نوش آباد، شهری که شبهایش سحر ندارد

نوش آباد، شهری که شبهایش سحر ندارد.
حکایت شهری با شبهای بی سحر، حتی اگر افسانه باشد، کسی باور نمی کند. شهری که هیچوقت خورشید بر آن نتابیده است. اما به فاصله ۲۰۸ کیلومتری اصفهان نصف جهان ، و در ۵ کیلومتری کاشان و سیلک هفت هزار ساله، اگر ۵ کیلومتر به طرف شمال حرکت کنی، در میانه راه ، مناره بلند آجری و در کنار آن یک ماذنه فیروزه ای را می بینی که اگر خود را به هریک از آنها برسانی، با پای خود وارد شهری می شوی که شبهایش هیچوقت سحر نشده است.
در پایین پای ماذنه مسجد حضرت علی علیه السلام، درخت کهنسال گزی است که از روبروی آن با ۴۶ پله به اعماق تاریخ کهن سفر می کنی. انتهای پله های سنگی، تازه اول سفر تاریخ است. در پاشور آب انبار مرکزی، نفس چاق می کنی و سپس وارد دالانی می شوی که هنوز اثر کلنگ بر سینه خود دارد. و در انتهای دالان تو در توی آن اتاقهایی به اندازه ۳در ۳ و بلندی قد یک انسان معمولی. شهر زیر زمینی نوش آبادکه در زیر بافت قدیمی شهر نوش آباد بصورت دست کن ایجاد شده دارای چندین هزار متر وسعت است. این شهر تاریخی از عمق ۴متری تا عمق ۱۸متری زمین با فضاهای متعددی با کاربری اطاق، راهرو ، چاهها و کانالهای زیادی کنده شده است.
این معماری با ساختار و مساحتی اینچنین در جهان منحصر به فرد بوده و قدمت آن به قبل از اسلام بر می گردد که در دوره های مختلف تاریخی کاربرد نظامی و دفاعی داشته است. · هرخانه راهی به تاریخ بود.
برخی مردم برای ورود اضطراری به این شهر، چاهی حفر کرده و بر روی آن تنوری ساخته اند و انتهای تنور که در دهانه چاه قرار گرفته را با تابه گلی مسدود و روی تابه را خاکستر می ریخته اند. افراد از داخل تنور وارد شهر زیر زمینی شده و دوباره انتهای تنور را می بستند تا هیچ اثری از ورودی به اویی ها معلوم نمی شود.
اطاقهای شهر زیرزمینی به شکل تو در تو و با راهروهای زاویه دار که ساخته شده است تا دید مستقیم با فضای بعدی نداشته باشد،. در ۲۰سانتی متری زیر سقف و به فاصله ۱متر در تمام بدنه اطاقها حفره هایی برای قرار دادن چراغهای پیه سوز جهت تامین روشنایی فضاها وجود دارد. در طول مسیر چاهکهایی با ارتفاع ۳ تا ۵ متر وجو دارد که راه ارتباطی به طبقات بعدی است و به گونه ای حفاری شده که هر کس قصد ورود به فضاها را دارد ناگزیر باید از پایین به بالا حرکت کند که قدرت دفاعی افراد مهاجم را به صفر می رساند و تسلط کافی را برای مقابله با دشمن فراهم میکند. · یکی برای همه در وسط راهرو اصلی درست در قسمت پیچ راهرو، سکویی کنده شده که محل نشستن نگهبان می باشد.کار نگهبان کنترل خروج و ورود افراد و اعلام خطر و شناسایی دشمن می باشد. در زمانی که نگهبان در این قسمت قرار می گیرد دیگر افراد داخل مجموعه با خاطری آسوده به استراحت می پردازند تا اینکه اعلام خطری از سوی نگهبان داده شود.که باز در انتهای این مجموعه راهی از طریق چاهکی مخفی برای فرار به طبقات بعدی اندیشیده شده است.
برای معطل نگه داشتن دشمن و ایجاد ترس و وحشت بر دل دشمنان تله های فیزیکی زیادی بر سر راهشان ایجاد می کردند از جمله اینکه در وسط اطاقها چاههای بسیار عمیقی وجود دارد که با تخته سنگی که در وسط آن دستکهایی قرار دارد و روی آن را باخاک می پوشاندند و به لحاظ تاریک بودن فضاو عدم دید کافی با قرار گرقتن دشمن روی تخته سنگ ،سنگ دوران شده و دشمن را به قعر چاه می فرستاده.یا اینکه راههای گریز زیادی را به صورت راهرو پیچ در پیچ ایجاد کرده که به محض ورود به آن وارد فضاهای تودرتو شده و دور خود دورزده دیگر مسیر اصلی به لحاظ همشکل بودن راهرو ها قابل تشخیص نمی باشدو دشمن را سرگردان می کردند.

قانون پاسکال در عمق ۲۵ متری زیرزمین با توجه به تو در تو بودن فضاها هیچ گونه مشکل تنفسی احساس نمی شود و این یکی از شگفتی های داخل این مجموعه می باشد.افراد تا زمانی داخل اویی ها می ماندند که از برقراری امنیت داخل شهر اطمینیان حاصل می کردند. در برخی اتاقها چاههایی وجود دارد که برای تهویه هوا بوده است. و برای آنکه هوای تازه به بخش زیادی از شهر برسد، چاهها را با درهای سیمانی می پوشاندند که در وسط آن روزنه ای با قطر ۱۰ سانتی متر قرار داشت و همین سوراخ کوچک باعث می شد که هوای تازه با فشار به بیرون آمده و در نتیجه سرعت گرفته و مسافت بیشتری را طی کنند. .خمره ایی که هم از داخل هم از بیرون لعاب داده شده و به صورت گلهای بر جسته و منقوش می باشد در داخل فضاها کشف شده نشان از آن دارد برای نگهداری روغن چراغ و یا آذوقه کاربرد داشته است.آب مصرفی و شرب ساکنین داخل شهر زیر زمینی توسط راههای مخفی که به پایابهای مرتبط به رشته قنات ها بوده و از زیر زمین می گذرد تامین می کردند.
این فضاها نه تنها در سطح زیرین شهر گسترده شده تا حصار بیرون شهر و حتی شهر تاریخی و تالار نیاسر راه دارد. نوش آباد از جمله مناطق نمونه گردشگری است که بیش از ۳۰ هکتار از مساحت آن را بافت تاریخی تشکیل می دهد. و تابستان بهانه خوبی است تا برای فرار از گرما به شهر زیرزمینی پناه برده و هوای خنک واقعی را تجربه کنید و هم تاریخی را ببینید که نوعی متفاوت از دیده ها و شنیده های شماست.