شهرسازی زیر مجموعه معاونت مالی!

رییس کمیسیون شهرسازی و معماری شورای شهر تهران با تاکید بر فاصله گرفتن معاونت شهرسازی شهرداری تهران از وظایف اصلیش گفت: در دهه‌های گذشته متاسفانه این معاونت محلی برای کسب درآمد شده و عملا به یکی از زیرمجموعه‌های معاونت مالی شهرداری تهران تبدیل شده است.

محمد سالاری در جلسه هم اندیشی کمیسیون شهرسازی و معماری شورای شهر تهران برای ارایه راهکارهایی جهت «تحقق پذیری منویات مقام معظم رهبری» در ارتباط با هویت بخشی به شهر تهران با محوریت معماری ایرانی – اسلامی با حضور اساتید و صاحب نظران این حوزه ضمن تبریک ولادت حضرت رسول اکرم (ص) و امام جعفر صادق (ع) گفت: با توجه به اهمیت ماموریت‌های حوزه شهرسازی و معماری اعم از سیاستگذاری و اجرای اسناد فرادست و یکپارچه‌سازی فعالیت‌های حوزه معماری و شهرسازی، پیگیری بحث احیای بافت فرسوده، صیانت از باغات و نهایتا اجرایی کردن منویات طرح جامعه در رابطه با سیما و منظر شهری که منجر به هویت بخشی شهر تهران با محوریت معماری اسلامی و ایرانی می‌باشد لزوم تشکیل چنین جلسه‌ای بوده است.

وی افزود: با توجه به اینکه برنامه پنج ساله دوم عملیاتی شهرداری تهران در کمیسیون‌های مختلف شورای اسلامی شهر تهران در حال بررسی است و تشکیل کمیسیون شهرسازی و معماری در چهارمین دوره شورای شهر تهران و تاکیدات ویژه مقام معظم رهبری در دیدار اعضای شورا بر داشتن ماموریت‌های شورا در حوزه شهرسازی و معماری به ویژه بحث هویت بخشی شهر تهران با محوریت معماری اسلامی و ایرانی بود؛ حسسایت و دغدغه این امر در میان اعضای شورا به ویژه اعضای کمیسیون شهرسازی صد چندان شد.

رییس کمیسیون شهرسازی با اشاره به بیانات مقام معظم رهبری در جلسات مختلف مرتبط با موضوع معماری اسلامی و ایرانی گفت: ایشان در این زمینه بارها تاکیداتی داشته‌اند. فرمایشات ایشان در روزهای گذشته در سطح دانشگاه‌ها و محافل علمی سراسر کشور مورد استقبال زیادی قرار گرفته است و فضای لازم برای تحقق پذیری ماموریت‌های حوزه شهرسازی و معماری ایجاد شده است و کمیسیون شهرسازی شورا به عنوان یک کمیسیون پایه و مبنایی و به عنوان اساس کمیسیون‌های دیگر سعی خواهد کرد از این فضا استفاده کند.

سالاری با بیان اینکه یکی از راهبردهای ۱۷ گانه طرح جامع شهر تهران بحث ساماندهی و ارتقای هویت و سیما و منظر شهر تهران است افزود: در گزارشی که شهردار تهران خدمت مقام معظم رهبری ارایه کردند اشاره کردند که در این زمینه کارنامه قابل قبولی وجود ندارد.

وی ادامه داد: نهاد شوراها پس از طی سه دوره و در چهارمین دوره به بلوغ لازم برای صیانت از اسناد فرادست رسیده است و با تعاملی که دولت تدبیر و امید به ویژه وزارت راه و شهرسازی با حضور وزیر و معاون در شورای شهر تهران ایجاد کرده است تهران را به عنوان الگویی برای انتقال تجربیات و معماری آن به شهرها و دیگر کلان شهرها بدل کرده است.

سالاری با اشاره به ضعف معاونت شهرسازی شهرداری تهران گفت: تغییر کاربری‌های مختلف که در کمیسیون ماده پنج داریم،‌ انحراف از اسناد فرادست، عدم تحقق طرح‌های موضوعی و موضعی و عدم وجود واحد تحقیق و توسعه در معاونت شهرسازی و معماری از مشکلات موجود است.

