حکومت محلی در کشور ترکیه

مدیریت محلی در ترکیه شامل مجموعه نهادها و سازمانهای انتخابی است که نیازهای مشترک شهروندان ایالات، مناطق شهرداری و روستاها را تأمین می کند. طبق قانون موضوعه و بر این اساس اصل ۶۷ قانون اساسی، انتخابات مدیریتهای محلی، هر پنج سال یکبار برگزار می شود و مدیریت مرکزی نیز به منظور حفظ وحدت ملی و یکپارچگی در ارائه خدمات عمومی، بر عملکرد حکومتهای محلی نظارت دارد.
مدیریت محلی در ترکیه قدمتی نسبتاً طولانی دارد، هرچند که نزد مردم ترکیه به خوبی معرفی نشده و ناشناخته مانده است. از لحاظ تاریخی، پس از فروپاشی امپراتوری عثمانی و نظام کاملاً پدرسالارانه و تمرکزگرای آن، در ابتدا، نظام مدیریت استانی و سپس مدیریت شهرستانی به وجودآمد. پس از آن نیز ادارات ویژه شهرستان شکل گرفت. نظام تمرکززدایی در ابتدای شکل گیری جمهوریت در دوران آتاتورک مورد توجه دولتمردان و مردم ترکیه بود، اما به مرور که از عمر نظام جمهوری می گذشت، اختیارات و وظایف مدیریتهای محلی از آنها سلب و به ادارات حکومت مرکزی واگذار گردید. در دهۀ هشتاد، تورگوت اوزال، تقویت مدیریت محلی را مجدداً مورد اهتمام خویش قرارداد و نهادهای محلی را تقویت نمود.
تغییر و تحولات اخیر در نظام مدیریت محلی ترکیه متأثر از یکسری تغییرات داخلی این کشور و محیط اطراف آن، از جمله: رشد سریع شهرنشینی، تغییر و تحول مداوم فنی و اجتماعی، تحولات در عرصه حقوق بشر و دموکراتیزه کردن، تمرکززدایی، جهانی شدن و … بوده است.
هدف از تقویت مدیریت محلی، کاهش نظارت مرکزی، تقسیم کار جدید با تأکید بر مقامات محلی، تشویق حضور و مشارکت در سطح محلی، تأسیس پارلمان محلی، افزایش منابع محلی، انجام پروژه های مهم برای کلانشهرها و نواحی خاص و اتخاذ راهبردهای توسعه منطقه ای است.

به منظور ایجاد یک حکومت محلی مؤثر و دموکراتیک در ترکیه، اهداف اساسی به شرح ذیل در نظر گرفته شده است:
• بهبود منزلت و جایگاه حکومت محلی
• ایجاد دموکراسی محلی
• بهبود خدمات محلی
• توسعه ساختار سازمان حکومت محلی
• توسعه منابع مالی حکومت محلی
• توسعه منابع انسانی حکومت محلی
• ایجاد فرهنگ مدیریتی در حکومت محلی

تبلور اجرایی این اهداف در اساسنامه حکومت محلی، قانون شهرداری، قانون حکومت کلانشهرها، بیانیه حقوق و تکالیف اساسی اعضای جامعه محلی و … به وضوح دیده می شود. با توجه به اهداف یادشده، دولت ترکیه راهبردهای متناسبی اتخاذ نموده که با محوریت تقویت مدیریت محلی به شرح ذیل است:
۱٫ تکوین ساختار جدید روابط مرکز – پیرامون، به منظور تقویت حکومت محلی.
۲٫ بازسازی نظام تصمیم گیری، جهت ایجاد یک حکومت محلی مؤثرتر و مردم سالارانه تر.
۳٫ تسهیل مشارکت مردم در حکومت محلی.
۴٫ تضمین تمرکززدایی خدمات محلی.
۵٫ اتخاذ برنامه ریزی راهبردی، مؤثر، کارا، مسئولیت پذیر و عادلانه در ارائه خدمات عمومی.
۶٫ واگذاری تولید و توزیع خدمات محلی به واحدهای حکومت محلی.
۷٫ بهبود ساختاری واحدهای محلی.
۸٫ بهبود سازمانی حکومت محلی.
۹٫ بهبود ارتباط میان مقامات انتخابی و انتصابی حکومت محلی.
۱۰٫ توزیع عادلانه درآمدها میان مقامات محلی و مرکزی.
۱۱٫ افزایش مسئولیت حکومت محلی.
۱۲٫ توسعه فناوری اطلاع رسانی نوین در حکومت محلی.

