آئین نامه اجرایی قانون ایجاد شهرهای جدید

بسمه تعالی

هیئت وزیران در جلسه مورخ ۱۵/۵/۱۳۸۲ بنا بهپیشنهاد شماره ۱۸۷۹/۱۰۰/۲ مورخ ۱۳۸۱/۴/۱۸ وزارت مسکن و شهرسازی و به استناد ماده(۱۵) قانون ایجاد شهرهای جدید – مصوب ۱۳۸۰ – آیین نامه اجرایی قانون یادشده را بهشرح زیر تصویب نمود :

ماده ۱
اصطلاحات بکار رفته در این آیین نامه در معانی مشروح زیر به کارمی روند :
۱- قانون : قانون ایجاد شهرهای جدید – مصوب ۱۳۸۰
۲- شورای عالی : شورای عالی شهرسازی و معماری ایران.
۳- شرکت مادر : شرکت عمران شهرهای جدید ( مادر تخصصی.(
۴- شرکت وابسته : شرکت عمران شهر جدید، وابسته و زیر مجموعه شرکت عمران شهرهایجدید (مادر تخصصی).
۵- متقاضی غیردولتی : متقاضی غیردولتی مجوز ایجاد شهر جدید.
۶- مجری، شهرساز یا سازنده شهر جدید : سازنده بخش دولتی یا متقاضی غیر دولتیمجاز.
۷- آماده سازی اراضی : تعیین و برو کف، تسطیح و آسفالت معابر، جمع آوری و دفعآبهای سطحی می باشد
۸- محدوده شهر جدید : آن بخش از اراضی مکان یابی شده برای ایجاد شهر جدید استکه برای سکونت و ایجاد ساختمانها و تاسیسات مورد نیاز عمومی، خدماتی، اجتماعی واقتصادی آن در یک دوره زمانی معین در طرح جامع شهر جدید و مشخص و به تصویب شورایعالی برسد.
۹- حوزه استحفاظی شهر جدید : آن بخش از اراضی پیرامون و متصل به محدوده شهرجدید که نظارت و کنترل هر گونه فعالیت عمرانی و ساخت و ساز در آن برای حفظ شهر،توسعه بلند مدت و برنامه ریزی شده آن ضرورت داد. حوزه یادشده منطبق بر حریماستحفاظی شهرهای جدید بوده می باید در آن، محدوده روستاهای موجود بر اساس طرحهایتوسعه و عمران روستایی مورد توجه قرار گیرد.

ماده ۲
ضرورت و مکان ایجاد شهر جدید با تعیین سقف جمعیتی (حداقل سی هزارنفر ) با رعایت سیاستهای دولت در قالب طرح کالبدی ملی، منطقه ای و یا ناحیه ای بهپیشنهاد وزارت مسکن و شهرسازی به تصویب شورای عالی می رسد.

ماده ۳
در مواردی که ضرورت ایجاد شهر جدید در طرحهای کالبدی ملی و منطقهای به تصویب نرسیده باشد، مطالعات مکان یابی در قالب مطالعات طرح ناحیه ای و یا طرحهای ویژه، موضوع تصویب نامه شماره ۵۵۸۳۷/ت ۲۱۴۱۴ ه – مورخ ۲۰/۱۰/۱۳۷۸ هیئت وزیرانبه انجام می رسد.
نتیجه این مطالعات باید متضمن یافتن مناسبترین مکان با لحاظسقف جمعیتی مورد نظر و سطح لازم برای ایجاد شهر جدید و حوزه آن به عنوان بخشی ازاراضی متصل به محدوده شهر جدید که نظارت و کنترل هر گونه فعالیت عمرانی در آن برایحفظ شهر جدید ضرورت دارد باشد. همچنین حود حوزه استحفاضی شهر جدید باید روی نقشهمعین و مشخص گردد. این نقشه نیز به پیشنهاد وزارت مسکن و شهرسازی به تصویب شورایعالی می رسد.

ماده ۴
در مواردی که طرح ناحیه ای قبلا تهیه و تنها ضرورت ایجاد و سقفجمعیتی شهر جدید در این طرح یا طرح های بالادست به تصویب رسیده باشد، مطالعات مکاییابی به شرح ماده فوق بصورت موردی در سطح ناحبه و با توجه به طرح ناحیه ای مصوبتهیه و توسط دبیرخانه شورای عالی بررسی و تصویب به شورای عالی پیشنهاد می شود.

