مونوگرافی محله بنی هاشم شمالی

خیابان بنی‌هاشم در منطقه ۴ ناحیه ۳ قرار دارد. در بررسی صورت گرفته بر اساس درک عمومی اهالی و شهرداری منطقه از خیابان حیدرخانی واقع در رسالت تا پاسداران ادامه دارد و تاریخ تأسیس این محله به قبل از انقلاب در بین سالهای ۱۳۴۹ تا ۱۳۵۰ بر‌می‌گردد.

تهیه کنندگان :مریم ابراهیم‌پور، فرزانه اصلانی مناف، سهیلا عسگری

محله بنی‌هاشم یعنی انتهای خواجه‌ عبداله انصاری تا میدان بنی‌هاشم و کمی بالاتر به علت وجود بورس فروش شیرآلات و لوازم بهداشتی، محله‌ای است کاملاً تجاری که معاملات زیادی در آن انجام می شود و به علت اصلی بودن این خیابان و همچنین کم عرض بودن و نبودن پارکینگ برای اتومبیل خریداران و فروشندگان و صف طویل اتوموبیل ها برای پمپ گاز که به تازگی در این منطقه احداث شده ترافیک سنگینی در این خیابان ایجاد می شود که گاه منجر به تصادفات و مشکلات متعددی می‌گردد که از آن جمله می‌توان به مختل شدن آسایش عمومی مردم ساکن در این خیابان اشاره کرد.

به علت اینکه ساکنین این خیابان اکثراً جزو فروشندگان به حساب می‌آیند و کسبه محل هستند، به خاطر سهولت در رفت و آمد و به موقع حاضر شدن در محل کار، بیشتر در همان محله و در خیابانها و کوچه‌های اطراف سکونت دارند و به طور کلی می‌توان گفت که در خیابان اصلی بنی‌هاشم جمعیت بیشتری سکونت دارند و به علت تجاری بودن محله طبق بررسی‌های انجام شده وضع درآمد ساکنان در حد مطلوبی قراردارد و ساکنان تقریباً از وضع درآمد خود راضی بوده‌اند.

تقریباً می‌توان گفت که ارزشهای فرهنگی در این محله حاکم است و این ارزشهای فرهنگی از طرف تحصیل کردگان از جمله دانشجویان دانشگاه علم و صنعت که خوابگاهی در این محله دارند به افراد دیگر که کمتر تحصیل دارند و یا سالخوردگان منتقل می‌شوند و جوانان و نوجوانان به هر چه بیشتر تلاش کردن در راه ارزش فرهنگی و اجتماعی ترغیب می‌شوند و طبق بررسی‌های صورت گرفته نصف بیشتر افراد ساکن در این محله دارای تحصیلات عالیه می‌باشند و فرزندان خود را ترغیب به هر چه بیشتر آموزش دیدن می‌کنند و به طور کل افراد دارای منزلت اجتماعی مناسبی هستند.

آسایش شهری ساکنان محله از لحاظ خدمات مختلف به طور متوسط فاقد مشکل است، اما در بررسی‌های به عمل آمده افراد در مورد بعضی از این خدمات دچار مشکلاتی هستند. به عنوان مثال نبودن چاه آب در پارک‌ها و استفاده از آب جوی‌ها برای آب‌دهی درختان و جمع شدن حشرات موذی در فصل تابستان و ایجاد مزاحمت برای خانه‌هایی که در مجاورت پارک قرار دارند. (البته این مشکل به تازگی بنا به درخواست اهالی به احداث چاه آب برطرف شد) اما در مورد دیگر خدمات و آسایش شهری مانند برق، گازشهری، تلفن، فاضلاب طبق بررسی‌های صورت گرفته در وضعیت به نسبت مناسبی قرار دارند. اما در مورد گردآوری زباله در این محله مشکلاتی وجود دارد از جمله اینکه به علت دیر جمع‌کردن زباله‌ها توسط شهرداری در ساعات نیمه شب سر و صدا ایجاد شده و باعث مختل شدن آسایش ساکنان می‌شود. در این محله تقریباً ده پارک و فضای آزاد وجود دارد (از جمله پارک‌های ارکیده، صدف، مجیدیه، کسری) که محل مناسبی برای بازی کودکان و همچنین فضای سبز برای استراحت سالخوردگان است. در این فضاهای سبز و پارک‌ها به تازگی وسایل ورزشی احداث شده است که محل مناسبی برای ورزش در هر گروه سنی و جنسی به شمار می‌رود. در یکی از این پارک‌ها که پارک بزرگی هم به حساب می‌آید باشگاهی قرار دارد (میر اسماعیلی) که محل مناسبی برای ورزشهای رزمی، فکری، شنا، بدنسازی که برای گروههای سنی مختلف از جمله کودکان، نوجوانان، جوانان و حتی سالخوردگان است. ولی در مورد فرهنگسراها در محله، جوانان راضی نبودند و در این محله به جز یک تا دو مورد فرهنگسرا وجود ندارد و این موجب نارضایتی در بین جوانان شده است. اما در مورد کتابخانه‌های محله و وضعیت عرضه آن در بین مردم وضعیت رضایت مناسبی قرار دارد. اغلب در این محله در فضاهای آزاد مانند پارک‌ها کتابخانه‌هایی با حجم انبوهی از کتاب‌های ارزشمند و متنوع در زمینه‌های مختلف علمی، اجتماعی، ادبی، هنری و غیره در اختیار همگان قرار می‌دهد که از جمله می‌توان برای نمونه از کتابخانه‌های علامه‌دهخدا در پارک ارکیده و علامه طباطبایی در پارک مجیدیه اشاره کرد.

