ریشه مشکلات شهری از نظر آخوندی

وزیر راه و شهرسازی با تاکید بر وضع نابسامان در توسعه شهر‌ها با وجود مشکلات زیست محیطی و اجتماعی و عدم کنترل توسعه شهر تصریح کرد: ریشه این مسائل به حاکمیت جغرافیایی در ایران برمی‌گردد و دوگانگی بین حاکمیت شهری و سیاسی ریشه اصلی مشکلات است و تعارض حاکمیتی برای شهرها مشکلات بسیاری ایجاد کرده است.

عباس آخوندی در نشست هم اندیشی با صاحب‌نظران و اعضای هیئت‌ علمی دانشگاه‌های خراسان‌رضوی که در تالار اجتماعات ساختمان مرکزی دانشگاه فردوسی مشهد برگزار شد، با تاکید بر اینکه باید به وضع موجود شهرها سامان دهیم، عنوان کرد: ریشه این مسائل به حاکمیت جغرافیایی در ایران برمی‌گردد و دوگانگی بین حاکمیت شهری و سیاسی ریشه اصلی این مطلب است، اعتقادم این است و در شورای شهر تهران نیز این مطلب را بیان کردم که کلانشهری مانند تهران باید تحت حاکمیت شهر تهران باشد زیرا تعارض حاکمیتی برای شهرها مشکلات بسیاری ایجاد کرده است.
وزیر راه و شهرسازی گفت: مداخلات دولت در روند شهرنشینی طی سالهای گذشته موجب تشدید فقر شهری و کاهش حس هویت شهری در کشور شده است. وی اظهار داشت: شهر بیش از این که یک سازمان کالبدی باشد یک سازمان اجتماعی است و سلول های آن شهروندان هستند. انسان نیز یک عنصر اجتماعی است و با این دیدگاه باید در بسیاری از مطالعات شهری تجدید نظر شود.
آخوندی افزود: اگر با این دید نگاه کنیم شاید مجبور شویم بسیاری از طرح‌های مطالعاتی که چه در کشور و چه در خراسان رضوی انجام شده را تجدید نظر کنیم و یا حداقل ببینیم سازمان اجتماعی پشتیبان این طرح‌ها چیست.
وزیر راه و شهرسازی تصریح کرد: همواره این بحث مطرح می‌شود که میزان کامیابی در چه حد است؟ اینکه طرح‌ها و برنامه‌ها تا چه میزان کامیابی و موفقیت دارند سئوالی است که هم فراروی دولت و هم دانشگاه و جامعه حرفه‌ای قرار دارد.
وی با طرح این پرسش که آیا این طرح‌ها واقعا می‌توانند محرک توسعه و حتی راهنمای توسعه باشند یا خیر؟ گفت: باید قبول کنیم که هر شهری دارای مسائلی واقعی است که با عدم به‌ رسمیت شناختن آنها مشکلات شهری حل نمی‌شود و ما نمی‌توانیم از پذیرش واقعیات فرار کنیم.
آخوندی تصریح کرد: واقعیت این است که روند شهرنشینی در ایران به نحوی صورت می‌گیرد که متاسفانه برخی مطالعات دولت حتی تشدید کننده این فقر شهری و قطب‌بندی انگ‌زنی به محلات مختلف و کاهش حس تعلق و هویت شهری شده است، قاعدتا شما در این شهر نمی‌توانید مدعی یک هویت شهری و حتی هویت محلی باشید زیرا با توجه به حجم و افزایش روند سریع مهاجرت به این شهر هویت شهری دچار خلل شده است.
وی با طرح این پرسش که این ناهمگونی را چگونه می‌توان سامان داد، عنوان کرد: ما دچار فرسودگی اجتماعی هستیم، باید بتوانیم از این ناهمگونی به یک حس تعلق و هویت شهروندی برسیم.
آخوندی افزود: به رسمیت شناختن فقر شهری از نظر هویت، اقتصاد و سیاست و همچنین پذیرش فقرا دو مساله مهم هستند که باید آنها را در قالب عدالت اجتماعی مطرح کنیم. وی با اشاره به تشدید فقر شهری و کاهش حس هویت به ویژه در کلانشهرها گفت: مشهد از دهه ۴۰ تاکنون هیچ هویت شهری یا حس تعلق را برای شهروندان نداشته و رشد حجم این شهر و روند سریع مهاجرت به آن نگران کننده بوده است به طوری که از دهه ۷۰ جمعیت مشهد از یک میلیون و ۸۰۰ هزار نفر به سه میلیون و ۲۰۰ هزار نفر رسیده است.
آخوندی گفت: بروز ناهنجاریهای اجتماعی در شهر مشهد به مراتب سریعتر از اصفهان بوده است و جمعیت اصفهان اینک به رغم افزایش فوق العاده صنعت در آن، کنترل شده اما مشهد طی ۲۰ سال گذشته نه تنها جمعیتش کنترل نشده بلکه وضعیت روزبروز نگران کننده تر می شود. وی افزود: اکنون به هیچ نشانه ای از روند توسعه شهری در شهر مشهد نرسیده ایم و روند مهاجرت به این شهر روز به روز در حال افزایش است و پیش بینی می شود طی ۲۰ سال آینده جمعیت مشهد به بیش از پنج میلیون نفر برسد.
وزیر راه و شهرسازی با بیان اینکه وضعیت آینده مشهد نگران کننده است، گفت: روند توسعه شهر با وجود مشکلات زیست محیطی و اجتماعی همچنان روندی نگران کننده بوده و متاسفانه هیچ نشانه‌ای نداریم که روند توسعه شهر کنترل شده باشد.
آخوندی افزود: همچنین روند مهاجرت به مشهد رو به افزایش است و تمرکز در مشهد به شدت افزایش می‌یابد، اگر این روند ادامه داشته باشد مسائل این شهر بسیار پیچیده‌تر می‌شود.
آخوندی افزود: اساتید دانشگاههای مشهد باید در وهله نخست جمعیت متجانس شهری، تهدید مهاجرت به مشهد، آینده شهر و افق جمعتی آن را مورد مطالعه قرار دهند. وی آینده شهر مشهد را یک مسئله ملی دانست و خاطرنشان کرد: باید در مجامع علمی به صورت بی‌پرده وضعیت آینده مشهد را مورد بحث و بررسی قرار داد، شهروندان مشهدی هم باید مطلع باشند که در این شرایط و با بحران‌های اجتماعی، کمبود آب و کاهش کیفیت زندگی مشکلات بسیاری در آینده پیش می‌آید.
وزیر راه و شهرسازی در ادامه سخنانش با بیان اینکه جمعیت جدید شهر گلبهار تاسال گذشته رقمی حدود ۱۰ هزار نفر بوده است، اظهار کرد: این رقم در حال حاضر حدود ۳۰ هزار نفر است و پیش‌بینی می‌شود تا یک و نیم سال آینده به ۲۰۰ هزار نفر برسد.
وزیر راه و شهرسازی افزود: من با طرح CDS (استراتژیهای توسعه شهری) موافق هستم اما این طرح به معنای قبول حق حاکمیت شهروندان بر شهر و حقوق شهروندی است که باید آن را بپذیریم و بحث فقر شهری و عدالت شهری در مرکز این طرح قرار بگیرد.

