رویکرد اکولوژیکی در طراحی منظرشهری

رویکرد پایدار به منظر و محیط بصری شهر محصول الگوی “طراحی شهری پایدار”، یعنی محصول دوران بلوغ طراحی شهری است. در همین دوران به دنبال طرح مسائل جدی زیست محیطی، مبحث “توسعه پایدار” به طور رسمی در دستور کار سازمان ملل قرار گرفت و پارادایم توسعه پایدار، همه گفتمان ها از جمله گفتمان معماری و طراحی شهری را تحت تاثیر قرار داد.
پیتر کلتورپ از نظریه پردازان کاربرد مفاهیم اکولوژیکی در طراحی شهری چنین تعریف می کند:((طراحی شهری چیزی فراتر از پرداختن به زیبایی شناسی محیطی و یا استقرار هنرمندانه آن است. طراحی شهری با خلق و نگاهداری مکان های شهری ای سر و کار دارد که در آن پاسخ های مناسب به مسائل اکولوژیک، رفاه اقتصادی و زندگی جمعی با یکدیگر تلفیق شده باشند.))
جوهره زیبایی شناسی اکولوژیک و یا سبز که بنیان نظری “منظر شهری پایدار” است ، همانا “زمینه گرایی اکولوژیک” و احترام به “ظرفیت محیطی” بستر مورد مداخله و چرخه کامل حیات ساختمان و مجموعه های ساختمانی است. در این راستا اکو پارک مکانی جمعی است که در آن فعالیت های تفرجی همگام با شناسایی و چگونگی برخورد با مسایل زیست محیطی از جنبه های گوناگون آموزش همگانی صورت می گیرد.فرضیه اصلی طراحی اکو پارک فراهم آوردن پشتوانه های اقتصادی، علمی و زیست محیطی مناسب برای آموزش عمومی و ایجاد فرهنگ صحیح زندگی همساز با محیط زیست می باشد.
پارک اکولوژیکی سائو پائولو
این پارک به عنوان فضایی جمعی با رویکرد اکولوژیکی در سایتی که زمانی محل استقرار کوره های زباله سوزی بود، طراحی شده است.با توجه به نامرغوب بودن خاک محدوده، پس از پاک سازی و به منظور انجام حد اقل خاک برداری، یک عرشه از چوب بازیافتی به ارتفاع ۳ فیت از سطح زمین ساخته شد که به عنوان بستر طرح در بر گیرنده سایر فضاهای پارک است. نوع طراحی پارک و نمای سکوی چوبی تعبیه شده در کل سایت با فاصله ای که از خاک دارد، نشاندهنده گذشته سایت بازیافت شده است.

به جای استفاده ازمصالح متنوع برای سایر فضاهای این پلازای شهری، تیم طراحی تصمیم به خلق پیوستگی فرمال بصری با استفاده از چوب مشابه برای تعریف فضاهای کوچک تر گرفت. نتیجه یک جریان سه بعدی پیوسته و سیال است که از کف شروع شده و با حرکات خود در فضا، فضاهای نیمه باز و بسته را می سازد.
برنامه ریزی موجود در سایت، بازدیدکنندگان را به تفکر در مورد اکولوژی گذشته و حال پارک تشویق می کند و مزایای اکولوژیکی را همچون قابی در دید آنها قرار می دهد، از جمله:
• استفاده از چوب بازیافتی به عنوان مصالح اصلی
• پانل های خورشیدی به منظور تامین انرژی پارک
• سیستم غیر فعال تصفیه آب برای تولید آب سالم
• تبدیل بنایی که زمانی به عنوان محل کوره زباله سوزی بود، پس از تعمیر و بازسازی ، به موزه پایداری
تسهیلات تفریحی و جمعی، امکانات رفاهی مناسبی را برای افرادی که در بافت متراکم همجوار پارک زندگی می کنند بوجود می آورد. آمفی تاتر نیمه باز علاوه بر اینکه مکانی برای اجرای موسیقی است، مرکز تجمی همگانی برای کارگاههای آموزشی اکو محور فراهم می آورد. با ترکیب چنین فضاهای تفریحی و استراحتی با طراحی فکر شده و برنامه ریزی آموزشی، گروه معماری این پلازای شهری این سایت را به صورت فعالی قادر به بهبود سلامت اجتماعی و زیست محیطی واحد های همسایگی اطراف پارک نموده اند.

منابع:
گلکار،کورش،محیط بصری شهر، سیر رویکرد تزئینی تا رویکرد پایدار، علوم محیطی ،شماره چهار،تابستان ۸۷

الهام علوی‌زاده
منبع: آرونا