ایمنی کودکان این محله و امنیت آن در این محله نسبی است و اشتراک نظر خاصی در این مورد بین والدین کودکان وجود ندارد و بیشتر والدین در بررسی‌های انجام شده نگران امنیت لازم برای کودکان خود بودند و این عدم امنیت لازم به دلیل این است که در این محله و خیابان بنی‌هاشم که جزو خیابانهای اصلی به حساب می‌آید و تردد زیاد اتوموبیلها و شلوغ بودن خیابان امکان آسیب‌پذیری به کودکان بیشتر است و ممکن است برای آنان صدمات جبران ناپذیری را به وجود آورد و این صدمات و خطرات ممکن است برای سالمندان و سالخوردگان هم وجود داشته باشد. در این محله فضا های بازی خوب و متعددی برای کودکان وجود دارد و این به علت وجود پارک‌های متعدد و زمین‌های بازی مناسب است که فضای مناسبی را برای بازی و تفریح کودکان به وجود آورده است.

در مورد گذران اوقات فراغت، بر طبق بررسی‌های به عمل آمده با استفاده از پرسشنامه، میزان رضایت مناسبی در بین جوانان وجود داشت. مردم محله مذهبی و متدین هستند و به همین دلیل هیئت‌های مذهبی فراوانی چه در ایام محرم و چه در در دیگر ایام سال از جمله شهادتها و تولدهای ائمه اطهار وجود دارد. هر ساله درایام محرم و دیگر ایام سال در این هیئت‌ها به مناسبتهای مختلف مذهبی مردم گرد هم می‌آیند و مراسمی را برپا می‌دارند و دسته‌های مختلف عزاداری در خیابانها به سینه زنی می‌پردازند، و نذری‌های مختلفی را بین مردم پخش می‌کنند. در مساجد محله علاوه بر نمازهای یومیه که هر روزه به صورت جماعت برپا می‌شود نمازهای عیدهای مختلف (عید فطر، قربان و غیره) برگزار می‌شود و استقبال بسیار خوبی از طرف مردم می‌شود. در این مساجد پایگاههای بسیج وجود دارد که در آن نوجوانان و جوانان با به عضویت درآمدن در این پایگاهها و احراز کارت عضویت به صورت عادی و فعال و قرار داده شدن در گردانهای عاشورا و الزهرا به فعالیتهای ادبی، هنری، علمی، فرهنگی، سیاسی و مذهبی می‌پردازند و در برپایی مراسم‌ مختلف از جمله مراسم مذهبی نقش بسزایی دارند. در حسینیه این محله که در آن کلاسهای مختلف قرآنی- پژوهشی برای گروهای سنی مختلف برگزار می‌شود که در این کلاسها درسهای قرآنی، تجوید، آموزشهای مهارتهای زندگی، حفظ قرآن، ترتیل و غیره با ارائه مدرک معتبر به دانش‌آموختگان ارئه می‌شود. همچنین با در نظر گرفتن طرحی از سوی ساکنین و کسبه منطقه بنی‌هاشم قرار به برپایی درمانگاه و مرکز خدمات رسانی پزشکی و مشاوره‌ای در جوار حسینیه شده است. همچنین این هیئتها و حسینیه‌ها با شناسایی افراد مستمند و فقرا در محله سعی در جمع‌آوری کمک‌های مالی و معنوی به این افراد دارند.

