توسعه شهرها به چه قیمت؟

به گزارش یادداشت روزنامه اطلاعات، در روزنامه وزین اطلاعات روز دوشنبه مورخ ۳۰ر۱۰ر۹۲ از قول وزیر محترم راه و شهرسازی مطلبی تأسف آور تحت عنوان زیر نقل شده بود: «در ۳۰ سال گذشته ۳۳ هزار هکتار از باغ های مشهد به آپارتمان تبدیل شده است» و در ادامه آمده است: «جمعیت مشهد در چند سال به چند برابر رسیده است».

جناب وزیر اشاره ای هم به نحوه ساختمان سازی در مشهد (البته همه شهرهای ایران مشابه مشهد است) داشتند و گفتند: «نحوه ساختمان سازی نازیبا و ناهمگون است و با فضای شهر هماهنگی ندارد و ساختمان های نامتناسبی که به ردیف کنار هم ساخته شده شکل نازیبایی به شهر داده است به طوری که هنگام راه رفتن در فضای شهر به هیچ وجه از ترکیب ساختمان ها لذت نمی برید».

نگارنده لازم است در ارتباط با سخنان وزیر محترم راه و شهرسازی به نکاتی اشاره داشته باشم و مشاهدات خودم را از برخی شهرها و جاده های استرالیا به اطلاع خوانندگان محترم برسانم.

ماه گذشته در استرالیا بودم و یک هفته ای است که برگشتم، شهرهایی که دیدم از جمله: بریزبین و گلدکوست Gold Coast در ایالت Queen’Sland و سیدنی در ایالت New South Walls که اصطلاحاً NSW می گویند پر از درخت های قطور و سر به فلک کشیده است و هیچ کس اجازه و جرأت قطع کردن آن ها را به هر دلیل و بهانه ای از جمله ساختمان سازی ندارد. اصولاً فرهنگ مردم در نگهداری و حفاظت از درختان در حدی است که هیچ کس قبول نمی کند برای منافع شخصی با ارّه به جان درختان که دهها خاصیت از جمله پاکیزگی هوا و سلامت مردم دارند بیفتد و قطع کند مگر این که منافع عمومی در بر داشته باشد و آن هم بعد از تأیید مقامات رسمی و دریافت نظر کارشناسان خبره مبنی بر این که قطع آن درخت برای استفاده عمومی ارجحیت دارد.

یکی از دوستان برای نگارنده نقل می کرد که شخصی در قطعه زمینی قصد ساختمان سازی داشت و برای اجرای آن باید درختی را قطع کند. بعد از آن که نقشه را برای تأیید به مقامات مربوطه تحویل داد تا پروانه ساختمانی دریافت کند، به او گفتند: «درخت قبل از تو در آنجا بود و حق نداری درخت را قطع کنی و باید نقشه ساختمان را به گونه ای تغییر دهی که به درخت صدمه ای وارد نشود.»

حال این موضوع را مقایسه بفرمایید با آنچه که وزیر راه و شهرسازی در مورد مشهد مطرح کردند و بدون شک سخنان ایشان در مورد همه شهرهای ایران مصداق دارد.

چقدر از باغات تهران و شهرها و روستاهای کشور در ۳۰ سال اخیر به بهانه ساختمان سازی، مجتمع سازی و ویلاسازی از بین رفت و توسط سودجویان تبدیل به برج و مجتمع و… شده است. در دهه شصت هنگام عبور از جاده کناره از بابلسر تا رامسر یک طرف دریا را می دیدید و یک طرف جنگل های مملو از درخت و اکنون در یک طرف ساختمان می بینید و دریا که تماشای آن چشم افسا بود محو شده و در طرف دیگر جنگل ها تبدیل به ویلاها شده است!؟

در تمامی شهرهای استرالیا پارک های بزرگ و پر از درخت و به تعداد زیادی وجود دارد تا مردم در این پارک ها استراحت کنند و همه گونه امکانات برای استفاده از فضای سرسبز و خرم آن مهیّا شده است.

شهر «بریزبین» تا سیدنی تقریباً ۱۰۰۰ کیلومتر فاصله دارد و دو طرف جاده این دو شهر سرسبز و جنگلی است و کسی حق ندارد صدمه ای به درختان و جنگل ها بزند.

متأسفانه در دهه ۶۰ شمسی شرکت هایی مانند «سرو چمن» تشکیل شد و به جان درختان جنگل های استان مازندران در جاده هراز افتاد و درختان را از بین برد و نظایر این ها را به وفور می توان ذکر کرد.

در شهر دو میلیون نفری «بریزبین» بسیاری از خانه ها ویلایی و تعداد زیادی هم چوبی است و حریم خانه ها از یکدیگر حفظ شده و آن تعداد خانه هایی هم که به صورت مجتمع های چند واحدی ساخته شده به گونه ای است که مشرف بر دیگر خانه ها نیست، تا مزاحمتی ایجاد نکند. حال این شهر را با شهرهای کوچک و حتی روستاهای ما که اخیراً مجتمع سازی در آن رواج پیدا کرده است، مقایسه کنید که چگونه زندگی را سخت کرده است.

چند سال قبل از یک هلندی که به ایران سفر کرده بود سؤال کردم تهران را چگونه دیدی؟ در پاسخ گفت: جنگلی از آهن و آجر. ما درختان باغات و جنگل ها را قطع می کنیم و از بین می بریم و به جایش شهرهایمان را تبدیل به جنگلی از آهن و آجر کردیم و خوشحالی می کنیم و از توسعه شهری دم می زنیم.