معادله چند مجهولی متروی تبریز

 از وقتی یادمان می‌آید متروی تبریز از سوژه‌های خبری ما بود و آرزوی دیرینه مردم شهر تبریز برای خلاصی از ترافیک و سردرگمی‌های ناشی از آن، اما این آرزوی دیرین سال‌هاست با وعده‌ها و وعیدها از سالی به سال دیگر و از بهاری به بهار دیگر پاس داده می‌شود. اخیر با خبر شدیم واگن‌های این سیستم حمل و نقل درون شهری بالاخره پس از ماه‌ها راهپیمایی از چین به گمرک بندرعباس رسیده و در آنجا منتظر نگاه و توجه مسئولان است. در همین رابطه به سراغ دو تن از اعضای شورای شهر کلان شهر تبریز رفتیم.

ترخیص واگن‌های متروی تبریز نیازمند مجوز از بانک مرکزی است

رئیس شورای کلان شهر تبریز با تائید خبر دپوی واگن‌های قطار شهری تبریز در بندرعباس گفت: ترخیص واگن‌ها نیازمند مجوزی از سوی بانک مرکزی است. شهرام دبیری با اشاره به اینکه رایزنی با بانک مرکزی صورت گرفته گفت: رایزنی با بانک مرکزی هم از طریق شورا و هم از طریق نمایندگان انجام شده و رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس نیز قول مساعدت را از بانک مرکزی برای صدور این مجوز دریافت کرده است.

وی در پاسخ به اینکه آیا پیش‌بینی در رابطه صورت نگرفته بود تا این مجوز و اقدامات لازم آن قبل از رسیدن واگن‌ها صورت گیرد، گفت: پیش‌بینی بروز چنین مشکلی انجام نشده و فکر نمی‌کردیم دریافت این مجوز زمان بر باشد. دبیری در مورد سهم شهرداری و تخصیص آن برای مترو گفت: سهم شهرداری از اعتبار سال گذشته یک هزار و ۷۰ میلیارد ریال بود که بخش عمده‌ای از آن تامین شده و تلاش می‌شود رقم باقی مانده نیز از طریق تملک زمین‌های مورد نیاز ایستگاه‌ها به طور کامل پرداخت شود.

این عضو شورای شهر چهارم تبریز در مورد سهم دولت و ارقام تخصیصی آن گفت: ۳۸۰ میلیارد ریال از سهم یک هزار و ۷۰ میلیارد ریالی دولت در سال گذشته پرداخت شده و انتظار می‌رود دولت به منظور تسریع این پروژه حیاتی برای تبریز نسبت به پرداخت بدهی خود به متروی تبریز اقدام کند هر چند با وجود وضعیت بودجه و درآمدهای نفتی کار سختی است.

دولت کمتر از یک سوم سهم خود برای قطار شهری در سال گذشته را پرداخت کرده است

سخنگوی شورای شهر کلانشهر تبریز نیز با اشاره به دپو شدن واگن‌های قطار شهری در گمرک بندرعباس گفت: تلاش می‌شود تا با ترخیص واگن‌ها از گمرک بندرعباس و انتقال آنها به گمرک سهلان فاز یک از خط یک متروی تبریز کامل شود. سعید حاجی‌زاده نیز همچون رئیس شورا از خبر خوشی با عنوان بهره برداری ۱۰۰ درصدی فاز یک از خط یک این مجموعه در دهه فجر خبر داد و گفت: این مسیر ۱۰۰ درصد از لحاظ عمرانی اتمام یافته و صرفا تامین و رسیدن واگن‌ها می‌توان پازل این مسیر را تکمیل و آماده ارائه خدمات کند.

