محیط زیست و توسعه پایدار شهری

کلانشهر تهران به عنوان پایتخت جمهوری اسلامی ایران حدود یک هفتم جمعیت ایران را در خود جا داده که این امر خود منجر به گسترش و شدت فشارهای وارده بر محیط زیست و در نتیجه به بروز انواع آلودگی های زیست محیطی، تخریب منابع و کاهش فضاهای طبیعی و در پی آن افزایش نیاز شهروندان تهرانی به محیط زیستی سالم و در نتیجه افزایش انتظارات آنان از مدیران و برنامه ریزان شهری در کلانشهر تهران شده است. در این راستا ستاد محیط زیست و توسعه پایدار شهرداری تهران در سال ۱۳۸۲ با نام ستاد محیط زیست و انرژی و با هدف ساماندهی فعالیت های مرتبط با مسائل زیست محیطی در پنج کارگروه آب و فاضلاب، انرژی، مواد زائد جامد، آلودگی هوا و سیستم های اطلاعاتی آغاز به کار کرد. در سال ۱۳۸۵ و با تغییر مدیریت ستاد، علاوه بر انجام پروژه های گذشته با اضافه کردن گروه های مدیریت محیط زیست و آموزش و ادغام گروه سیستم های اطلاعاتی در گروه های دیگر و تغییر نام مجموعه به ستاد محیط زیست و توسعه پایدار شهرداری تهران، امور زیست محیطی با گستردگی بیشتر و دید بلندمدت در دستور کار پرسنل ستاد قرار گرفت و در جهت دستیابی به محیط زیست شهری سالم، دیدگاه و عملکرد مدیریت شهری بر پنج اصل مهم ذیل استوار شد.

۱- مدیریت مشارکتی ۲- آموزش پرسنل شهرداری ۳- آموزش شهروندان ۴- رعایت ملاحظات محیط زیست ۵- استانداردسازی فعالیت ها.
در طرح راهبردی- ساختاری توسعه و عمران (طرح جامع تهران) شهرداری تهران در بند ۷ به حفاظت از محیط زیست شهر تهران اشاره شده است. این بند دارای چهار محور به عنوان اهداف تعیین شده درطرح جامع تهران است:
۱- تضمین پایداری مناطق حفاظت شده و تنوع زیستی اکوسیستم ها، حفظ باغات و اراضی کشاورزی و توسعه فضاهای سبز در محدوده، حریم و مجموعه شهری تهران

۲- پالایش فعالیت ها و انتقال مراکز آلاینده و پایانه های حمل بار به خارج از محدوده شهر ۳- جلوگیری یا کاهش آلودگی هوا و صدا با ارائه راهکارهای ممکن از جمله تحدید حمل ونقل شخصی و تغییر در مشخصات وسایل نقلیه سنگین از نظر تولید صدا، گسترش حمل ونقل عمومی به ویژه توسعه شبکه مترو و ارتقای تکنولوژی تولید و مصرف سوخت مناسب با حداقل آلایندگی ۴- بهینه سازی مدیریت پسماندها به ویژه پسماندهای خطرناک، بیمارستانی و نخاله های ساختمانی و اعمال روش های مناسب و جدید برای دفع زباله با کمترین آسیب رسانی به محیط زیست.
برای اجرای طرح مذکور ستاد محیط زیست و توسعه پایدار شهرداری تهران با اهداف ذیل تحت نظارت مستقیم مشاور محیط زیستی شهردار تهران و مدیریت وی فعالیت می کند:
– شناخت و ارزیابی وضعیت موجود محیط زیست شهر تهران – تدوین معیارها و الگوهای پایدار زیست محیطی و ارائه راهکارهای تحقق آنها – یکپارچه سازی و هماهنگی در فعالیت های زیست محیطی شهرداری تهران – نظارت عالیه بر رعایت ضوابط زیست محیطی در طرح ها