وی افزود: چند پارگی در تصمیم گیری‌های حوزه شهرسازی و معماری از جمله وجود سازمانی به نام سازمان زیباسازی شهر تهران و عدم رعایت ضوابط مربوط به شهرسازی و معماری به ویژه منظر شهری و معماری اسلامی – ایرانی در پروژه‌هایی که توسط خود شهرداری اجرا می‌شود مانند سرای محلات که می‌تواند الگویی برای معماری ایرانی – اسلامی در محلات باشد و نهایتا عدم وجود قوانین لازم در پروژه‌های زیباسازی در شهر تهران را می‌توان از دیگر مشکلات برشمرد.

وی با اشاره به این که متاسفانه در سالهای گذشته شهر تهران به کارگاه‌های ساختمانی تبدیل شده است تاکید کرد: در تمام کوچه‌های شهر شاهد ساخت و ساز هستیم. در کنار این امر بازبینی احکام لحاظ شده در برنامه پنج ساله دوم در حوزه شهرسازی و معماری در حال انجاف بررسی و نهایی شدن است.

در ادامه این هم اندیشی مهدی چمران – عضو کمیسیون شهرسازی و معماری نیز که در جلسه حضور داشت با اشاره به سابقه توجه به بحث معماری اسلامی – ایرانی گفت: قبل از پیروزی انقلاب اسلامی بحث معماری اسلامی – ایرانی مطرح شد اما کارهای مناسبی صورت نگرفت. اما بعد از پیروزی انقلاب اسلامی از اولین کارهایی که در این زمینه انجام شد ساختمان حج و زیارت بود ولی هرچه جلوتر آمدیم و از سالهای اولیه پیروزی انقلاب گذشتیم این بحث کمتر دیده شد.

وی افزود:‌ این مشکل در مورد ساختمانهای دولتی و شخصی وجود دارد، در خصوص ساختمان‌های دولتی آنقدر جلو آمدیم که ساختمان بانک مرکزی در خیابان میرداماد و ساختمان وزارت نیرو در نیایش سرتاسر شیشه شده است یعنی وزارت نیرو که جلوگیری از اسراف انرژی از اولویت‌های کاریش است ساختمان با نمای تمام شیشه‌ای می‌سازد و انتظار دارد مردم چراغ اضافی را خاموش کنند در حالی که ساختمان‌های این گونه تا ۷۰ درصد اتلاف انرژی دارند. در خصوص ساختمان‌های خصوصی هم که نمونه آن ساختمان علاء الدین در جمهوری است که نمای آن بخشی کامپوزیت و بخشی هم سفید شده است.

چمران ادامه داد: در خصوص ناهنجاری بصری معماری کار به جایی رسیده که مقام معظم رهبری که می‌بایست قاعدتا به مسائلی بپردازند که برای کل جامعه ایرانی ارزش حیاتی دارد یکی از دغدغه‌هایشان همین بحث معماری اسلامی – ایرانی شده است و در آخرین دیدار با اعضای شورا هم به ارتباط سبک زندگی و معماری اسلامی – ایرانی اشاره فرمودند، بحثی که همیشه دغدغه آن را داریم و متاسفانه شاهد وجود این ناهنجاری‌ها هستیم.

وی با اشاره به الگو بودن تهران و این که هر اتفاقی در تهران بلافاصله توسط دیگر شهرها تقلید می‌شود، گفت: مقام معظم رهبری مطرح فرمودند که تهران در شهرهای دیگر تاثیر می‌گذارد.

وی تاکید کرد: باید به خود شهرداری بپردازیم، در شورای سوم مصوبه‌ای داشتیم که تمام ساختمانهایی که شهرداری می‌خواهد بسازد توسط هیاتی که از متخصصان معماری تشکیل شده نظر داده شود و تایید شود. مثلا قرار بود فرهنگسرای قرآنی ساخته شود که باید سمبل معماری ایرانی – اسلامی باشد اما چیزی که در آن پیدا نمی‌شد معماری اسلامی – ایرانی بود که خوشبختانه با این که برای شهرداری ضرر زیادی داشت جلوی آن گرفته شد و در حقیقت جلوی ضررهای بیشتر گرفته شد.

وی ادامه داد: مورد دیگری که وجود داشت در مورد برج میلاد بود که قرار شده بود هتلی با ارتفاع نصف برج در کنار آن ساخته شود که در طراحی آن هیچ تناسبی میان ساختمان با برج و یا معماری اسلامی – ایرانی وجود نداشت که جلوی آن گرفته و متوقف شد.