وی ضمن اشاره به سهم ۵۰ درصدی دولت و شهرداری به عنوان طرفین معادله مترو گفت: متاسفانه دولت کمتر از یک سوم سهم خود در سال گذشته را به قطار شهری تبریز پرداخت کرده است. حاجی‌زاده از کاهش رقم اعتبار تخصیصی به متروی تبریز در بودجه سال آینده خبر داد و گفت: دولت سهم ۹۸۰ میلیارد ریالی برای متروی تبریز در بودجه سال آینده پیش‌بینی کرده که رایزنی با نمایندگان برای افزایش این رقم از طریق شورا و شهرداری صورت گرفته است.

حفاری خط یک تا پایان تابستان ۹۳ تمام شود

استاندار آذربایجان شرقی در بازدید اخیر خود از روند اجرای مراحل مختلف خط یک پروژه قطار شهری تبریز گفت: پروژه متروی تبریز توسط پیمانکاران فوق‌العاده قوی و دستگاه‌های پیشرفته در حال اجراست و هیچ مانعی برای این پروژه نمی‌بینیم. وی با بیان این که آن‌چه تا امروز مترو را با مشکل مواجه کرده تامین منابع مالی است، افزود: میزان اعتبار مورد نیاز این پروژه، فوق‌العاده بالا است و طبیعی است که اگر منابع مالی تامین شود، هیچ اشکالی در روند کار وجود نخواهد داشت.

جبارزاده با اشاره به این که اعتبارات مترو از دو بخش اعتبارات دولتی و شهرداری تامین می‌شود، گفت: شهردار تبریز با تمام قدرت آماده حمایت و تامین منابع مالی است و بنده هم از طریق دولت، تامین اعتبارات مورد نیاز را با جدیت پیگیری خواهم کرد. وی افزود: پیشنهادهای کافی به دولت داده شده و امیدواریم با کمک مجلس رقم قابل توجهی از اعتبارات ملی در سال آینده به این پروژه اختصاص یابد.

استاندار آذربایجان شرقی در ادامه در خصوص زمان بهره‌برداری از فاز اول متروی تبریز، خاطرنشان کرد: واگن‌های مورد نیاز این فاز اکنون در گمرک است و تلاش می‌کنیم در فاصله کوتاهی به تبریز انتقال یابد.

وی افزود: بعد از راه‌اندازی آزمایشی فاز اول خط یک، طبق قولی که مسئولان داده‌اند مردم می‌توانند از دهه فجر امسال در حد فاصل ایستگاه ائل‌گلی تا ایستگاه شهریار از مترو استفاده کنند. جبارزاده در مورد اجرای فازهای بعدی خط یک مترو نیز گفت: امیدوارم حفاری خط یک تا پایان تابستان ۹۳ تمام شود و بعد از ریل‌گذاری و تامین امکانات اولیه، مرحله به مرحله شاهد بهره‌برداری از آن باشیم.

وی افزود: طبیعتا بقیه مراحل این پروژه بزرگ، امکانات و حمایت بیشتری احتیاج دارد.

استاندار آذربایجان شرقی همچنین با قدردانی از دست‌اندرکاران پروژه قطار شهری تبریز، گفت: تمام همت و توان ما، کمک به این پروژه و تامین منابع مالی آن است و امیدوارم مسئولان مترو هم از امروز با انگیزه بالاتر و توان بیشتر فعالیت کنند تا شاهد تسریع در اجرای این پروژه باشیم. وی خاطرنشان کرد: مترو از جمله پروژه‌هایی است که بنده در جریان تصویب آن در مجلس، پیگیر موضوع بودم و بنابراین تعصب خاصی به این پروژه دارم.

تسریع در راه‌اندازی مترو اولویت نخست شهرداری

شهردار تبریز گفت: تلاش برای راه‌اندازی و آماده‌سازی خط یک مترو اولویت و دغدغه نخست مدیریت شهری است. صادق نجفی در حاشیه بازدید امروز استاندار آذربایجان‌شرقی از مراحل اجرایی خط یک مترو با اعلام اینکه مترو و تسریع روند آماده‌سازی و راه‌اندازی آن از اولویت‌های شهرداری است، از تلاش شهرداری برای راه‌اندازی ۶ کیلومتر اول خط یک مترو در مسیر ائل‌گلی تا ایستگاه شهریار خبر داد.

