الزام استفاده از gis در مدیریت تابلوهای شهری

شهر همچون یک موجود زنده دائما در حال تغییر ، تحول و گسترش است به ویژه در دهه‌های اخیر که با مهاجرت روستاییان،‌ شهرهای بزرگ و کوچک با رشد و گسترش بی‌رویه مواجه شده و تغییرات زیادی را در ساختار فضایی شهرها باعث گردیده است و از آنجایی که تغییر وسعت و گسترش شهر روند سریعی را طی می کند و خیابان ها و کوچه های تنگ و باریک جای خود را به بزرگراههای درون شهری می دهد،و بدنبال آن المان شهری الزاما جابجا میشوند،یکی از این اجزا سازه های تبلیغاتی و اطلاع رسانی(بیلبورد،پرتابل،تابلهای راهنماو…..)می باشند که بعلت نبود بانک‌های اطلاعاتی و ابزارهای کاربردی وابسته به آن از مهم‌ترین نقصان‌ها و نقاط ضعف موجود می باشد،بهمین دلیل یکی از مهمترین اقدامات راه اندازی سیستم اطلاعات مدیریت تابلو های شهری می باشد،اقدام اساسی در این راستا استفاده از ابزارهای کارآمدی مانندGIS، سیستم مدیریت اطلاعات (MIS) شهری و پشتیبانی تصمیم‌گیری (DSS) وRS جهت غنی سازی و به روز کردن اطلاعات تابلوها ار حیث محل استقرار،نوع کاربری ،بهره بردار ،آگهی در حال اکران و اتمام زمان تبلیغ و … می باشد،هدف از نوشته حاضر بررسی قابلیت GIS در مدیریت تابلوهای شهری می باشد،

پیشرفت جوامع و گسترش شهر ها همراه با امکانات جدید و متنوع، معضلات و نیازهای بی شماری را به همراه داشته که بعضا” ارائه راه حل مناسب و پشت سر گذاشتن این معضلات و محاسبات مربوط به آن فراتر از قدرت ذهنی بشر بوده و حل آن نیازمندامکانات و ابزاری مدرن است که همراه با ذهن آدمی و در کنار آن بعنوان ابزاری موثرانسان را از این مشکلات رهائی بخشد. در این میان، تولید انبوه داده ها وعدم کارایی روش های سنتی در ذخیره سازی و پردازش اطلاعات، سبب شده مسئولین امر، فن آوری رایانه ای را به طور جدی مورد توجه و استفاده قرار دهند. در سالهای اخیروسایل نقشه برداری ،هواپیماها و ماهواره هائی که از سطح زمین یا شهرها تصویر تهیه می کنند ،دستگاههای موقعیت یاب یا GPS ،کامپیوتر و …. ابزارهایی هستند که انسان را در جهت جمع آوری داده ها مساعدت می کنند ولی هیچ کدام از این وسایل یا اطلاعات حاصله از آنها به خودی خود قابلیت و قدرت تلفیق ،تجزیه و تحلیل و استنتاج را نداشته و همگی صرفا”، جزء ابزارهای جمع آوری اطلاعات محسوب می شوند.با متنوع تر شدن امکانات و نرم افزارهای کامپیوتری امکان تجزیه و تحلیل و پالایش داده ها و مخصوصا” اطلاعات جغرافیایی وارد مرحله جدیدی شد. GISیا سیستم اطلاعات مکانی (جغرافیایی) امروزه به یکی از مهمترین ابزارهای بشری در رابطه با پروژه های مکان مرجع تبدیل شده است. GIS به عبارت مصطلح ؛ علم ،فن و هنر مدیریت اطلاعات جغرافیایی است که مدیران ،برنامه ریزان و متخصصان را قادر می سازد که در زمینه اخذ ،ذخیره سازی ،بهنگام سازی ،بازیافت ،پردازش،نمایش و کاربرد اطلاعات مکان مرجع در فرمتهای متنوع متنی ،گرافیکی و رقومی پرداخته تا اطلاعات مفید و مورد نیاز را برای مدیریت بهینه منابع و امکانات فراهم نمایند.

مفهوم GIS

GIS مخفف Geographic Information System به معنی سیستم اطلاعات جغرافیایی می باشد.

GIS چیست؟

سیستم اطلاعات جغرافیایی(Geographic Information Systems) یا GIS یک سیستم کامپیوتری برای مدیریت و تجزیه و تحلیل اطلاعات مکانی بوده که قابلیت جمع آوری، ذخیره، تجزیه وتحلیل و نمایش اطلاعات جغرافیایی (مکانی) را دارد در حالیکه انجام بسیاری از این تجزیه و تحلیل ها بدون به کارگیری GIS امکان پذیر نیست. داده ها در (GIS) بر اساس موقعیتشان نشان داده می شوند. تکنولوژی GIS با جمع آوری و تلفیق اطلاعات پایگاه داده های معمولی، به وسیله تصویر سازی و استفاده از آنالیز های جغرافیایی، اطلاعاتی را برای تهیه نقشه ها فراهم می سازد. این اطلاعات به منظور واضح تر جلوه دادن رویدادها ، پیش بینی نتایج و تهیه نقشه ها به کار گرفته می شوند.
GISیک سیستم کامپیوتری است که چهار بخش اساسی دارد:
الف- ورودی داده ها
ب – مدیریت داده ها که عبارت است از ذخیره و بازیابی داده ها

