مونوگرافی محله سعادت آباد

سعادت آباد محله ای در منطقه ۲ شهر تهران ناحیه ی یک است که در شمال غرب تهران واقع شده است. سعادت آباد از شرق به بزرگراه چمران ، از جنوب به شهرک غرب، از شمال به کوی فراز، از شمال شرق به اوین، از شمال غرب به فرحزاد راه دارد. بزرگراه یادگار امام شمال و غرب سعادت آباد را محصور کرده است.
کوی فراز یکی از محله های نوساز تهران واقع در شمال غربی این کلان شهر است. کوی فراز درشمال محله ی سعادت آباد قرار دارد و اکنون ساختمان های زیادی در آن درحال ساخت است. نخستین ورودی به این منطقه خیابان لادن از شرق و غرب می باشد که شهرک بوعلی نیز در انتهای لادن غربی است. به نظر می رسد تعداد زیادی از هنرمندان ایرانی در شهرک بوعلی ساکن هستند. به همین دلیل به آن شهرک هنرمندان نیز گفته می شود.
خانه های واقع در شهرک بوعلی موقعیت بهتری نسبت به بقیه ی جاهای کوی فراز دارند و اکثر ساختمان ها هنوز سند رسمی ندارند.
خیابان های ۲۴ متری و علامه از خیابان های اصلی سعادت آباد محسوب می شوند که در شمال و شرق این منطقه واقع شده اند.
خیابان ۲۴ متری از شمال به بزرگراه اوین و از جنوب به میدان فرهنگ ختم می شود. این خیابان به طور کامل مسکونی بوده و فاقد هرگونه مرکز خرید یا تجاری است و از یک آرامش خاص و دلنشین برخوردار است. به نظر می رسد که کوچه های غربی ۲۴ متری خیلی دنج تر از کوچه های شرقی آن است . با عبور از خیابان ۲۴ متری و میدان فرهنگ خیابان علامه آغاز می شود. خیابان علامه از دو بخش شمالی و جنوبی تشکیل شده است. بخش شمالی خیابان علامه در سرو شرقی واقع شده است. در واقع سرو شرقی حدفاصل میدان فرهنگ و میدان کاج می باشد.
خیابان علامه شمالی تجاری- مسکونی است و از پاساژها و مجتمع های تجاری متنوعی برخوردار است. به نظر می رسد که این خیابان خیلی شلوغ تر از خیابان ۲۴ متری است. تعداد زیادی رستوران، سوپرمارکت، املاک مسکن و… در این خیابان مشاهده می شود و انتهای خیابان علامه شمالی به اتوبان نیایش ختم می شود. خیابان علامه ی جنوبی پس از بزرگراه نیایش آغاز می شود که رستوران رفتاری و دانشگاه علامه طباطبایی در این خیابان هستند.
این خیابان از جنوب به شهرک غرب و از شرق به اتوبان چمران مرتبط است در انتهای این خیابان دانشگاه امام صادق ع واقع شده است که از سمت راست به شهرک غرب و از سمت چپ به اتوبان چمران راه دارد.
خیابان های مهم این محله عبارتند از:
خیابان سعادت آباد که درشمال و جنوب میدان کاج واقع است ، بالاتر از میدان کاج در دو طرف خیابان انواع مغازه ها، رستوران ها، املاک مسکن، آموزشگاه موسیقی، بانک های مختلف، بیمارستان مدرس و بستنی و آبمیوه فروشی های زیادی مشاهده می شود و به نظر می رسد که مردم برای تفریح و انجام خریدهای ضروری و لوازم منزل مرتباً در این خیابان در حال تردد هستند. نه تنها ساکنان اصلی محله سعادت آباد بلکه ازمناطق دیگر نیز در این خیابان رفت و آمد دارند. بین میدان کاج و میدان شهرداری (قیصرامین پور) خیابان های مهم این محله از جمله خیابان مروارید وصراف های شمالی وجود دارد که به این قسمت سرو غربی گفته می­شود.
کوچه های شرقی خیابان مروارید به خیابان سعادت آباد منتهی می شود و کوچه های غربی خیابان مروارید به سمت بلوار شهرداری راه دارند.
از بلوارهای مهم محله ی سعادت آباد عبارتند از:
بلوار شهرداری که رستوران نارنجستان و شیرینی فروشی معروف لادن در آن قرار دارند. در ایام تعطیل به خصوص عید نوروز صف طولانی دم این شیرینی فروشی مشاهده می شود. بلواردریا و بلوار پاکنژاد از مناطق دیگر این محله هستند. به نظر می رسد که ساکنان بلواردریا و بلوار پاکنژاد سطح درآمد پایین تری نسبت به ساکنان بلوار ۲۴ متری و بلوار شهردرای دارند و گویا اهالی ۲۴ متری و بلوار شهرداری و همچنین خیابان مروارید طبقه متوسط روبه بالایی را تشکیل می دهند.