– نیاز مدیران ارشد به دریافت مشاوره تخصصی – هماهنگی و همسو سازی فعالیت های درون و برون سازمانی مرتبط با شهر تهران – بررسی آثارمحیط زیستی پروژه ها- تعریف پروژه های مرتبط با محیط زیست شهری.
رئوس وظایف گروه های کاری ستاد محیط زیست و توسعه پایدار شهرداری تهران
اهداف مورد اشاره در بالا ضرورت تشکیل گروه های مختلف با شرح وظایف معین را گوشزد می کند. به این منظور شش گروه زیر با اهداف مشخص تشکیل شده است:
۱- گروه آب و فاضلاب: گروه آب و فاضلاب در جهت شناسایی و رفع معضلات محیط زیستی مرتبط با آب و فاضلاب شهر تهران و همچنین ارتقای شاخص های

محیط زیستی منابع آب و شبکه آب و فاضلاب فعالیت دارد. محور فعالیت این گروه با توجه به مشکلات مختلف در زمینه آب و فاضلاب شهر تهران (بالا بودن تراز آب زیرزمینی در برخی از نقاط و پایین بودن در نقاط دیگر، عدم استفاده از آب، نبودن شبکه فاضلاب، عدم ساماندهی مسیل ها و قنوات و مخاطرات مختلف آنها برای شهر) در سه زمینه قنوات، آب های سطحی و منابع آبی شهر است.

۲-گروه آلودگی هوا: هدف از تشکیل این گروه مطالعات در زمینه آلودگی هوای شهر تهران با درنظر گرفتن فناوری های نوین پایش آلودگی هوا (از قبیل داده های ماهواره ای غلظت آلاینده ها و آنالیز مکانی توزیع منبع آلاینده) بوده است. محورهای تحقیقاتی این گروه با توجه به طرح جامع کاهش آلودگی هوا، شامل منابع ثابت (تاسیسات صنعتی، پارکینگ های اتوبوس های شهری) و متحرک آلاینده (حمل ونقل عمومی، روش های کنترل نشت آلاینده ها، روش های گسترش فضای سبز، پایش آلودگی هوا و آموزش و اطلاع رسانی جمعی) است.

۳- گروه آموزش: این گروه با هدف ارتقای سطح فرهنگ و توانمندی شهروندان در راستای زندگی سالم و ارتقای کیفیت محیط زیست شهری تشکیل شده است. ارائه طرح های آموزشی برای گروه های سنی مختلف، ارتباط با گروه های مردمی و تشکل های غیردولتی، برنامه ریزی و برگزاری کارگاه های آموزشی، همایش ها و سمینارهای مرتبط با موضوعات محیط زیستی و معضلات موجود در شهر تهران از وظایف این گروه است.

۴- گروه انرژی: مدیریت مناسب و اجرای طرح های موثر به منظور بهینه سازی توزیع و مصرف انرژی که شهرداری تهران در جایگاه مدیریت شهری دارای اختیاراتی در این حوزه است، دستاوردهای اقتصادی و زیست محیطی عظیم و ارزشمندی را برای کلانشهر تهران به ارمغان خواهد آورد. مطالعات مکانیابی توسعه شبکه سی ان جی در شهر تهران و تدوین برنامه اجرایی و نظارت بر اجرای مقررات مبحث ۱۹ مقررات ملی ساختمان (عایقکاری حرارتی) دو محور اصلی فعالیت گروه است.

۵- گروه مدیریت محیط زیست
این گروه با توجه به اهداف ذیل تشکیل شد:

– ایجاد سیستم مدیریت محیط زیست (ایزو ۱۴۰۰۱) در کل شهرداری تهران اعم از مناطق، سازمان ها و شرکت ها

– نهادینه کردن ملاحظات محیط زیستی در پروژه های عمرانی شهرداری تهران
– شناسایی و بررسی قوانین و مقررات محیط زیستی مرتبط با مدیریت شهر تهران.
۶- گروه مواد زائد جامد

این گروه در زمینه مدیریت مواد زائد جامد و تفکیک زباله های تر و خشک و ارائه راهکارهای صحیح در برآورد اهداف توسعه پایدار، انجام مطالعات علمی در جهت برنامه ریزی و مدیریت صحیح زائدات جامد شهر تهران، با هدف بهبود وضعیت موجود و ارتقای کارایی سیستم کنونی مدیریت مواد زائد جامد شهر تهران با همکاری نهادهای موظف در این مجموعه فعالیت می کند.

روزنامه سرمایه