پیتر کروپتکین

شاهزاده پطر کروپوتکین (به روسی: Пётр Алексе́евич Кропо́ткин) ‏ (۹ دسامبر ۱۸۴۲ – ۸ فوریه ۱۹۲۱)جانورشناس,نظریه پرداز در رشته تکامل,اقتصاددان و فیلسوف آنارشسیت روسی است. او به یک مدل اجتماعی مرکب از کمونیسم و سوسیالیسم و مستقل از حکومت اعتقاد داشت.

کروپوتکین در مسکو در یک خانواده اشرافی به دنیا آمد. وی تحصیلات خود را در سنت پیترزبورگ ادامه داد و پس از آن به سیبری رفت و مشغول تحقیقات در مورد جغرافیا و مردم‌شناسی شد. بعد از بازگشت از سیبری مطالعات سیاسی را جدی‌تر گرفت.
در سال ۱۸۷۲ او به جامعه بین‌المللی کارگران پیوست اما محدود بودن آن محیط نیز وی را مایوس کرد. تقسیم جامعه بین‌المللی کارگران به دو گروه، کروپوتکین را مصمم کرد که به روسیه برگردد. در ۱۸۷۶ پس از فراری پر ماجرا به انگلستان و بعد سویس گریخت و نوشتن کتاب انقلاب را شروع کرد. نیروهای تزار با انفجاری در لندن قصد ترور او را داشتند. اما با وجود این حمله‌ها کروپوتکین همراه با همسرش درآنجا ماند و تحقیقاتش در مورد انقلاب فرانسه را ادامه داد.
کروپوتکین به خاطر فعالیتهای آنارشیستی‌اش در ۱۸۸۳ دستگیر و محکوم به پنج سال حبس شد. او بعد از سه سال آزاد شد و تا سی سال فعالیتهای آنارشیستی خود را در لندن ادامه داد. بعد از انقلاب اول روسیه در سال ۱۹۰۵ او به روسیه باز گشت و بقیه عمر خود را صرف نوشتن کرد.
فعالیت‌های ضد انقلابی و ضد مردمی لنین باعث انزجار کروپوتکین از او شد؛ او در مورد لنین می‌گوید «لنین قابل مقایسه با هیچ شخص انقلابی در طول تاریخ نمی‌باشد. یک انقلابی اهداف و آرمانهایی دارد که لنین هیچکدام را ندارد… ولادمیر (لنین)! فعالیتهای خشن تو بی فایده‌است و هیچ ربطی به عقایدت که سعی در نگهداشتن آن داری ندارد.»^{[نیازمند منبع]}
کروپوتکین در زمستان ۱۹۲۱ در دمیترف (شهری نزدیک مسکو) در گذشت.