تاریخ تاسیس و پیدایش محله ی سعادت آباد:
سید ضیاءالدین طباطبایی در سال ۱۳۲۷ شمسی ده مخروبه و بدون سکنه ای که زمین های آن ریگ زار بوده و ارباب داشته را خریداری می کند. در شروع کار با استخدام آشنایان یزدی و کشاورزان که همه سید بودند این ده را سادات آباد نام گذاری می کند که گندم کاری، یونجه کاری و پرورش خرگوش از نوع آنغوره و از طریق فروش گوش خرگوش به مغازه های چهارراه استانبول و فروش پوست خرگوش و پشم آن برای تولید کلاه و پالتو به بازرگانان وبه دست آوردن پول از این راه هرچه خرابه بوده آباد می کند و به آب می رساند. همراهی نمودن کارگران و رهبری سید ضیاء به منطقه آبادانی بخشید وبا اضافه شدن کارگران غیرسید سادات به سعادت تبدیل شد چون سعادت آباد راحت تر از سادات آباد تلفظ می شد. گندم مزارع سید تامین کننده ی غله ی بسیاری ازمناطق تهران شد. انواع میوه های مرغوب آن زمان ازباغ های سیدضیاء (در سعادت آباد) تامین می­شد. سید ضیاء به پیشنهاد «سرریدبولارد» سفیرانگلستان درآن زمان به پرورش نوعی خاص ازخرگوش پرداخت و در طول ۱۰ سال به طور مداوم ۱۵ هزار خرگوش در مزارع سعادت آباد پرورش داد.
در سال ۱۳۳۹، سیدضیاء در کنار ۵۰ هزارنفرسکنه ی سعادت آباد زندگی می کرد و این نفرات همگی اینجا کار میکردند و درعمرانی و آبادانی این منطقه تلاش و کوشش داشتند. در این زمان این محله برق داشته و بنا به نوشته های روزنامه های آن زمان قیمت باغ های سعادت آباد به ۸۰ میلیون رسیده بود.
ترکیب فعلی محله از لحاظ جمعیت:
جمعیت ساکن در این محله (حدود سی هزارنفر) به نسبت مساحت آن (سه میلیون مترمربع) ، از سعادت آباد منطقه ای خلوت و کم جمعیت ساخته است.
تحولات محله از لحاظ کالبدی، اقتصادی و اجتماعی و پیش بینی آیند:
محله سعادت آباد تاچندی پیش جمعیت فوق العاده محدودی داشته و خانه های یک طبقه درکوچه های این محله و زمین های فراوان رها شده بین خانه ها از ویژگی های قدیمی محله سعادت آباد بود. این زمین ها به قیمت خیلی ناچیز بین افراد معامله می شد ولی گویا یکی از مواردی که باعث رشد محله سعادت آباد شد مربوط به رونق آپارتمان سازی در محله پایین سعادت آباد یعنی شهرک غرب می باشد. شروع تعاونی سازی درفازهای ۲، ۳، ۴ و ۵ شهرک غرب در دهه ی ۷۰ باعث شد جمعیت قابل توجهی یک دفعه وارد محله ی شهرک غرب شود و به یمن این افزایش جمعیت، محله ی سعادت آباد نیز رونق بگیرد درحال حاضر تعداد زیادی برج مسکونی و آپارتمان های ۵، ۶ و۷ طبقه درسعادت آباد وجود دارند. در اکثر خیابان ها، خانه هایی ویلایی و قدیمی را کوبیده و درحال ساخت و ساز می باشند و وقتی در کوچه ها قدم می زنیم به ساختمان های درحال ساخت زیادی که کارگران ساختمانی در آنجا مشغول کار هستند برمی خوریم که همین مسأله سروصدای زیادی را بوجود می آورد.
درحال حاضر با وجود این که قیمت خانه در سعادت آباد ً گران است در حال حاضر این محله یکی از محله های پرجمعیت شهرتهران می باشد..
ترکیب محله از لحاظ درآمد و منزلت:
به نظر می رسد افراد ساکن در این محله در سطح متوسط و متوسط روبه بالا هستند. در آپارتمان ها افراد با منزلت های متفاوت وجود دارند. ازپزشک ومعلم گرفته تا سوپرمارکت دار با هم همسایه هستند.