ماده ۵
در مواردی که بنا به وضعیت خاص، اراضی مکان یابی شده برای ایجادشهر جدید در محدوده بیش از یک بخش یا واحدهای تقسیماتی بزرگتر قرار گرفته باشد،شورای عالی با کسب نظر از وزارت کشور در هنگام تصویب طرح مکان یابی، تعیین می نمایدکه شهر جدید جزء محدوده کدام بخش یا شهرستان محسوب شود و متعاقب آن، وزارت کشور نیزبه منظور اصلاح حدود بخش یا شهرستان مربوط با طی مراحل قانونی آن اقدام می نماید.

ماده ۶
تهیه طرح جامع شهر جدید، پس از ابلاغ مصوبه شورای عالی در خصوصضرورت، محدوده مکان و سقف جمعیتی آن به عهده سازنده شهر جدید می باشد.

ماده ۷
از تاریخ تصویب طرح جامع، شهر جدید در زمره شهرهای موضوع ماده (۴) قانون نظام مهندسی و کنترل ساختمان – مصوب ۱۳۷۴ – قرار گرفته و هرگونه ساخت و سازدر آن موکول به رعایت ماده (۳۰) قانون یادشده می باشد.

ماده ۸
بررسی و تصویب طرحهای تفصیلی و نقشه های تفکیکی اراضی و تغییراتبعدی آنها در صورتی که با طرح جامع مغایرات اساسی نداشته باشد به عهده کمیسیونموضوع ماده (۵) قانون تاسیس شورایعالی شهرسازی و معماری ایران – مصوب ۱۳۵۱ – است کهدر ترکیب کمیسیون مزبور تا استقرار شهرداری، مدیرعامل شرکت وابسته و برای بررسیپیشنهاد متقاضی غیردولتی، مدیرعامل شرکت مادر یا نماینده وی به جای شهردار حضورخواهد داشت و در صورتی که هنوز شورای شهر تشکیل نشده باشد رئیس شورای شهر مرکزشهرستان مربوط، در کمیسیون شرکت خواهد نمود. حضور خواهد داشت و در صورتی که هنوزشورای شهر تشکیل نشده باشد رئیس شورای شهر مرکز شهرستان مربوط، در کمیسیون شرکتخواهد نمود. حضور متقاضی غیردولتی در کمیسیون بدون حق رای بلامانع است.

ماده ۹
سازندگان شهر جدید مکلفند اراضی ملکی خود با کاربری آموزشی را وفقماده (۱۸) قانون تشکیل شوراهای آموزش و پرورش در استانها، شهرستانها و مناطق کشور – مصوب ۱۳۷۲ – و اصلاحات بعدی آن و سایر کاربریهای خدماتی از قبیل فضاهای سبز، فضاهایفرهنگی، پارکها، معابر، میادین، گذرگاهها، محل بازی کودکان، گورستان، محلهای ورزشی،مذهبی، درمانی، ایستگاه آتش نشانی، ایستگاه جمع آوری زباله و محل دفن آنها، محلاحداث تصفیه خانه های آب و فاضلاب، مکان نیروی انتظامی ( غیر از اراضی با کاربریتجاری ) را پس از ارائه طرح زمان بندی شده و تامین اعتبار لازم برای ساخت ساختمانهاو تاسیسات ذی ربط و تخصیص آن و متناسب با پیشرفت کار به طور رایگان حسب مورد دراختیار دستگاه های دولتی خدمات دهنده، شهرداری و شرکتهای آب و فاضلاب قرار دهند تانسبت به احداث بناهای مورد نیاز اقدام کنند. تغییر کاربری یا واگذاری اراضی یاد شدهبه غیر، ممنوع است.

ماده ۱۰
کلیه وزارتخانه ها، نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران، موسسات وشرکتهای دولتی و سایر شرکتها و موسساتی که شمول قانون بر آنها مستلزم ذکر نام است،مکلفند پس از تصویب طرح جامع شهر جدید و حوزه استحفاظی آن به منظور ایجاد شهر جدیدبه گونه ای برنامه ریزی و اقدام به تامین اعتبار کنند که متناسب با پیشرقت عملیاتاحداث و اسکان در شهر جدید، خدمات مورد نیاز را همانند خدماتی که به سایر شهرهایمشابهی که در همان محدوده جغرافیایی قرار دارند ارائه نمایند.

