معماری یزد جلوه تمدن اسلامی

دکتر هادی ندیمی در این نشست با اشاره به جایگاه خاص یزد در معماری ایرانی که جلوه تمدن اسلامی است، گفت: یزد، حافظ معماری است اگر حتی به ذهنی این اندیشه افتاده که این بافت ارزشمند تاریخی خراب شود، باید توبه کند.

وی با بیان اینکه بازگشت به خانه‌سازی با این روش در بسیاری از کشورها آغاز شده است، افزود: در دنیا به دو وجه اقتصادی و تاریخی به این بافت توجه می‌کنند، وجه تاریخی یعنی ما درگذشته چنین بوده و اکنون نیستیم. گرچه این حاوی ارزش‌های ماندگاری است که امروز هم معتبر است و اگر کهنه نگاهش کنیم باید بگوییم شعر حافظ هم کهنه شده و باید دور ریخت.

مدیر دوره دکترای معماری دانشگاه شهید بهشتی ادامه‌داد: معامله ما با بافت‌های تاریخی از بنیاد، غلط است. نگاه غربی هم نباید باشد. این ذهنیت را که کوچه‌های بافت چند متر گسترش یابد، باید دور ریخت. کدام عاقلی این را تصویب می‌کند؟ هر که در خاطرش هم گذشته که بافت خراب شود، باید توبه کند.

وی افزود: اسلام در هزاران سال تمدنی ساخته که درخشان‌ترین جلوه‌اش معماری است. هر تمدنی را با آثارش می‌شناسند. مرکز تمدن اسلام، ایران بوده که معماری‌اش در ایران شکوفا شده و تلألو این معماری، ایرانی است. مسلمانی که در رکوع و سجود خلاصه شود، جفا به اسلام است.

وی اضافه‌کرد: اگر مسئولان این مطلب را با وجدان درک کنند و هیچ کاری هم نکنند، دستشان را می‌بوسیم چرا که مردم، دست تنها همه کارها را خود انجام می‌دهند. مسئولان فقط رفع موانع کنند. ندیمی گفت: در مورد بافت تاریخی، قانون تنها شامل ارتفاع است اما در بستر بافت قدیم، خانه‌های جدید می‌سازند. درهای آهنین زمخت با این بافت چه می‌کند که مشکل ارتفاع بنایش حل شده اما از درون تهی است.

شاسا

وی با بیان اینکه مشکل بافت قدیم را ذهنیت است که اگر تغییر نکند به رویدادهای مشابه تخریب می‌رسیم گفت: این آثار تمدنی ماست. بافت، منحصر به کوچه نیست. کل هویت یزد در خطر است. این جهالت است. نقش هنر کجاست؟ هنر نزد ایرانیان بود و بس…

وی با اشاره به تفاوت در بافت‌های تاریخی جهان افزود: در منطقه صفاییه یزد، گنبد و بادگیر قلابی می‌سازند و در ایتالیا برای بافت قدیم، ماشین خاص طراحی کرده‌اند.

ندیمی افزود: یزد تنها بافت تاریخی سالم ایران است که معماری‌اش بدست مردم و با فرهنگ مردم بوده است، نه مانند معماری شاهی در برخی شهرهای دیگر، اما چرا زمینه‌ساز حضور مردم نیست؟ چرا مسئولان در آن زندگی نمی‌کنند؟ مشکل امنیت دارد؟ چرا مؤسسات اداری مناسب با این فضا در آن مستقر نیستند؟

وی گفت: ما از تهران به اینجا می‌آییم و خانه‌ها را مرمت می‌کنیم و در آن زندگی می‌کنیم یا اروپایی‌هایی که اینجا خانه مرمت می‌کنند و سالی دوبار می‌آیند. وی خاطرنشان کرد: دیگرانی هستند که فقط در این شهر زندگی می‌کنند و بافت همچنان تخریب می‌شود. هنگامی که در این بافت راه می‌روم می‌بینم که هر بار یک دیوار از بین رفته است. فکر می‌کنیم اگر از بین برود، چیز بهتری می‌سازیم اما حرف غلطی است. ما «نعم‌البدل» نمی‌کنیم. این «بئس‌البدل» است.

وی اضافه کرد: حیات طیبه یک بار در طول تاریخ در یزد تجربه شد و صورت آن، همان است که می‌بینیم. این گردهمایی را به فال نیک می‌گیریم و امیدواریم با همت مسئولان دوره جدید، شاهد شکوفایی در بافت باشیم که اگر دولت پیش بیاید، مردم پا به‌ پای مسئولان می‌آیند. آنها تشنه آبادی‌ هستند و این معماری و احیای آن استمرار حیات دینی ماست.

در این نشست همچنین متخصصان معماری، مرمت و سرمایه‌گذاران بافت تاریخی به بیان دغدغه‌ها و راهکارهای احیای بافت تاریخی یزد پرداختند. متخصصان معماری، وجود زندگی در بافت را مهم‌ترین بخش مورد توجه عنوان کرده و بر راهکارهای ایجاد زمینه برای زندگی در این بخش تأکید کردند. سرمایه‌گذاران بافت تاریخی نیز بر جذب گردشگر در بافت تاریخی و رونق گردشگری تأکید کردند.

به گفته حمیدرضا صالحیه یزدی، مدیرعامل شرکت تابا، دومین نشست این مجموعه با حضور دکتر سیدمحمد بهشتی مشاور ارشد رییس سازمان میراث فرهنگی، دکتر محیط طباطبایی، دکتر علیرضا قلی‌نژاد، دکتر هادی ندیمی، دکتر احمداصغری انجدی، دکتر علی‌غفاری، دکتر اکبرحاج ‌ابراهیم‌زرگر، از اساتید دانشکده معماری شهید بهشتی، دکتر سعید توکل و دکتر محمدرضا سعیدآبادی، دبیرکل کمیسیون ملی یونسکو – ایران و دیگر حامیان بزرگ‌ترین بافت خشتی زنده جهان در تهران برگزار خواهد شد.