پیشنهاد تشکیل کارگروه همکاری استادان دانشگاه با وزارت راه و شهرسازی

در ابتدای این جلسه کافی سرپرست دانشگاه فردوسی مشهد ضمن عرض تبریک هفته وحدت و خیر مقدم به مقام عالی وزارت راه و شهرسازی گفت: دانشگاه فردوسی مشهد بزرگترین دانشگاه در شرق کشور است و به برکت حضور ثامن الائمه(ع) در مشهد، اولویت اول برای بسیاری از فرهیختگان و دانشجویان کشور است.
محمد کافی در جلسه هم اندیشی اعضای هیات علمی دانشگاه فردوسی مشهد با حضور وزیر راه و شهرسازی گفت: بحث حقوق شهروندی در بخش مسکن و شهرسازی باید به طور جدی از سوی استادان دانشگاه مورد بررسی قرار گرفته و کارهای پژوهشی گسترده روی آن انجام گیرد. وی اظهار داشت: دانشگاه فردوسی مشهد دومین دانشگاه بزرگ ایران و قطب علمی شرق کشور است که برای فرهیختگان و پژوهشگران جایگاه نخست را دارد.
سرپرست دانشگاه فردوسی مشهد بیان کرد: دانشگاه فردوسی مشهد از این قابلیت برخوردار است که بتواند در مدیریت علمی و ساختاری کشور نقش مهمی ایفا کند زیرا استادان این دانشگاه همه وقت خود را صرف امور پژوهشی می کنند. وی اظهار داشت: پاسخگو بودن در مقابل نیازهای جامعه و ایفای نقش در تامین این نیازها به عنوان یک هدف اصلی در حوزه پژوهشی دانشگاه فردوسی مشهد مطرح است و همواره در حال بررسی و بازیابی نقش خود در بهبود معیشت و سطح زندگی مردم می باشد.
کافی با اشاره به برنامه های پژوهشی این دانشگاه گفت: دانشگاه فردوسی مشهد در تولید فناوری، بحث انرژی های نو و ارزیابی مزیت های نسبی منطقه برای توسعه و فناوری گامهای بلندی برداشته است تا سهم خود را از این بخش در کشور بپردازد.
سرپرست دانشگاه فردوسی مشهد گفت: این دانشگاه اکنون ۲۲ هزار دانشجو در مقاطع مختلف تحصیلی، شمار زیادی پژوهشکده، ۷۸۰ استاد که ۲۰۰ نفر از آنان استاد تمام هستند، دارد. وی پیشنهاد داد کارگروهی برای همکاری استادان این دانشگاه با وزارت راه و شهرسازی تشکیل شود تا اقدامات پژوهشی استادان در حوزه های مختلف راه و شهرسازی در اختیار مسوولان قرار گیرد.
در نشست هم اندیشی وزیر راه و شهرسازی با صاحب‌نظران و اعضای هیئت‌ علمی دانشگاه‌های خراسان‌رضوی که در تالار اجتماعات ساختمان مرکزی دانشگاه فردوسی مشهد برگزار شد اساتید دانشگاه‌های فردوسی، خیام، آزاد اسلامی، خاوران و دانشگاه امام رضا(ع) حضور داشتند.
در این ادامه این نشست دکتر شوشتری از دانشکده معماری وشهرسازی وهنر اسلامی، دکتر قلعه نوعی از گروه معماری، دکتر اورعی از گروه علوم اجتماعی، دکتر داوری از گروه آب، خانم دکتر دانش از دانشکده محیط زیست، دکتر صالحی از گروه روانشناسی، دکتر رهنما از گروه جغرافیا، دکتر لطفی پور از گروه اقتصاد، دکتر فغفور مغربی مدیرگروه عمران دانشکده مهندسی و دکتر خاکپور از گروه جغرافیا و عضو شورای شهر مشهد به بیان دیدگاه‌ها و نظرات خود پرداختند.