متروی تهران

آشنایی با متروی تهران

سابقه بحث درباره احداث قطار شهری در تهران به ۱۱۰ سال قبل باز می‌‌گرددتاسیس تراموای شهری از جمله نکات پیش بینی شده در امتیاز نامه‌ای بود که بارون ژولیوس دو رویتر در عهد ناصرالدین شاه روی کاغذ آورد.
اولین طرح شبیه به متروی امروزی که برای تهران طراحی و اجرا شد، طرح واگن اسبی بود که از حرم حضرت عبدالعظیم تا میدان حُر امروزی کشیده شده و تا سال ۱۳۱۰ نیز دایر بود.
در مهر سال ۱۳۵۳ مطالعات مربوط به حل مشکلات ترافیک متروی تهران توسط شرکت‌های مشاور خارجی از جمله سوفرتو منتج به پیشنهاد سیستم اتوبان مترو (با ۷ خط) شد.
بر اساس این مطالعات، احداث مترو به عنوان اساسی‌ترین راه حل بهبود ترافیک تعیین شد.
شرکت‌های فرانسوی از سال ۱۳۵۶ عملیات اجرایی احداث خط ۱ مترو را در اراضی شمال تهران (بزرگراه شهید حقانی کنونی) آغاز کردند.
عملیات اجرایی مترو تا آذر سال ۵۹ نیز ادامه یافت ولی در این زمان و درپی جریانات جنگ تحمیلی، نمایندگان شرکت‌های خارجی ایران را ترک کردند و در اواخر سال ۶۰ هیئت وزیران توقف کامل طرح توسط مشاوران خارجی را اعلام کرد.

در سال ۶۳ پس از ارائه گزارشی از طرف جمعی از کارشناسان ایرانی در خصوص لزوم احداث مترو، در فروردین سال ۶۴ هیئت وزیران اجرای طرح متروی تهران را تصویب و فعالیت‌های مترو مجددا در تهران آغاز شد.
برنامه اول مترو شامل احداث خط ۱ (میرداماد – حرم مطهر)، خط ۲ (دردشت – صادقیه) و مسیر برون شهری خط ۵ (تهران – گلشهر) جمعا به طول ۹۰ کیلومتر با ۵۲ ایستگاه بود.
فعالیت‌های اجرایی این برنامه از سال ۱۳۶۶ با عقد مشارکت مدنی با سیستم بانکی آغاز شد.
برنامه دوم مترو نیز شامل طرح توسعه خط ۱ از ایستگاه میرداماد تا میدان تجریش، احداث خط ۳ از منطقه اُزگُل تا شهرک ولی عصر در جنوب غرب تهران، احداث خط ۴ مترو از میدان شهید کلاهدوز تا شهرک اکباتان و طرح توسعه خط ۲ از دردشت تا پارک جنگلی سرخه حصار بود.
ساخت و بهره‌برداری از خطوط مترو در برنامه دوم از سال ۸۴ شروع شد و تا سال ۱۳۹۰ ادامه خواهد داشت.

متروی تهران از نگاه تاریخ:
سال ۱۳۵۰:

• شروع مطالعات اجتماعی، اقتصادی و ترافیکی شهر تهران و پیش بینی تغییرات آن برای سال ۱۳۷۰توسط شرکت‌هایسوفرتو و RATP

سال ۱۳۵۳:

• ارایه گزارش نهایی و انتخاب سیستم مختلط (سیستم مختلط شامل یک شبکه خیابانی با یک کمربندی در پیرامون منطقه مرکزی و دو بزرگراه برای نواحی تازه ساز شهری و یک شبکه مترو با ۷ خط که به وسیله شبکه اتوبوس رانی و تاکسی رانی تکمیل می‌شد)

سال ۱۳۵۴:

• تصویب قانون تاسیس شرکت راه آهن شهری تهران و حومه (مترو)

سال ۱۳۵۶:

• شروع عملیات اجرایی

سال‌های ۶۵-۱۳۵۹:

• توقف کامل طرح به دلیل جنگ تحمیلی

سال ۱۳۷۴:

• عقد قرارداد برای خرید تجهیزات ثابت و متحرک خطوط ۱ ، ۲ و ۵

سال ۱۳۷۷:

• افتتاح و بهره برداری از قطار سریع السیر تهران – کرج

سال ۱۳۷۸:

• افتتاح و بهره برداری از بخش غربی خط ۲، از ایستگاه صادقیه (تهران) تا امام خمینی (ره)

سال ۱۳۸۰:

• افتتاح و بهره برداری از نیمه شمالی خط یک از ایستگاه میرداماد تا علی آباد به طول ۱۴٫۶ کیلومتر و ۱۷ ایستگاه

سال ۱۳۸۱:

• افتتاح و بهره برداری از پایانه و تعمیرگاه غرب خط ۲ متروی تهران
• ۱۰،۸ بهره برداری از خط یک از ایستگاه علی آباد تا حرم مطهر به طول
  کیلومتر و ۳ ایستگاه

سال ۱۳۸۲:

• بهره برداری از بخش شرقی خط ۲، از ایستگاه امام خمینی (ره) تا بهارستان به طول ۲ کیلومتر و ۲ ایستگاه

سال ۱۳۸۳:

• بهره برداری از ایستگاه ایران خودرو (خط ۵)
• بهره برداری از خط ۵ از ایستگاه کرج تا گلشهر به طول ۱۰کیلومتر

سال ۱۳۸۴:

• بهره برداری از ایستگاه چیتگر (خط ۵)
• بهره برداری از ایستگاه باقرشهر (خط ۱)
• افتتاح و بهره برداری از پایانه فتح آباد
• افتتاح نیمه شرقی خط ۲ به طول ۹ کیلومتر و بهره برداری از ایستگاه‌های دانشگاه علم و صنعت، سرسبز و شهید مدنی

سال ۱۳۸۵:

• بهره برداری از ایستگاه های سبلان و دروازه شمیران
• بهره برداری از ایستگاه های نظام آباد و گلبرگ
• بهره برداری از ایستگاه اتمسفر
• بهره برداری از ایستگاه امام حسین (ع)

سال ۱۳۸۶:

• بهره برداری از ایستگاه اکباتان
• بهره برداری از ایستگاه شهدا

سال ۱۳۸۷:

• بهره برداری از خط ۴ متروی تهران به طول ۵/۲ کیلومتر از ایستگاه دروازه شمیران تا فردوسی