مترو پکن

مترو پکن با ۸ خط، ۲۰۰ کیلومتر، ۱۲۳ ایستگاه و جا‌به‌جایی روزانه میلیون‌ها نفر؛ قدیمی‌ترین و شلوغ‌ترین خط در چین استاولین سیستم حمل و نقل سریع و مدرن در چین مربوط به قطار زیرزمینی پکن است که در سال ۱۹۶۹ آغاز و در ۱۹۸۱ بدون دعوت رسمی به روی عموم گشوده شد. ناگفته نماند، مترو نانجینگ (۱۹۵۸- ۱۹۰۷) از لحاظ قدمت اولین قطار شهری در این کشور بوده است.
مترو پکن شبکه ریلی حمل و نقل سریع نواحی شهری و حومه است.

مترو پکن با ۸ خط، ۲۰۰ کیلومتر، ۱۲۳ ایستگاه و جا‌به‌جایی روزانه ۳٫۵۶۵ میلیون نفر قدیمی‌ترین و شلوغ‌ترین خطوط در چین است و از نظر مسافت بعد از شانگهای مقام دوم را دارد. در ۲۲ اوت ۲۰۰۸، رکورد ۴٫۹۲ میلیون نفری آن به ثبت رسید. از آن جایی که شبکه موجود جوابگوی ترانزیت سنگین شهر نیست، به سرعت رو به گسترش است.
جدیدترین خط یعنی ۴ قرار است ۳۰ دسامبر ۲۰۰۹ راه اندازی شود. بسته پیشنهادی اقتصادی ۴ میلیارد یوانی دولت چین احداث مترو را تسریع نموده است. به علاوه احداث ۷ خط قبلی، کار بر روی ۶ خط جدید در سال جاری آغاز و شبکه موجود تا سال ۲۰۱۲ دو برابر یعنی ۴۲۰ کیلومتر خواهد شد.
پکن ساخت طولانی‌ترین مترو دنیا را در پیش دارد و با احداث ۱۹ خط و ۵۶۱ کیلومتر راه تا سال ۲۰۲۰ مترو لندن را پشت سر خواهد گذاشت و طولانی‌ترین سیستم مترو در دنیا خواهد بود.

ساعت کار:
مترو معمولا بعد از نیمه شب تعطیل است مگر در مناسبت‌های خاص که ساعت کار افزایش میِ‌یابد. اولین حرکت قطار حدود ساعت ۵ بامداد و آخرین قطار ۱۱ شب است.

تاریخچه:
ساخت مترو پکن در سپتامبر ۱۹۵۳ توسط کمیته برنامه‌ریزی پکن و کارشناسانی از اتحاد جماهیر شوروی سابق پیشنهاد شد.
بعد از جنگ کره، مقامات چین بیشتر توجه خود را به بازسازی‌های داخلی معطوف کردند. آن‌ها علاقمند به گسترش ظرفیت حمل ‌‌‌و ‌نقل عمومی بودند و در عین حال مترو را به عنوان مامن دفاعی شهر ارزیابی می‌کردند. آن‌ها با مطالعه مترو مسکو و این که چطور در زمان جنگ در جهت دفاع از مردم و مقر سربازان و فرماندهان استفاده می‌شده است، تصمیم گرفتند از مترو در جهت خدمات شهری و نظامی استفاده کنند.
از آن‌جایی که چین تجربه‌ای در ساخت مترو نداشت از کمک‌های فنی شوروی سابق و آلمان‌غربی بهره برد. در سال ۱۹۵۴ از مهندسان شوروی سابق برای ارائه طرح دعوت به عمل آورد و از سال ۱۹۵۳ تا ۱۹۶۰ هزاران دانشجو را برای مطالعه به شوروی فرستاد.
با خدشه‌دار شدن روابط چین و شوروی، در سال‌های ۱۹۶۳ – ۱۹۶۰ تمام کارشناسان شوروی، چین را ترک کردند.
در ۱۹۶۱ پروژه به طور موقت متوقف شد. در ۱۹۶۵ کار ساخت از سر گرفته شد. خط اصلی در ۱ اکتبر ۱۹۶۹همزمان با بیستمین سالگرد تاسیس جمهوری خلق چین با ۱۶ ایستگاه و ۲۱ کیلومتر تکمیل اما به دلیل مشکلات فنی با بیش از یک دهه تاخیر در ۱۹۸۱ افتتاح شد.
سرعت ساخت مترو در تابستان ۲۰۰۱، همزمان با اعلام میزبانی پکن در بازی‌های المپیک ۲۰۰۸ بیش از هر زمان دیگر بود. سه خط جدید یعنی خط ۱۰(فاز ۱)، خط المپیک (فاز ۱ خط ۸) و خط فرودگاه همگی در ۱۹جولای ۲۰۰۸ قبل از بازی‌های المپیک تابستانی ۲۰۰۸ افتتاح شدند.
بین سال‌های ۲۰۰۲ تا ۲۰۰۸، با گرفتن وام از ۴ بانک بزرگ، ۷٫۶۹ میلیارد دلار صرف پروژه‌های مترو شد. بعد از اعلام بسته پیشنهادی اقتصادی در نوامبر ۲۰۰۸، کمیسیون برنامه‌ریزی مترو پکن کار ساخت مترو را تسریع کرد و مناطق حومه که ارزان‌تر بود را نیز مد نظر قرار داد.