شهردار تبریز در بخش دیگری از سخنان خود با اعلام اینکه مشکل خاصی در اجرای این پروژه وجود ندارد، از عزم جدی شهرداری برای تأمین و تخصیص اعتبارات و بودجه‌های سهم شهرداری برای مترو تبریز در سال‌جاری و نیز بودجه سال آینده خبر داد.

نجفی افزود: خوشبختانه نخستین سری از واگن‌های خریداری شده برای خط یک قطار شهری تبریز که از ماه‌ها قبل از کشور چین به سمت ایران حرکت کرده بود به ایران رسیده و در بندرعباس از کشتی تخلیه شده است و این واگن‌ها به زودی و پس از انجام مراحل و تشریفات ترخیص از گمرک به تبریز منتقل خواهند شد.

وی در ادامه خاطر نشان کرد: این خط در سه مرحله به بهره‌برداری خواهد رسید و بر اساس برنامه‌ریزی‌های انجام گرفته، ۶ کیلومتر اول از ائل‌گلی تا ایستگاه شهریار در دهه فجر امسال، ۶ کیلومتر دوم از تا پایان سال ۹۳ و فاز نهایی خط یک تا پایان سال ۹۴ و نهایت اوایل ۹۵ به بهره‌برداری خواهد رسید.

سازمان قطار شهری تبریز در سال ۱۳۸۰ تأسیس و راه‌اندازی شد و متروی تبریز از پنج خط (شامل چهار خط اصلی و یک خط حومه) به طول ۷۵ کیلومتر تشکیل شده است و بعد از تهران دارای بیشترین خطوط در بین کلانشهرهای کشور است.

بیش از یک ‌سال است مسئولان استانی از افتتاح فاز نخست مترو تبریز خبر می‌دهند و تحقق نیافتن این وعده‌ها به موضوع تکراری تبدیل شده و تکلیف ورود واگن‌های خریداری شده برای راه‌اندازی ۶ کیلومتر اول خط یک مترو تبریز مشخص نیست.

آخرین وعده مسئولان برای افتتاح متروی تبریز پایان تیرماه سال‌جاری بود. ولی این وعده نیز مثل وعده‌های قبلی محقق نشد و اخیرا دهه فجر را مسئولان به مردم وعده داده‌اند و وعده‌های مسئولان به جای واگن‌های قطار روی ریل قطار شهری تبریز در حرکت است که امیدواریم به زودی بایستد.

۱۲ سال از زمانی که مسئولان دولتی اعلام کردند توسعه مترو یکی از اولویت‌ها برای کاهش آلودگی هوای کلانشهر تبریز است، می‌گذرد و هنوز مترو این شهر اندرخم کوچه فاز اول است. ۱۲ سال از آغاز پروژه قطارهای شهری تبریز می‌گذرد و هنوز مردم این کلانشهر در یک دهه گذشته آرزوی افتتاح مترو را دارند. هر چند برخی از مسئولان در این شهر، سپری شدن بیش از یک دهه از آغاز پروژه مترو تبریز را عادی می‌دانند اما باز وعده می‌دهند که فاز نخست این پروژه در شهریورماه سال ۹۲ افتتاح می‌شود و امروز هم وعده دیگری برای افتتاح در دهه فجر ۹۲ به همراه تنها ۶ ایستگاه به گوش می‌رسد.

امروزه با گسترش و توسعه شهرها و افزایش روزافزون وسایط نقلیه و پیچیده‌تر شدن معضل ترافیک در بسیاری از شهرهای بزرگ جهان، روی آوردن به احداث و بهره‌برداری خطوط مترو با شتاب بیشتری دنبال می‌شود.