ج – پردازش و تجزیه و تحلیل داده ها
چ – برای اینکه یک GIS موفق باشد بایستی در یک چارچوب سازمانی مناسب قرار گیرد

سابقه سامانه اطلاعات جغرافیایی

بحث سامانه‌های اطلاعات جغرافیایی GIS در اوایل دهه ۱۹۶۰ میلادی برای اولین بار در کانادا مطرح شد و از آن تاریخ به بعد روز به روز بر تعداد طرفداران آن افزوده گشت. این بحث در دهه ۸۰ جنبه جهانی یافت و از همان دهه در کشورهای توسعه یافته به عنوان ابزاری قدرتمند در تجزیه و تحلیل مسایل مکانی در رشته‌های مختلف مورد استفاده قرار گرفت. امروزه اکثر کشورها اقدام به ایجاد سامانه‌های اطلاعات جغرافیایی ملی و فراگیر نموده‌اند تا از این طریق اطلاعات و داده‌های ذی‌قیمتی را در اختیار ادارات و شرکتهای دولتی قرار داده و از دوباره کاری در امر جمع‌‌آوری داده‌ها و رقومی کردن نقشه‌ها جلوگیری نمایند.

چرا از GIS استفاده می‌کنیم؟

ایجاد پایگاه‏های بزرگ داده‏ها ممکن است ۵ تا ۱۰ برابر سخت‏افزار و نرم افزار GIS هزینه در بر داشته باشد،اساسا سامانه اطلاعات جغرافیایی مجموعه‌ای از امکانات شامل رایانه، مجموعه‌ای از برنامه‌های کاربردی و نیروی انسانی کاربر با سازماندهی مناسب است که به نیاز رشته‌های علمی و کاربردی که به دنبال ایجاد مجموعه‌ای از ابزارهای قدرتمند برای جمع‌آوری، مرتب سازی، بازیافت، تبدیل و نمایش اطلاعات فضایی از جهان واقعی برای دستیابی به اهداف خاص خود هستند، پاسخ می‌دهد امروزه وجود اطلا‌عات به روز‚ به منظور شناخت عوامل طبیعی و انسانی با هدف بهره‌گیری از آن در برنامه ریزی توسعه پایدار‚ امری بدیهی است. به همین دلیل استفاده از اطلا‌عات دربعد سیستمGIS می‌تواند در موارد زیر موثر باشد:
۱- پاسخگوئی به نیاز کاربران در کلیه زمینه ها.
۲- ساماندهی و افزایش بهره وری از منابع موجود.
۳-بهینه سازی سرمایه گذاری ها و برنامه ریزی ها.
۴-ابزاری مفید در جهت تصمیم گیری مدیران.
۵-سرعت و دقت کار.
۶-تعیین قابلیت‌ها ی توسعه در مناطق و مکانهای مختلف

ایجاد و پیاده سازی موفق GIS

بدیهی است که پیاده‌سازی سیستم اطلاعات جغرافیایی در هر سازمان، دارای پیچیدگیها خاص خود می‌باشد. ولیکن به طور کلی، برای اجرای و پیاده‌سازی موفق یک سیستم GIS ، می‌بایست فعالیتهای زیر انجام شود:
۱٫ آنالیز نیازمندیها
۲٫ اجرای یک پروژه نمونه ( Pilot) برای شناخت دقیق تر نیازمندیها و مشکلات موجود
۳٫ طراحی مفهومی، منطقی و فیزیکی پایگاه داده
۵٫ تولید و جمع آوری اطلاعات نقشه‌ای و توصیفی مورد نیاز
۷٫ تهیه سخت افزار و نرم افزار مورد نیاز و آموزش پرسنل
۶٫ طراحی و پیاده سازی سازمان GIS
۱۱٫ توسعه و تدوین مراحل و نحوه حفاظت و نگهداری از اطلاعات
۱۲٫ اجراو پیاده سازی کامل سیستم به صورت یکپارچه، درواحدهای وابسته
راهی که باید رفت ” ، شاید این بهترین جمله‌ای باشد که برای لزوم استفاده از ابزارهای توانمند و کارای GIS، می‌توان برزبان آورد؛ چرا که اگر امروز از این ابزار چند کاره، استفاده نکنیم، فردایی حتماً خواهد بود.اجرا و پیاده‌سازی سیستم GIS یک روزه ایجاد نمی گردد. طراحی، توسعه و اجرای یک GIS کامل، نیازمند یک دوره زمانی نسبتاً طولانی می باشد که این زمان، بستگی به وسعت سازمان و کاربردهای مورد انتظار از سیستم GIS، دارد.لذا لازم است تا با دسته‌بندی نیازها و کاربردهای مورد انتظار از یک سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS)، و همچنین شناخت نقاط قوت و ضعف سازمان در خصوص پارامترهای مختلفی از قبیل تأمین هزینه، تأمین و یا آموزش پرسنل، وضعیت اطلاعات مکانی و توصیفی مورد نیاز و سایر زیر ساختارهای مورد نیاز جهت پیاده ‌سازی GIS، کاربردهای مختلف را اولویت‌بندی نموده و اجرای GIS در سازمان را در فازهای اجرایی مختلف برنامه‌ریزی نمود. بطوریکه پس از ارائه نتایج یک فاز و عملیاتی نمودن آن در واحدهای مورد نظر، اقدام به توسعه سیستم از نقطه‌نظر اطلاعاتی، کاربردی و …، نمود.

منبع: سازمان زیباسازی شهر تهران