مدیریت شهری

مفاهیم مدیریت
در واقع علم مدیریت عبارتست از دستیابی به هدف سازمانی از طریق هدایت و رهبری و همکاری با افراد. مدیریت عبارتست از بوجود آوردن و حفظ شرایطی که در آن افراد بتوانند در جهت تحقق هدفهای معین و از پیش تعیین شد به شکل موثر و کارآمد فعالیت کنند .
وظایفی که برعهده مدیر گذاشته شده است نیز عبارتند از : برنامه ریزی ، سازماندهی، نظارت و انگیزش.
برنامه ریزی شامل تعیین اهداف و مقاصد سازمان و تکمیل کردن نقشه های کاری است که این ، نشانگر طریق رسیدن به این اهداف و مقاصد است. برنامه ها نشان می دهند که هدفها چگونه باید تحقق یابند. زمانی که برنامه ها تهیه شدند ، سازماندهی دارای معنا و مفهوم می گردد. سازماندهی شامل گردآوری منابع ، مردم و وسایل است به شیوه مؤثرتری برای رسیدن به اهداف. بنابراین سازماندهی شامل ترکیب و یگانه سازی منابع است . با بوجود آمدن برنامه ریزی و سازماندهی انگیزش اهمیت پیدا می کند . انگیزش در تعیین سطح عملکرد کارکنان نقش مهمی بر عهده دارد . عملکرد آنها به نوبه خود تعیین می کند که حصول هدفهای سازمان تا چه اندازه اثر بخش خواهد بود.
وظیفه مهم دیگری که بر عهده مدیریت می باشد ، نظارت است. در تعریف نظارت نیز گفته شده که نظارت عبارتست از توجه به نتایج کار و پیگیری برای مقایسه فعالیتهای انجام شده با برنامه ها و اعمال اصلاحات مقتضی در مواردی که از انتظارات ، انحرافی صورت گرفته است . نظارت در بردارنده نقد نتایج و پیگیری کارهاست. ارتباط و وابستگی وظایف مدیر به یکدیگر ، این موضوع را نفی نمی کند که گاهی ممکن است یک یا تعدادی از آنها اهمیت ویژه با بیشتری داشته باشند.

عوامل توافق بر این است که حداقل سه حوزه مهارتی در بحث مدیریت ضروری است .
الف- فنی : توانایی به کارگیری دانش ، تخصص ، روشها ، فنون و ابزار که لازمه ی وظایف خاص است و از طریق تجربه و تحصیل کسب می شود.
ب- مهارت انسانی : توانایی قدرت و تشخیص کنار آمدن با مردم و انجام دادن کار بوسیله آنها که شامل درک و فهم ، انگیزش و به کار بردن رهبری موثر است .
ج- مهارت ادراکی : توانایی فهمیدن پیچیدگی ها و مشکلات سرتاسر سازمان و تشخیص اینکه در کجا فعالیت خود شخصی با سازمان جور در می آید . این آگاهی موجب می شود که فرد بجای اینکه فقط بر مبنای هدفها و نیازهای گروه نزدیک و بلافصل خود عمل می کند، اقدامات خود را بر مبنای هدفهای کل سازمان استوار می سازد. به نظر می رسد که برای مدیریت اثر بخش ، مهارت فنی کمتر ولی به مهارت ادراکی بیشتر نیازمند است. موفقیت و شکست هر سازمانی در دستیابی به اهداف و انجام وظایفش ، متکی بر مدیریت است که یکی از مهمترین نقشها را به عهده دارد.