در خیابان بنی‌هاشم به علت اینکه این خیابان یکی از خیابانهای اصلی است و به علت تعدد مغازه‌های فروش لوازم شیر آلات و احداث پمپ گاز و کم عرض بودن خیابان پارک اتومبیلها وضعیت مناسبی ندارند و با مشکلات بسیار زیادی روبه‌رو هستند و موجب ترافیک سنگین و حجم تصادفات و خسارات می‌شوند. پارک ماشین‌ها در این محله یا در جوار مغازه‌ها است که موجب کم عرضتر شدن خیابان می‌شود و یا در کوچه‌های اطراف است که موجب عدم رعایت حقوق دیگران و مختل شدن آسایش مردم ساکن می‌شود. بنابراین پارک ماشینها از وضعیت مناسبی برخوردار نیست.

وضعیت اتوبوسهای خطی، مترو و تاکسی خطی در این محله چندان مناسب نیست. البته در این بین اتوبوسهای شهری وضعیت مناسب‌تری را دارا می‌باشند و تقریباً به صورت مجزا در مبداء و مقصد قرار گرفته‌اند و سهولت نسبی در رفت و آمد شهری برای مردم ایجاد کرده‌اند اما در مورد تاکسی‌های خطی اینطور نیست. زیرا تاکسی خطی در این محله کم است و دسترسی به آنها مشکل است. علاوه بر این مسیرهای رفت و آمد تاکسی‌های خطی به طور کامل مشخص نیست و رانندگان از بعضی قوانین سازمان تاکسی‌رانی تخطی می‌کنند و در رفت و آمد بین شهری مشکل ایجاد می‌کنند. به علاوه اینکه در این محله آژانس‌های مختلف ماشین قرار دارد که می‌توانند رفت و آمد را برای افراد محله آسان کنند. اما مشخص نبودن نرخ‌های قیمت این آژانس‌ها و قیمت‌های متفاوت آن برای افراد محله مشکلاتی را به وجود آورده است. همچنین تاکسی‌های خطی در این محله هم با قیمتهای متفاوتی روبه‌رو هستند و بعد از سهمیه بندی شدن بنزین این نرخ‌ها افزایش پیدا کرده است و به تازگی هم در این محله (مجیدیه) مترو احداث شده است که به سهولت رفت و آمد کمک کرده است. راه‌های مهم ارتباط با مرکز شهر هم از طریق اتوبوس و هم از طریق تاکسی وجود دارد و به علت نزدیک بودن این محله به دانشکده مدیریت و علوم اجتماعی واحد تهران شمال برای دانشجویان ساکن در این محله مشکلی در رفت و آمد وجود ندارد.

مردم این محله دارای ویژگیهای مذهبی هستند و به قومیتهای مختلف تعلق دارند و در این محله ویژگیهای فرهنگی از طرف جوانان در ارتقاء است. به نظر اهالی ، این محله به لحاظ ویژگیهای مذهبی خاصی که دارند از سایر محله‌ها تفکیک می‌شوند.

از لحاظ امنیتی گروه تحقیق با ارائه معرفی‌نامه به کلانتری محله واقع در خیابان سید خندان، خیابان ابوذر مراجعه کردند، اما کلانتری فوق به هیچ وجه حاضر به همکاری لازم با گروه نشد و هیچ اطلاعی در مورد میزان جرایم و میزان امنیت در این محله در اختیار ما نگذاشتند. اما گروه با تهیه پرسشنامه و سئوال از اهالی محل و کسبه به نتایج تقریبی ذیل رسید:

طبق اظهارات اهالی به علت تجاری و بازرگانی بودن محله میزان سرقتهای انجام شده در این محله زیاد است و در مورد سرقت خودرو به میزان بیشتری اشاره شده است زیرا که طبق موارد گفته شده وضعیت پارک ماشینها در این محل مناسب نیست و دور از چشم صاحبان اتومبیل‌ها قرار دارند و موجب بالا رفتن حجم سرقت اتومبیل در این محله شده است، اما در مورد میزان قتل و آدم ربایی مطلب خاصی از سوی سکنه عنوان نشده بود.