ماده ۱۱
سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور مکلف است در اجرای ماده (۵) قانون و ماده (۱۰) این ‎آیین نامه و با توجه به برنامه مرحله بندی و زمان بندی شدهاجرای شهر جدید و متناسب با پیشرفت کار، اعتبارات مورد نیاز دستگاههای خدمات دهندهرا در بودجه سالانه آنها منظور و تامین نماید.

ماده ۱۲
اجرای صحیح طرح شهر جدید، با رعایت ضوابط و مقررات طرح، صدور مجوزاحداث بنا، گواهی پایان کار و عدم خلاف، حفظ و حراست اراضی و نگهداری شهر، وصولعوارض مقرر برابر قانون وصول برخی از درآمدهای دولت و مصرف آن در موارد معین – مصوب۱۳۶۹ – در محدوده شهر جدید و حوزه استحفاظی آن، تا قبل از استقرار و شروع کارشهرداری حسب مورد به عهده سازندگان شهر جدید است. سازنده مجاز است وجوه دریافتی راطبق مقررات مربوط، صرف احداث و ارائه خدمات در شهر جدید نماید.

ماده ۱۳
سازنده شهر جدید به منظور حفظ و حراست اراضی و جلوگیری از تعرضاتو تجاوزات به اراضی و مستحدثات شهر جدید و تخلفات ساختمانی و شهرسازی در محدوده شهرو حوزه استحفاظی آن، موظف است با درخواست از نیروی انتظامی از تعرضات و تجاوزات یاادامه تخلفات جلوگیری و پس از تشکیل پرونده در ارتباط با تخلفات جلوگیری و پس ازتشکیل پرونده در ارتباط با تخلفات ساختمانی و شهرسازی، مراتب را به کمیسیون موضوعتبصره (۲) بند (۳) الحاقی به ماده (۹۹) قانون شهرداریها – مصوب ۱۳۷۲ – اعلام کنند. کمیسیون مزبور با توجه به ضوابط طرح جامع و تفصیلی شهر جدید و نظرات کارشناسیسازنده شهر جدید به موضوع رسیدگی و وفق قانون مربوط، نسبت به صدور رای قلع بنا یاجریمه معادل پنجاه تا هفتاد درصد قیمت روز اعیانی احداث شده اقدام می نماید. درصورت جریمه، عواید حاصل شده حسب مورد به حساب سازنده و یا از طریق خزانه به حسابشرکت وابسته واریز می شود تا در جهت خدمات عمومی شهر جدید به مصرف برسد. به هر حالتا زمان رسیدگی به تخلفات ساختمانی و شهرسازی در کمیسیون یاد شده و صدور رای،سازنده شهر جدید موظف است از ادامه تخلفات جلوگیری نماید و نیروی انتظامی و سایرمراجع ذی صلاح نیز مکلفند به همکاری با سازنده شهر جدید می باشند.

ماده ۱۴
سازنده شهر جدید تا قبل از استقرار و شروع به کار شهرداری مجازاست برای مالکان اراضی که در محدوده شهر جدید قرار می گیرند بر اساس ضوابط طرح جامعو تفصیلی و کاربری زمین اجاره تفکیک، افراز و عمران اعم از آماده سازی و ساخت وسازها صادر نماید. صدور مجوزهای یاد شده برای مالکان اراضی مازاد بر یکهزار مترمربع مشروط بر اینکه مالک یا مالکان سهم اراضی خدماتی خود را بابت تامین فضاهایلازم برای معابر، خدمات تاسیسات و تجهیزات شهری به میزان سرانه های طرح جامع مصوبشورای عالی به رایگان به شرکت وابسته و از طریق توافق به متقاضی غیردولتی واگذارنمایند، امکان پذیر خواهد بود.

