احجام شهری

احجام را در یک تقسیم بندی کلی در شهرهای ایران می توان به دو قسمت کلی : احجام میانی و احجام کناری تقسیم نمود . احجام میانی احجام و مجسمه هائی هستند که در میادین و یا ابتدای بلوارها ، آیلندها و . . . قرار می گیرند . این احجام دارای تعریف فرمی و مفهومی از چهار طرف هستند و عموما مخاطب ، زمان چندانی برای دقت در جزئیات آنها ندارد .
احجام کناری آن دسته از فرمها ، مجسمه ها و . . . هستند که در کنار و گوشه فضاهای شهری نظیر پارکها و فضاهای سبز و یا پیاده رو ها قرار گرفته و عموما مخاطب ، زمان کافی را برای دقت در جزئیات آنها دارد . این احجام که عموما در کشور ما مجسمه هستند می توانند بنا بر محل قرار گیری دارای تعاریف فرمی و مفهومی از یک یا دو جهت باشند .
احجام شهری در میادین همانگونه که گفته شد در دسته اول جای می گیرند . متاسفانه بدلیل عدم سواد بصری مناسب در میان مدیران شهری بخصوص در سالهای اولیه انقلاب ، میادین بسیاری از شهرهای ما شاهد حضور تعداد زیادی از احجام بسیار بدمنظر و کم مفهوم شدند که حاصل کار نقاشان و هنرمندان دوبعدی و نه سه بعدی بود . آثار بسیار سخیف تجسمی که حاصل گردش ، پیچش و یا بعد دادن به کلمات ، نوشته ها و نقاشیهای عزیزانی بود که تصوری از دنیای سه بعدی نداشتند .
حضور مجسمه سازان قدیمی و راه اندازی دوباره رشته مجسمه سازی در دانشکده هنرهای زیبا تغییرات اساسی در سیمای بصری برخی از شهرهای کشور نظیر اصفهان ، سنندج ، تهران و . . . ایجاد نمود که تلاشی بسیار ارزنده و موثر بود . همچنین تعامل نزدیک تر مجسمه سازان و مدیران شهری در دومین بینال مجسمه سازی کشور .
بدون شک اصفهان یکی از پیشتازان این حرکت در سالهای پس از انقلاب است . بسیاری از احجام و مجسمه های نصب شده در فضاهای شهری اصفهان ضمن بهره گیری از هنر بزرگترین مجسمه سازان معاصر بهترین جانمائی ها را دارند .
یکی از بزرگترین مشکلات در ساخت و نصب احجام شهری ، تجسم سه بعدی از مفاهیم بسیار مقدس و نمادینی است . شاید بتوان بسادگی یک جانباز یا شهید را تجسم سه بعدی یا سه بعدی بخشید اما چگونه می توان شهادت یا جانبازی را به صورت سه بعدی به تصویر کشید ؟ در عرصه دو بعدی نظیر نقاشی یا گرافیک این کار بسیار ساده تر است اما عینیت سه بعدی بخشیدن به یک مفهوم ذهنی بسیار دشوار خواهد بود . آثار ماندگار در هنر مجسمه و حجم سازی محصول به کارگیری هنرمندان بسیار خبره و کارآمد است .
از سوی دیگر مجسمه ها در انواع تندیس یا سردیس در ماندگاری خاطرات هر فرهنگ و هنر و ایجاد هویت ملی در باور شهروندان بسیار تاثیر گذار است . بسیاری از شخصیت های این مرز و بوم نظیر فردوسی ، خیام ، بوعلی سینا ، باباطاهر و …. در سالهای گذشته بر اساس چیره دستی و هنر هنرمندانی بزرگ تبدیل به شخصیتی باور پذیر و ماندگار برای این ملت گردیده اند . در بسیاری از شهرهای ما مفاخر و بزرگانی وجود دارند که با ساخت اثار سه بعدی تندیس و یا سردیس از آنها یاد و خاطره آنان را در میان مردم شهر ماندگار کرده و بخشی از خاطرات شهر را شکل می بخشد . خاطرات اصلی ترین عامل ارتباط بین شهر و شهروندان است .
شاید اصلی ترین توصیه برای ساخت و نصب آثار حجمی خوب ارجاع اثر به هنرمندان متخصص در این زمینه است . یک مجسمه ساز با تجربه با کمک گرفتن از متخصصین شهرساز خود بهترین مرجع برای ساخت آثار با ارزش هستند .