تسهیلات:
در خطوط جدید به خصوص خط ۵ ظرفیت واگن‌ها افزایش یافته است.
حداقل زمان انتظار برای خط یک و دو ۲٫۵ دقیقه، برای خط‌ پنج، سیزده و باتونگ ۳ دقیقه، برای خط ده ۳٫۵ دقیقه و برای خط فرودگاه ۱۵ دقیقه کاهش یافته است.
تلفن‌ موبایل به جز تونل‌های خط ۱ و ۲ در همه جا قابل استفاده است. قرار است این تسهیلات در تمام خطوط و ایستگاه‌ها گسترش یابد.
هر یک از ۱۲۳ ایستگاه مجهز به بالا‌بر، پله برقی و سراشیبی برای راحتی معلولان در استفاده از ویلچر است. در قطارهای جدیدتر فضایی برای قرار گرفتن ویلچر تعبیه شده است.
سیستم اعلام اتوماتیک برای قطارهای جدید در تمام خطوط به جز خط ۱ وجود دارد. اعلام خودکار ایستگاه‌ها در داخل تمام قطارها به دو زبان چینی و انگلیسی است.
هر یک از ورودی‌های ایستگاه‌های مترو پکن برای شناسایی بهتر با حروف و اعداد لیبل خورده‌اند.
به منظور ارائه خدمات بیشتر در هنگام حوادث تمام فروشگاه‌های داخل مترو تعطیل شده است.

بلیت:
در ۹ ‍‍ژوئن ۲۰۰۸ کنترل دستی بلیت توسط متصدیان قطع و وارد مرحله جدیدی شد. استفاده از بلیت کاغذی که ۳۸ سال توسط متصدیان کنترل می شد، متوقف و بلیت‌های الکترونیک با کنترل خودکار هنگام ورود و خروج از گیت جایگزین آن شد.
هر ایستگاه دارای ۲ تا ۱۵ دستگاه فروش بلیت است. این دستگاه‌ها در تمام ایستگاه‌های خطوط ۵، ۸ و۱۰ و بعضی از ایستگاه‌های خطوط ۱ و ۲ به کارت‌های یکاتونگ اعتبار هم می‌دهند.
ایستگاه‌ها مجهز به دستگاه‌های فروش هستند، با یک تماس امکان تهیه کارت‌های تک نفره و چند نفره وجود دارد.
کارت تک نفره به مبلغ ۲ یوان برای همه خط‌ها به جز فرودگاه است. قیمت کارت در فرودگاه ۲۵ یوان می‌باشد. (خط فرودگاه، فرودگاه پکن را در ۲۷ کیلومتری شمال شهر به خطوط ۱۰، ۲ و ۱۳ متصل می‌کند.)
مترو برای کودکان کمتر از ۱٫۲ متر در صورتی که با والدین همراه باشند، رایگان است.
هم اینک دستگاه‌های اتوماتیک در تمام خطوط بلیت‌ها را جمع‌آوری می‌کنند. این دستگاه‌ها بلیت‌های تک نفره، یکاتونگ و کارت‌های ICC را می‌پذیرند. مسافران می‌توانند بلیت یکاتونگ را خریداری کرده و در هر ایستگاه از طریق دستگاه، اعتبار آن را اضافه کنند. بلیت‌های یکاتونگ در بسیاری شهرها در اتوبوس نیز اعتبار دارد.
قیمت بلیت‌ها از ۳ تا ۵ یوان بستگی به خط و تعداد سفر متغیر است.