تبصره ۱– چنانچه میزان سهم اراضی خدماتی تعلقیافته، قابل تفکیک و یا بهره برداری مناسب نباشد، متقاضی می تواند سهم خود را بهصورت معوض، یا خدمات مورد توافق و یا معادل قیمت کارشناسی روز، پرداخت یا دریافتنماید.

تبصره ۲– در تفکیک و افراز باغات موجود در محدوده شهر جدید باید قوانین،ضوابط و مقررات مربوط به تفکیک و افراز باغات رعایت شود.

تبصره ۳– انجام هر گونه معامله و نقل و انتقال توسط مالکانی که اراضی آنهادر محدوده شهر جدید و حوزه استحفاظی آن واقع شده، در صورت رعایت ضوابط طرح جامع وتفصیلی و کاربری زمین و سایر مقررات مربوط، پس از استعلام از سازنده شهر جدیدبلامانع است.

تبصره ۴– سازمان اوقاف و امور خیریه نیز موظف است در قراردادهای واگذاریاراضی وقفی در محدوده شهر جدید و حوزه آن الزام به رعایت طرح تفصیلی و نوع کاربریزمین را قید و خود نیز ملحوظ نظر قرار دهد.

ماده ۱۵
بنیاد مسکن انقلاب اسلامی موظف است برای روستاهای واقع در حوزهاستحفاظی شهر جدید با هماهنگی سازنده آن و در چارچوب طرح جامع، نسبت به تهیه یابازنگری طرحهای هادی روستایی و تصویب آنها در مراجع ذیربط اقدام نماید.

ماده ۱۶
سازنده شهر جدید موظف است برنامه زمان بندی و مراحل اجرایی طرح رااز جنبه های تامین مالی، اجرایی و کالبدی، تهیه و پس از تصویب آن توسط وزارت مسکن وشهرسازی، طبق برنامه یادشده اقدام نماید.

ماده ۱۷
سازنده شهر جدید موظف است اراضی مورد خریداری و تملک خود را باتوجه به برنامه مرحله بندی، تفکیک و آماده سازی نموده و مطابق کاربری های طرح هایجامع و تفصیلی به اشخاص حقیقی و حقوقی واگذار نماید. تنظیم سند قطعی به نام خریدارموکول به ارائه گواهی پایان کار می باشد. متقاضی غیردولتی، در واگذاری اراضی شهرجدید علاوه بر شرایط فوق باید ضوابط مندرج در ماده (۳۰ ) این آئین نامه را نیزرعایت نماید.
تبصره – تعیین شرایط متقاضیان، نحوه تعیین بها، شرایط واگذاری واعمال تخفیف در مورد شرکتهای سازنده دولتی به عهده مجمع عمومی شرکتهای وابسته و درمورد شرکتهای سازنده غیردولتی با خود سازنده خواهد بود.

ماده ۱۸
سازنده شهر جدید می تواند هزینه های مشترک نگهداری شهر جدید تاقبل از استقرار شهرداری را با هماهنگی وزارت مسکن و شهرسازی، در قالب قراردادواگذاری یا در سند انتقال پیش بینی نماید.

ماده ۱۹
اوراق قرارداد واگذاری زمین در شهرهای جدید، در مراحل مرتبط بااعطای تسهیلات بانکی و تسهیلاتی که سازمان تامین اجتماعی به مشمولان قانون تامیناجتماعی می دهد و یا سایر سازمانها یا موسسات اعتباری به مشتریان خود اعطا می کنند،در حکم سند رسمی بوده و شرکت وابسته مجاز است اسناد تنظیمی را منحصرا از جهت تجویزرهن امضا نماید و در هر حال در صورت عدم انجام تعهدات از ناحیه وام گیرنده، سازندهشهر جدید یا جانشینی بانک یا سازمان یا موسسه اعتباری وام دهنده یا هر شخص دیگری کهاز ناحیه آنها معرفی شود بجای متقاضی یا خریدار موافقت خواهد نمود.

ماده ۲۰
پس از اسکان حداقل ده هزار نفر جمعیت در شهر جدید شرکت مادر براساس گزارش شرکت وابسته یا متقاضی غیردولتی مراتب را به وزارت مسکن و شهرسازی اطلاعمی دهد و وزارت یادشده پس از حصول اطمینان از اسکان جمعیت مذکور، مراتب را به وزارتکشور اعلام می کند. وزارت کشور موظف است حداکثر ظرف شش ماه از تاریخ اعلام وزارتمسکن و شهرساز نسبت به تشکیل شورای شهر و ایجاد شهرداری حتی اگر طرح شهر جدید بهپایان نرسیده باشد، اقدام کند.