مفاهیم مدیریت شهری
اگر شهر، همچون سازمانی در نظر گرفته شود ، لازم است که در رأس آن عنصری برای برنامه ریزی آینده و اداره امور کنونی قرار گیرد. این عنصر را می توان مدیریت شهری نامید. مسائل بسیاری در شهرها وجود دارند که برای حل آنها وجود مدیریت شهری ، الزامی قلمداد می شود.
واژه مدیریت شهری برای اولین بار در سال ۱۹۸۶ از سوی سازمان بین المللی برنامه مدیریت شهری که از طرف بانک جهانی مرکز سازمان ملل، برای اسکان بشر و برنامه توسعه سازمان ملل حمایت می شود ، جهت بهبود مدیریت رشد شهرها در کشورهای در حال توسعه مطرح گردید . در واقع مطرح شدن چنین برداشتی از مدیریت ، از نتایج حرکت شیوه مدیریت متمرکز به سمت مدیریت نسبتاً محلی تر در جهت هدایت توسعه شهری بوسیله سازمانهای محلی می باشد . مدیریت شهری شامل برنامه ها ، اقدامات و سیاستهایی است که به منظور حصول اطمینان از مطابقت رشد جمعیت با دسترسی به امکانات زیر بنایی ، مسکن و اشتغال انجام می پذیرد، در حالی که این اقدامات به همان قدر وابسته به اقدامات بخش خصوصی است لیکن در نهایت تحت تاثیر سیاستها و کارکرد هایی قرار دارند که تنها حکومتها می توانند آنها را انجام دهند .
به طور کلی مدیریت شهری به عنوان الگویی برای مدیریت و توسعه سکونتگاه های شهری مطرح می شود. هسته فعالیتهای بین المللی در مورد مدیریت شهر « برنامه ی مدیریت شهری » است که بوسیله برنامه توسعه سازمان ملل و بانک جهانی بنیان نهاده شده است .
در کنار مفهوم مدیریت شهری ، مفاهیم مشابه دیگری مانند مدیریت شهرداری و یا مدیریت حکومت محلی نیز مطرح است که بسیاری اوقات به جای یکدیگر به کار برده می شوند. اما معمولاً مدیریت شهری ، به عنوان زیر مجموعه ای از حکومت محلی تعریف تلقی شده و به آنها شهرداری گفته شده است.
قبل از پرداختن به مباحث دیگر بهتر است چند نکته را در باب مدیریت شهری متذکر شویم .
اول: باید الگویی از مدیریت شهری خوب و قابل تطبیق با شهرها در هر اندازه کوچک و بزرگ ارائه شود.
دوم: واژه شهرداری هم به حوزه مورد عمل شهرداری و هم به مجموعه اداری شهرداری اشاره دارد و هم بازیگران فعال در امور شهری نظیر شرکتهای خصوصی و بالاخره همه کسانی که در شهر زندگی می کنند و در نقشهای شهری – اجتماعی شرکت می جویند را شامل می شود.
سوم: مدیریت شهری هم به وظایف روزمره و هم به برنامه ریزی ها دراز مدت مربوط می شود از سوی دیگر، شهرداری به تصمیم گیری، جستجوی راههایی برای توافق ، توسعه همه جانبه ناحیه شهری به عنوان یک هویت فیزیکی ، توسعه فعالیت های اقتصادی و اجتماعی که رفاه و بهبود وضعیت همه ساکنان شهر را بدنبال دارد می پردازد. مدیریت شهری ابزاری است که بوسیله آن حکومت می تواند توسعه مشارکتی و پایدار بوجود آورد.

تبیین و تشریح مفهوم سیستم مدیریت شهری
منظور کلی از سیستم مدیریت شهری عبارتست از یک سازمان گسترده متشکل از عناصر و اجزای رسمی و غیر رسمی موثر و ذیربط در ابعاد مختلف اجتماعی اقتصادی و کالبدی حیات شهری با هدف اداره ، کنترل توسعه جانبه و پایدار شهر مربوط.
با استفاده از تعاریف مدیریت شهری ، اجزای اساسی تشکیل دهنده سیستم مدیریت شهری را می توان به شرح موارد زیر تعیین کرد و در پژوهشهای کاربردی به کار گرفت .
– داده های سیستم مدیریت شهری خواسته های دولت و شهروندان هستند و ستاده های آن که در طی فرایندی از برنامه ریزی طرح و اجرا بدست می آید ، توسعه کمیت و کیفیت زندگی شهری است .
– هدف کلی سیستم مدیریت شهری تامین و ایجاد زمینه و محیط مناسب برای زندگی راحت ، امن و کارآمد شهروندان به تناسب ویژگیهای اجتماعی و اقتصادی است .
– محیط های اجتماعی ، سیاسی ، اقتصادی و اداری نیز تاثیر بسیار زیادی در کارایی سیستم مدیریت شهری و چگونگی عملکرد آن دارد . لذا باید هماهنگیهای لازم با عوامل محیطی را داشته باشد .
– سیستم مدیریت شهری مسئول اداره و هدایت تمامی فضاهای جغرافیایی و عملکردهای شهری است و به این لحاظ تمامی عناصر و سازمانهای ذیربط و تمامی محدوده شهر را تحت کنترل دارد .