اقتصادی- تجاری است. فرم کلی این برج برگرفته از لباس محلی و سنتی زنان کره ای و ارتفاع آن در حدود ۲۵۰ متر در نظر گرفته شده است. از نظر ایستایی و اصول طراحی سازه های بلند مرتبه، طراحی برج سونگدو ترکیبی از دو نوع ساختار کلاسیکِ سازه های بلند مرتبه : “سازه های بلند مرتبه هسته ای” و ” سازه های بلند مرتبه پلی” می باشد. این عمل به دلیل زلزله خیز بودن محل و همچنین فشار بسیار بالای باد بر روی اجزای سازه در ساختمانهای مرتفع، در منطقه مذکور صورت گرفته است. همچنین برای بالا بردن ضریب اطمینان در مواقع آتش سوزی، و مواقع مورد نیاز جهت تخلیه برج، در طبقات معین، محلهای گوناگونی جهت فرود هلیکوپترهای تیم نجات منظور گردیده است.

۳- سونگدو مال : یا مجتمع تجاری سونگدو؛ نکته جالب توجه این قسمت، الهام گیری از راه حل های طبیعت در برخورد با مسائل طراحی است، که اصطلاحا “بیونیک دیزاین” نامیده میشود. فرم کلی این مجموعه ساختمانها، برگرفته از فرم “کاترپیلار” (نوعی کرم شب تاب درختی) می باشد. استفاده از این فرم به دلیل قابلیت این موجود در رشد طولی با اضافه شدن بندهای بدن اوست. این نحوه چیدمان درمجموعه مذکور، قابیلت خوبی برای توسعه خطی در زمان آینده با توسعه مناطق اطراف فراهم می کند.

۴- سونگدو ویلِیج : این مجموعه عبارتست از آپارتمانهای مسکونی جهت اسکان قشر متوسط جامعه و دانشجویان. چیدمان ساختمانهای این مجموعه جهت قرارگیری ساختمانها و ارتفاع آنها به صورتی است که واحدها از بالاترین حجم استفاده از نور خورشید در فصول سرد و همچنین از بالاترین دید دریا برخوردارند.

۵- سونگدو اِکُو کامیونیتی: مجموعه ای از ویلاهای توریستی که در طراحی آنها بالاترین ضریب بهره- وری انرژی (حرارتی، استفاده از نور طبیعی خورشید و تهویه طبیعی) لحاظ گردیده است.

۶- مجموعه تحقیقاتی- فرهنگی سونگدو: این مجموعه شامل یک مرکز تحقیقاتی بزرگ، متشکل ازکتابخانه ها، کلاسهای آموزشی و ورزشی، موزه ها، اتاقهای سمینار و سالن های کنفرانس ، کافه تریاها و رستورانهای متعدد و در نهایت، یک تالار اجتماعات و تأتر می باشد. نکته برجسته این مجموعه استفاده از محوطه های باز (کرت یارد) جهت استفاده از نور و تهویه طبیعی و نیز فرم ارگانیک (مشابه عناصر طبیعت) است.

۷- مجموعه صنعتی سونگدو: متشکل از کارگاه ها و دفاتر صنعتی (صنایع سبک) و همچنین قسمت مربوط به پارکینگ اتوموبیل ها میباشد. نکته برجسته این بخش، فرم دینامیک سقف ها و استفاده از فضاهای مواج زیر سقفها به عنوان فضاهای اداری است. این به خودی خود، نقش مؤثری در گردش صحیح و منطقی مواد و انرژی در این مجموعه صنعتی دارد.

خلاصه طرح
پروژه ” آف- گرید سیتی ” را می توان به عنوان مجموعه ای از طراحی شهرسازی، معماری و تکنولوژی یاد کرد؛ که در بر دارنده راه حل های بسیاری در زمینه بهره وری در تولید و مصرف انرژی (انرژی اِفیشنسی)، مدیریت بازیافت، و به حداقل رساندن دی اکسید کربن و آلاینده های محیط زیست می باشد.
از جمله این راه حل ها، استفاده از بامهای سبز یا “گرین روف” در تمامی ساختمانهای این مجموعه جهت جلوگیری از اتلاف انرژی حرارتی (گرمایش و سرمایش) است. علاوه براین، همانطور که پیشتر در مقدمه ذکر شد جهت تأمین انرژی، روشهایی چون نصب توربینهای بادی و سلولهای ذخیره کننده انرژی خورشیدی (پی وی پنل) برروی بام ساختمانها، حاشیه خیابانها، حاشیه ساحل و مناطق جنگلی و همچنین تکنیکهای گوناگون جهت تولید و ذخیره سازی انرژی از فضولات صنعتی، مسکونی و شهری در پروژه مذکور مد نظرقرار گرفته شده اند.
علاوه بر این در تعیین جهت قرارگیری ساختمانها، مکان یابی آنها، مدل سازی کامپیوتری، آنالیزها و همچنین محاسبات مصرف مواد و انرژی از نرم افزارهای گوناگون بهره گیری شده است.

مولفین/ تیم طراحی :
دانشجویان دکترای مهندسی معماری- دانشگاه شفیلد انگلستان: علی کشکولی (از ایران)، یونگ کی کیم (از کره جنوبی)، شی وانگ (از چین)، الکساندر داجکوویچ (از مونتنگرو)