ماده ۲۱
پس از ایجاد و استقرار شهرداری، سازنده شهر جدید موظف است حداکثرظرف یک ماه، طی صورتجلسه تحویل و تحول، فضاهای عمومی ( فضای سبز، پارکها، معابر،میادین، گذرگاهها، گورستان، غسالخانه ) پیش بینی شده در طرح و تاسیسات زیربناییمربوط را پس از تکمیل و آماده شدن نقشه ها و اسناد و مدارک مربوط به پروانه ها،پایان کارها و گواهی عدم خلاف صادر شده و نقشه های مرحله بندی ساخت، به صورت بلاعوضبه شهرداری تحویل دهد. شهرداری نیز مکلف است پروانه ها، پایان کارها و گواهی عدمخلاف صادر شده را مورد قبول و رعایت قرار دهد.

ماده ۲۲
از تاریخ تنظیم صورتجلسه تحویل و تحول، شهر جدید در زمره سایرشهرهای کشور محسوب می شود و شهرداری وفق مقررات مربوط، موظف به ارائه کلیه خدمات وهمچنین جلوگیری از تخلفات ساختمانی و شهرسازی طبق ماده (۱۰۰) قانو شهرداریها وتبصره های آن و سایر قوانین مربوط می باشد.
تبصره – پیگیری شکایات مربوط بهتخلفات ساختمانی و شهرسازی که قبل از استقرار شهردای به مراجع ذی ربط اقامه شده تاصدور رای نهایی کماکان به عهده سازنده شهر جدید است و جرایم وصولی نیز به حسابسازنده شهر جدید واریز خواهد شد.

ماده ۲۳
کلیه شرکتهای وابسته اعتبارات جاری و عمرانی مورد نیاز شهر جدیدرا برای احداث و اجرای طرحهای مربوط، از طریق منابع پیش بینی شده در بودجه مصوب هرسال شرکت تامین می نمایند.

ماده ۲۴
سرمایه گذاری هایی که از منابع داخلی شرکتهای وابسته برای ایجادفضاهای آموزشی، خدماتی، فرهنگی، هنری و مذهبی صورت گرفته یا می گیرد به عنوان پیشپرداخت مالیاتی به حساب مالیاتهای قطعی شده شرکتهای وابسته منظور می شود.
تبصره – کلیه هزینه هایی که توسط شرکت وابسته جهت ایجاد فضاهای مذکور در این ماده و یا بهمنظور ارایه خدمات عمومی و آماده سازی اعم از احداث، نگهداری، تعمیرات و بهرهبرداری صورت گرفته یا می گیرد جزء اعتبارات طرحهای عمرانی منظور و تعرفه بیمه آن براساس تعرفه طرحهای عمرانی محاسبه می شود.

ماده ۲۵
به منظور امکان اجرای ماده (۷) قانون، اعتبارات و درآمدهایشرکتهای وابسته در یک حساب که توسط شرکت مادر نزد خزانه معین می شود، تمرکز می بایدو شرکت مادر موظف است شرکتهای وابسته زیانده را تعیین و در قالب بودجه مصوب آنهانسبت به جابجایی اعتبار و درآمد بین شرکتهای وابسته و تامین هزینه های خود اقدامنماید. این جابجایی اعتبارات درآمد محسوب نمی گردد.

ماده ۲۶
متقاضی غیردولتی موظف است تقاضای خود را مبنی بر آمادگی ایجاد شهرجدید مشخص شده در طرح ناحیه ای مصوب، به انضمام مدارک زیر به وزارت مسکن و شهرسازیارایه نماید :

۱- اعلام مساحت در نظر گرفته شده ( حداقل سیصد هکتار ) و ارایه مدارک کافی مبنیبر اینکه در صورت تصویب نهایی طرح، متقاضی غیردولتی امکان تهیه و تامین اراضی موردنیاز را خواهد داشت.