وضعیت محله از لحاظ خدمات شهری:
به نظر می رسد که محله از لحاظ آب، برق، گاز شهری و تلفن در وضعیت متعادل و خوبی می باشد. در مورد فاضلاب و گردآوری زباله و بهداشت نیز وضعیت بدی ندارد. البته در زمین هایی که خالی هستند و بین ساختمان ها در وسط کوچه ها دیده می شوند ،خیلی وقت هاشاهد این هستیم که مردم زباله های خود را در آنجا می ریزند که تابحال من خودم بارها شاهد بودم که شهرداری این ها را جمع کرده ولی دوباره به حالت قبلی برگشته. به نظر می رسد مراکز تفریحی زیادی دراین محله وجود دارد و مردم در آن ها وقت خود را می گذرانند. افراد مسن در نیمکت های پارک می نشینند و باهم صحبت می کنند. جوانان در پارک ها قدم می زنند و مادران هم کودکان خود را برای بازی به این پارک ها می آورند. از جمله پارک معروف سعادت آباد یا مجموعه فرهنگی ورزشی تجاری اریکه ایرانیان که از زمانی که ساخته شده نه تنها اهالی سعادت آباد بلکه از تمام نقاط تهران به این مکان می آیند و افراد استفاده های مختلفی از این مجموعه می کنند از جمله سینما، استخر، رستوران و…
تعداد زیادی باشگاه های ورزشی هم در سعادت آباد هست که اکثر اوقات شلوغ هستند و تعداد خیلی زیادی مراجعه کننده اکثراً جوان دارند..
از جمله مساجد مهم موجود در این محله مسجدالرسول درضلع شمال غربی میدان کاج می باشد و در ماه محرم دراین محله تعداد زیادی دسته جات عزاداری و تکیه به خصوص سمت بلوار دریا و پاکنژاد دیده می شود.
در مورد راه های ارتباط با مراکز مهم شهر هم باید گفت که سعادت آباد به تمام اتوبان ها راه دارد از جمله یادگار امام ، اتوبان چمران و نیایش و به نظر می رسد که یکی از مواردی که خیلی از شهروندان این محله را برای سکونت انتخاب می کنند دسترسی سریع و راحت به تمامی اتوبان ها می باشد. در تمام میدان های این محله تاکسی های خطی وجود دارد. هنوز در سعادت آباد ایستگاه مترویی ساخته نشده.اما در میدان شهرک غرب به سمت بلوار پاکنژاد در حال ساخت ایستگاه مترو هستند که هنوز تمام نشده است.
آسیب شناسی و جرم شناسی:
یکی از وقایع مهم درمحله ی سعادت آبادوقوع قتلی جنجال برانگیز درمیدان کاج در آبان سال بود که بحث ضرورت مداخله ی به موقع پلیس را در مظبوعات و جامعه مطرح کرد
بیمارستان ها: در این محله بیمارستان هایی از جمله شهید مدرس و عرفان و بیمارستان پارسیان وجود دارد. ویژگی بیمارستان پارسیان این است که از هنرمندان برجسته هزینه ای بابت درمان دریافت نمی شود.
دانشگاه ها: دانشکده ادبیات و زبان های خارجی دانشگاه علامه طباطبایی و دانشگاه امام صادق ع در این منطقه وجود دارند. همچنین تعداد زیادی بانک، رستوران، بیمه و مدارس در این محله وجود دارد. به طور کلی به نظر می رسد که این محله از لحاظ دسترسی به امکانات و خدمات در وضعیت مطلوبی است.
نظر بعضی از ساکنان محله ی سعاد آباد:
مصاحبه روزنامه همشهری در تاریخ ۲۲ اردیبهشت ۸۹ با (بیوک میرزایی)از هنرمندان قدیمی:
این هنرمند قدیمی از یکسال قبل درمحله سعادت آباد زندگی می کند و به خوبی با این محله آشناست. از وی پرسیده شده که قبلاً کجا ساکن بوده و چطور شده که سعادت آباد را برای سکونت انتخاب کرده؟
«در یوسف آباد- منطقه ۶ ساکن بودم که بدلیل شلوغی آن محدوده به سعادت نقل مکان کردیم این منطقه به دلیل وجود پارک و فضای سبز خوبی که دارد نسبت به مناطق دیگر هوای تمیزتر و پاکتری دارد. پایین تر از میدان سرو پارک هایی وجود دارد و اگر فرصتی داشته باشم اغلب به آنجا می روم.»
از وی در مورد فعالیت شهرداری پرسیده شد؟
«وی جواب داده که شهرداری از تمامی ابزارها برای زیبا سازی و ایجاد فضاهای سبز و پارکها در منطقه استفاده می کند به طوری که روزانه شاهد تغییر و تحولات زیادی هستیم که همه ی این ها نتیجه تلاش شبانه روزی مدیران و کارکنان شهرداری است ولی به نظرم تمام چیزی که چهره منطقه را نازیبا می کند. تراکت هایی است که در منطقه پخش می شود. به نظرم منطقه سعادت آباد منطقه شلوغی شده است و این شلوغ خیابان های اصلی منطقه را با معضل ترافیک و ازدحام خودروها مواجه کرده است. از طرفی شلوغی منطقه سبب ناامنی هم شده است چون در مدتی که اینجا ساکنم ، ۲ مورد سرقت برای اهالی ساختمان و خودم پیش آمده که برای من باورنکردنی بود.»