به طور کلی می توان گفت که مدیریت محلی در ترکیه با چالشهای فراوانی مواجه است و برای دستیابی به اهداف متعالی، سازمان محلی راه درازی در پیش دارد که با برنامه ریزیهای انجام شده، تلاش دارد تا تحقق بخش حکومتهای محلی مطابق با استانداردهای اروپایی باشد.
همچنین ضرورت هماهنگی میان مدیریتهای محلی در اجرای وظایف، از جمله عوامل مؤثر بر تقویت مدیریتهای محلی است. ناهماهنگی بین مدیریت محلی انتخابی با مدیریت انتصابی حکومت مرکزی، باعث اختلاف در محل می گردد. طبیعی است که عدم شفافیت اختیارات و وظایف حکومت مرکزی و حکومتهای محلی، وجه مردمی تصمیمات حکومتی را مخدوش می سازد و قابلیت اجرایی آنها را از بین می برد. بنابراین شرط موفقیت مدیریت محلی در ترکیه، تفویض اختیارات بیشتر به شهرداریها، شورای شهرداریهای بزرگ و انتخابی کردن آن شوراهاست، چرا که شرط اصلی توسعه مدیریت محلی بهره گرفتن از منابع مردمی و حمایت فکری و مالی مردم است.
مدیریت شهری در ترکیه متشکل از یک مجمع، شورا و شهردار است. تعداد اعضای مجمع، که با آراء مردم انتخاب می شوند، به نسبت جمعیت شهر تغییر می کند. مجمع، تصویب کننده بودجه سالانه شهرداری، طرحها و پروژه های مربوط به امور ساختمانی و برنامه ریزی شهری بوده و نیز مالیاتها، نرخ عوارض و تعرفه های مختلف را تعیین می نماید.
شورای شهر نیز که از شهردار، رؤسای دپارتمانهای شهری و تنی چند از اعضای مجمع تشکیل می شود؛ تعیین تعرفه ها و هزینه های حمل و نقل، قیمت کالاها، میزان جرایم شهری و بازرسی را بر عهده دارد و در مورد استخدام، اخراج و ترفیع کارکنان شهرداری تصمیم می گیرد. شهردار نیز که مهمترین مقام اجرایی و نمایندۀ شهرداری است، برای یک دوره پنج ساله انتخاب می شود. همچنین در شهرهای بزرگ که بیش از یک ناحیه دارند، هر یک از نواحی، برای انتخاب شهردار، یک حوزه انتخاباتی به حساب می آید و هر بخش، شهردار و اعضای مجمع شهری خود را انتخاب می کند.
شهرداریهای ترکیه، علاوه بر انجام وظایف مربوط به همکاریهای اجتماعی، بهداشتی، امور ساختمانی، آموزش و پرورش، کشاورزی، اقتصاد و رفاه حال شهروندان، اقدامات لازم را جهت رفع تمامی نیازهای شهری نیز از طریق ارائۀ خدمات انجام می دهند و به این منظور، شهرداریها دارای اختیاراتی به این شرح هستند:
• اعمال مقررات و ممنوعیتهای شهری مقررشده در قانون؛
• مجازات کسانی که ممنوعیتها را نادیده می گیرند؛
• جمع آوری مالیات، عوارض و هزینه های شهری؛
• تأمین آب آشامیدنی، گاز شهری و برق و تسهیلات حمل و نقل عمومی.(همان؛ ۳۳۳ – ۳۴۷)