۲- تایید وزارت جهادکشاورزی و سازمان حفاظت محیط زیست مبنی بر بی مانع بودناستفاده از اراضی مورد نظر.

۳- تعیین و معرفی مهندسین مشاور شهرسازی و معماری ذی صلاح مسوول تهیه طرح ونظارت.

۴- تعهدنامه مبنی بر منظور داشتن زمین مورد نیاز بر اساس سرانه های طرح جامعمصوب برای معابر عمومی، فضاهای سبز، میادین، تاسیسات عمومی و اجتماعی و تجهیزاتغیرقابل تملک خصوصی و واگذاری رایگان اراضی ملکی خود با کاربریهای مذکور در ماده (۹) این آیین نامه و رعایت کلیه ضوابط و مقررات مندرج در قانون و این آیین نامه،مصوبه های شورای عالی و ضوابط وزارت مسکن و شهرسازی

ماده ۲۷
وزارت مسکن و شهرسازی پس از اخذ مدارک و تشکیل پرونده، موضوعتقاضا و توانمندیهای متقاضی، نوع و موقعیت اراضی و مکان ارایه شده را بررسی و درصورت تایید و صدور موافقت اصولی به متقاضی غیر دولتی قبل از مکان یابی دقیق شهرجدید در سطح ناحیه، اقدام به اخذ موافقت مقدماتی بنماید. بررسی و اتخاذ تصمیممقدماتی در مورد پیشنهاد احداث شهر جدید و مکان تقریبی آن با توجه به طرحهای کالبدیملی، منطقه ای و ناحیه ای و مسایل امنیتی، سیاسی، اجتماعی و سایر مقتضیات و نیازهایهر منطقه در مرکز هر استان به عهده شورای برنامه ریزی و توسعه استان می باشد. تصویبنهایی مکان شهر جدید بر عهده شورای عالی خواهد بود.

ماده ۲۸
پس از تصویب طرح جامع شهر جدید، وزارت مسکن و شهرسازی برایمتقاضی، پروانه احداث شهر جدید صادر می کند. متقاضی غیردولتی بدون موافقت کتبیوزارت مسکن و شهرسازی اجازه واگذاری یا انتقال پروانه مذکور را به دیگری ندارد.

ماده ۲۹
وزارت مسکن و شهرسازی موظف است راسا و یا از طریق سازمان مسکن وشهرسازی استان بر کلیه اقدامات و ساخت و سازهای متقاضی غیردولتی و اجرای دقیق طرحجامع و تفصیلی نظارت نماید و در صورت مشاهده تخلف از طرحهای مذکور و یا عدم رعایتمقررات ملی ساختمان و ضوابط شهرسازی موارد تخلف را به طور کتبی به متقاضی غیردولتیو مهندس مشاور طرح ابلاغ کند. همچنین وزارت یادشده مجاز است در صورت عدم همکاریمتقاضی غیردولتی و عدم توجه به تذکرات کتبی پس از دو اخطار کتبی (۴۵) روزه نسبت بهلغو پروانه احداث شهر جدید اقدام نماید.
تبصره – تعرفه حق نظارت به پیشنهادوزارت مسکن و شهرسازی به تصویب هیئت وزیران خواهد رسید.

ماده ۳۰
هر نوع واگذاری اراضی در شهرهای جدید توسط سازنده غیردولتی قبل ازتفکیک، آماده سازی و اتمام عملیات زیربنایی هر مرحله و سپردن تعهد مناسب به وزارتمسکن و شهرسازی مبنی بر انجام خدمات عمومی مورد نیاز ساکنین آن فاز و ادامه عملیاتزیربنایی فازهای بعدی، ممنوع است.

ماده ۳۱
در مواقعی که برای ایجاد یک شهر جدید هم شرکت مادر و هم بخشغیردولتی متقاضی باشند، اولویت با متقاضی غیردولتی است.

ماده ۳۲
متقاضی غیردولتی ایجاد شهر جدید از کلیه مزایا و تسهیلاتی کهوزارت مسکن شهرسازی برای انبوه سازان مسکن منظور نموده یا می نماید، بهره مند میباشد.

ماده ۳۳
کلیه مفاد این آیین نامه مشمول شهرهای جدیدی که تا کنون مصوب،ایجاد و احداث شده اند نیز می باشد.