از وی پرسیده شد اگر شهردار منطقه بودید چه تغییراتی ایجاد می کردید؟
وی در جواب گفت ” یک سالن تئاتر در منطقه می ساختم چون ضرورت وجود یک سالن تئاتر در این منطقه حس می شود. اتفاقاً آقای قالیباف هم با این طرح موافق بودند و فعالیت های زیادی هم برای محقق شدن این طرح انجام داده اند.” (همشهری، ۲۲ اردیبهشت ۸۹)
مصاحبه روزنامه همشهری با پرویز مظلومی یکی از فوتبالیست های دهه پنجاه و شصت. که در منطقه ی سعادت آباد زندگی می کند و از وی در مورد اینکه چه چیزی باعث شده این منطقه را برای زندگی انتخاب کند پرسیده شده و وی در جواب گفته است:
آقای مظلومی: گردهم آمدن چند آیتم اثرگذار در کنار هم موجب شده تا من به عنوان یک شهروند تهرانی این مطنقه را برای سکونت برگزینم و شاید در این میان زیبایی و فضای سبز فوق العاده منطقه یکی از دلایل اصلی من باشد. ازنظر من عملکرد شهرداری تهران طی این سالها تهران را به شهری نمونه از هرجهت تبدیل کرده و در این میان خوشبختانه منطقه ما به لحاظ موقعیت جغرافیایی خاص خود و آب و هوای متفاوت تری که نسبت به سایر مناطق دارد، سهم بیشتری را به خود اختصاص داده است.
شاید همین که درتمام فصول سال ، باغ ها ، بوستان ها و تفرج گاه های مختلف منطقه، مخاطبانی از مناطق دور و نزدیک تهران دارند دلیل قانع کننده ای برای این ادعاد باشد.
در مورد امکانات ورزشی محله، آقای مظلومی جواب داد:
«درست روبروی منزل ما در خیابان صراف های جنوبی یک بوستان زیبا قراردارد که از ساعات اولیه بامداد تا ساعات پایانی شب مراجعان بسیاری دارد اما متأسفانه زمین بسکتبال آن که می تواند در چند زمان مختلف پذیرای علاقه مندان این رشته باشد، به دلیل عدم بازسازی و آسفالت نامناسب بلااستفاده باقی مانده و ۲ میز پینگ پنگ موجود در این پارک هم اخیراً به یک میز تقلیل پیدا کرده که به هیچ وجه پاسخگوی علاقه مندان این رشته ی ورزشی نیست.»
گفت و گوی همشهری چهارشنبه ۲ تیر ۸۹ با خانواده ی رشیدی زوج هنری که در محله ی سعادت آباد زندگی می کنند. داود رشیدی و همسرش احترام برومند از قدیمی ترین زوج های هنری کشور هستند.در مورد این که چه مدت است که در این منطقه ساکن هستند و امکانات منطقه را چگونه ارزیابی می کنند سئوال پرسیده شده؟
«رشیدی: ۱۱ سال است که در این منطقه (سعادت ساکن هستیم قبلاً ساکن پاسداران بودیم اما این منطقه نسبت به مناطق دیگر تهران بسیار ساکت تر ، امن تر و خوش آب وهواتر است.»
برومند: “منطقه از دیرباز باغ وفضاهای سبز زیادی در خود جای داده است اما در چند سال اخیر شاهد تخریب بسیار و از بین رفتن این باغ ها، به خصوص در مناطقی چون فرحزاد و اوین درکه بوده ایم. ولی به تازگی با فعالیت هایی که شهرداری انجام داده و با تدابیری که در این زمینه اندیشیده نه تنها کمتر با تخریب طبیعت روبرو هستیم بلکه با ایجاد هرچه بیشتر پارک ها در منطقه تغییرات روبه رشدی حاصل شده است.”
باید بگویم که متاسفانه معضل زباله و بازیافت مشکلی است که هنوز به قوت خود باقی است. من به عنوان یکی از افرادی که در زمینه بازیافت درمحله فعالیت دارم، باید بگویم فعالیت بانوان فعال در مرکز ۱۳۷ و مرکز بازیافت درشهرداری بسیار چشم گیر است ولی برعکس مردم منطقه هیچ وقت سعی نکردند درجلسات آموزشی مجتمع شرکت کنند و همکاری های لازم را با ما داشته باشند.»