اولین قوانین شهری

هنوز شهر چندان با ساکنانش بیگانه نشده بود و تهران همان شهر دوست داشتنی برای مردم بود.
نه صدای غرش خودرو*ها و نه فریاد گوشخراش صاحبانش، هیچکدام این شهر دوست*داشتنی را غریبه نکرده بود.
ژ اگر درشکه در خلوت کوچه*های شهر دیده می شد، تنها صدای یکنواخت پاهای اسب*ها به گوش می*رسید.

اما در این میان، بلدیه برای برقراری نظم و حفظ ظاهر شهر اقدام به تدوین قوانین جدیدی برای تردد وسایل نقلیه کرد که خیلی زود به عوارض اتومبیل معروف شد. کم*کم چارچوب*های حمل و نقل شهری در تهران در حال مشخص شدن بود و در آن سالها عوارضی که برای مصارف بلدیه از وسایل نقلیه دریافت می*شد، به این ترتیب بود:

۱ – درشکه پانزده قران
۲ – چهارچرخه بارکش پانزده قران
۳ – کالسکه بدون ملاحظه عده اسب سه قران
۴ – اتومبیل یک تومان
۵ – واگن اتومبیل شش قران
۶ – دلیجان چهار قران
۶ – گاو بارکش و الاغ سه شاهی، قاطر و اسب و یابو پنج شاهی، شتر شش شاهی.

اولین خیابان یک*طرفه
در خردادماه ۱۳۰۸ هجری شمسی* و به هنگام شهرداری کریم خان بوذرجمهری واگن*های اسبی، به منظور تسطیح خیابان*های شهر و امکان حرکت راحت*تر اتومبیل*ها، برچیده شدند و ریل*های آن زیر آسفالت جدید خیابان*ها، مدفون شد. این اتفاق همزمان بود با ورود تعداد فراوانی از اتومبیل*های جدید.

پس از آن که همچنان روند واردات خودرو ادامه یافت و شهر پر شد از خودروهای شخصی ساخت کارخانه های خارجی، لزوم تاسیس مراکزی که بر تردد اتومبیل*ها نظارت داشته باشند، روز به روز بیشتر حس شد. در همین سالها بود که برای اولین بار شهرداری تهران طی حکمی اعلام کرد که به منظور حمل*و*نقل آسان اتومبیلها، مسیر رفت و برگشت به شمیران، یک طرفه شده است.

اتومبیلهایی که قصد عزیمت به شمیران را دارند، لازم است که از خیابان لاله زار به عنوان خیابان یک طرفه برای رفتن به شمیران بهره برند و به هنگام برگشت از خیابان علاءالدوله (فردوسی فعلی) استفاده کنند. بدین ترتیب، اولین اقدام در یک طرفه کردن معابر و خیابان*ها در طهران صورت گرفت.

پس از گذشت چند سال، شهربانی با تأسیس مرکزی با عنوان «اداره آلات ناقله»، اولین مرکز راهنمایی و رانندگی را در تهران پی*ریزی کرد. این اقدام شهرداری به منظور کنترل ترافیک ناشی از افزایش اتومبیل*های شخصی و عمومی و همچنین تردد وسائل نقلیه کندرو در سطح شهر بود. شهرداری وقت در اطلاعیه*ای دلیل تاسیس «اداره آلات ناقله» را چنین ذکر کرد:

«نظارت بر حکومت، توقف و کورس درشکه*ها و برقراری نظم رفت*و*آمد وسائط نقلیه».