چمران به مصوبه‌ای از دومین دوره شورای شهر تهران اشاره کرد و گفت: در این دوره مصوبه‌ای به همراه جزئیات داشتیم که اگر فردی در نمای ساختمان خود کمتر از ۵۰ درصد شیشه استفاده کرد در عوارض پنج درصد تخفیف بگیرد و در همین مصوبه استفاده از برخی مصالح ممنوع شده بود که این مصوبه در شورای سوم موارد جزئی دیگری مثل نصب کولرهای آبی و گازی در نمای ساختمان اضافه و قرار شد معاونت شهرسازی و معماری لایحه‌ای در این خصوص به شورا ارایه کند که این لایحه ایراداتی داشت برای اصلاح برگردانده شد ولی اصلاح شده آن هنوز به شورا آورده نشده است.

وی در خصوص معماری مساجد نیز گفت: در حال حاضر حتی در مورد معماری مساجد هم دچار اشکال هستیم؛ مساجد باید سمبل و نمونه معماری اسلامی باشند اما بعضا دچار مشکل هستند و از معماری اسلامی فاصله گرفته و دور شده‌اند.

در ادامه این هم اندیشی احمد دنیامالی – رییس کمیسیون عمران شورای شهر تهران نیز با اشاره به بحث معماری اسلامی به عنوان یکی از موضوعات اصلی مطرح در مدیریت شهری گفت: تا زمانی که موضوع شهرسازی را حل نکنیم حرف زدن از معماری کمی دشوار است. وی افزود: متاسفانه شهری داریم که معلول مدیریتی ناقص الخلقه در حوزه اقتصاد، فرهنگ و سیاست است. امروز نمی‌توانیم انتظار داشته باشیم نسل جدید مانند گذشتگان فکر کند نسلی که با تکنولوژی نزدیکی بسیار زیادی دارد. در حقیقت نظام فامیلی و سنت در نسل امروز متفاوت شده است.

رییس کمیسیون عمران شورای شهر تهران تاکید کرد: امروز نه می‌توان نسل معتقد به هویت و سنت را محکوم کرد و نه می‌توان به نسل جدید ایراد گرفت؛ بلکه باید راهکاری پیدا کنیم که بر اساس نیاز جامعه در جهت حل مشکلات به ما کمک کند. وی با بیان اینکه در شهر حجم و رنگ نقشی ندارد افزود: امروز در شهر حجم و رنگ کمترین نقش را دارد؛ غرب برای معماری خود پلن خاصی دارد باید آن را مورد مطالعه قرار داد و قسمتی که با فرهنگ موجودمان همخوانی دارد جدا کنیم و قسمتی که همخوانی ندارد را استفاده نکنیم.

وی تاکید کرد: زمانی که صحبت از معماری درون گرا و انسانی می‌کنیم باید واقع بینانه تر حرکت کنیم، هرچه به سمت آرمان گرایی برویم در این حوزه محبوس می‌شویم و همزمان واقعیت کار خود را انجام می‌دهد.

دنیامالی ادامه داد: در فرمایشات مقام معظم رهبری توصیه به عقل، نظم و ترتیب بود. شهری که ارگانیک رشد کرده است مگر دولت می‌تواند کل شهر را خودش مدیریت کند. برای این شهر تا کنون برنامه‌ای نداشتیم باید در این مدیریت به جایگاه و نقش مردم توجه ویژه‌ای داشته باشیم. وی تاکید کرد: اگر قرار است در حوزه معماری کاری صورت گیرد باید به فرهنگ، اقتصاد و سیاست توجه داشته باشیم.

دنیامالی با اشاره به این که نمی‌توان به مردم سبک زندگی دیکته کرد افزود: اساسا با دیکته کردن به مردم و جامعه مشکل دارم و یقینا نمی‌توان در حوزه معماری به مردم چیزی را دیکته کرد باید تلاش کنیم تفکرات را به هم نزدیک کنیم و در این موضوع تنها شهرداری مسئول نیست؛ مجرد نگاه کردن به این مسئله منطقی نیست این موضوع فراگیر است.

رئیس کمیسیون عمران شورای شهر تهران با تاکید بر اینکه باید به نسل جدید رجوع کنیم و از آنها نظرسنجی کنیم، گفت: نسل جدید نیازمندی‌های خود را منطقی تر می‌بیند. نمی‌توانیم به اصالت وفادار نباشیم. وی تاکید کرد: باید از نسل جدید که هم اصالت‌ها را می‌شناسد و احترام می‌گذارد و هم نزدیکی با تکنولوژی‌ دارد کمک گرفته شود در غیر این صورت هر نسخه‌ای پیچیده شود دچار مشکل می‌شویم.