از سال ۱۸۶۳ که متروی لندن افتتاح شد تا سال ۱۹۷۰ یعنی در ۹۷ سال تنها ۴۰ شهر جهان صاحب مترو بودند ولی در ۴۰ سال گذشته بیش از ۱۴۰ شهر به این جمع اضافه شده‌اند و تعداد طرح‌های در دست ساخت در گوشه و کنار جهان نشان می‌دهد که این روند افزایشی در سال‌های اخیر با رشد بیشتری نیز همراه است.

تاکنون ۱۸۷ شهر جهان دارای خطوط حمل و نقل ریلی شهری هستند و شهرهای زیادی هم در تب و تاب ساخت و افتتاح خطوط مترو هستند. شهر تبریز نیز یکی از این شهرهاست که با آماده کردن بخشی از خط یک از خطوط چهارگانه مصوب خود فاصله چندانی تا ورود به باشگاه شهرهای صاحب مترو ندارد.

مطالعات طرح قطار شهری تبریز در سال ۱۳۸۰ آغاز و عملیات اجرایی این پروژه که در پنج مسیر به طول ۸۰ کیلومتر طراحی شده از سال ۱۳۸۴ آغاز شده است. شبکه خطوط متروی تبریز شامل پنج خط مصوب است که چهار خط آن درون شهری و یک خط آن خارج از حومه است.

براساس برنامه‌ریزی انجام شده، مسیر اول به طول ۱۷٫۲ کیلومتر از میدان ایل‌گلی تا کوی لاله و مسیر دوم به طول ۲۲٫۴ کیلومتر از دانشگاه آزاد اسلامی تا قراملک است.

خط سه به طول حدود ۱۵ کیلومتر و شامل ۱۴ ایستگاه از فرودگاه تبریز آغاز و با عبور از میدان بزرگ آذربایجان و خیابان انقلاب، از طریق میدان دانشسرا و خیابان ارتش به پایانه بزرگ اتوبوس‌های بین شهری تبریز جنب بزرگراه شهید کسایی ختم می‌شود.

خط چهار نیز به طول ۱۰ کیلومتر شامل ۱۰ ایستگاه به شکل حلقوی در مرکز شهر سه مسیر متروی تبریز را به هم ارتباط می‌دهد. خط خارج از حومه (مسیر پنجم) نیز به طول حدود ۲۰ کیلومتر به شهر جدید سهند ختم می‌شود. خط یک متروی تبریز از ایل‌گلی تا کوی لاله به طول ۱۷٫۲ کیلومتر از چهار بخش تشکیل شده ‌است. بخش اول خط یک متروی تبریز که به ‌صورت تونل نیمه عمیق خواهد بود، از طریق ضلع غربی بلوار شهید باکری ایل‌گلی را به سه ‌راهی راهنمایی متصل می‌کند.

بخش دوم خط یک متروی تبریز از سه ‌راهی راهنمایی آغاز شده و تا میدان دانشگاه ادامه خواهد یافت.(این بخش به ‌صورت تونل کم‌عمق در کناره جنوبی رودخانه قوری‌چای خواهد بود) همچنین پل غیرهمسطحی نیز بر روی بلوار ۲۹ بهمن برای عبور مترو تعبیه شده‌ است.

بخش سوم خط یک متروی تبریز که به ‌صورت تونل عمیق خواهد بود، از میدان دانشگاه تا میدان ساعت و سپس میدان ۲۲ بهمن و چهارراه لاله ادامه خواهد یافت. بخش چهارم خط یک متروی تبریز که به ‌صورت تونل نیمه عمیق احداث می‌شود، از چهارراه لاله شروع ‌شده و به پایانه لاله منتهی خواهد شد.

با تمام این احوال و با توجه به بحث‌های فراوان در خصوص روند اجرایی مترو تبریز هنوز این سئوال نزد افکار عمومی بی‌پاسخ مانده است که بالاخره آرزوی متروسواری شهروندان تبریزی و بهره‌مندی مردم از برای بهره‌برداری این سامانه ریلی چه زمانی محقق و عملی می‌شود؟