بافت های فرسوده ، قوت ها و فرصت ها

بافت های فرسوده ، قوت ها و فرصت ها
وجود گستره ای وسیع و فراگیر از بافت های ناکارآمد ومساله دار در شهرها یکی از مهمترین مشکلات پیش روی مدیریت شهری است در ابعاد متنوعکالبدی و عملکردی، محیط زیستی، اجتماعی و…. یکی از تازه ترین دستاوردها در عرصهنظریات شهرسازی تحت عنوان “گردشگری شهری پایدار” در رابطه با مقوله نوسازی و احیا» بافت های فرسوده معرفی شده است. بافت فرسوده به بافت هایی گفته می شود که در داخلمحدوده شهر و یا روستا و یا حاشیه آن شکل گرفته اند و به دلیل قدمت و یا نبودنبرنامه توسعه و نظارت فنی بر شکل گیری آنها و نبود شرایط زیستی و ایمنی و نیز نابهسامانی های کالبدی اجتماعی و اقتصادی فرسوده شده اند و از نظر برخورداری از ایمنیاستحکام و خدمات شهری دچار کمبود هستند.حال آنکه چگونگی مواجهه با مقوله پیچیده وچند وجهی بافت های فرسوده و مشکلات منتسب به آن از جمله مسایلی است که نحوه و نوعنگرش به آن نیز بایستی از همان چندلایگی و چند جانبه نگری برخوردار باشد که دراینجا به این شکل پردازش شده است: گام اول: تعریف یک نظاممواجهه کلان نگر بافت های فرسوده به عنوان یک پدیده از ماهیت چندگانه و پیچیده ایبرخوردار است. ویژگی های کمی، کیفی، کالبدی و عملکردی، توانمندی اقتصادی – اجتماعی – فرهنگی بهره برداران، موقعیت جغرافیایی، نبود قوانین جامع و کارآمد، نبود یک نظاممشخص تخصیص یارانه، وجود متولیان متعدد از جمله عواملی است که پیچیدگی این موضوع رادو چندان کرده است. مهمترین عواملی که در تعریف این نظام باید مدنظر قرار گیرندشامل موارد زیر است:تهیه برنامه مدیریت پیش از انجام هر گونه مداخله، تهیه یکبرنامه جامع در قالب طرح موضوعی، معرفی راهکارها و شیوه های مختلف مداخله با توجهبه تنوع بافت، معرفی راهکارها و شیوه های مختلف مشارکت مالکان، ساکنان و بهرهبرداران، ارایه راهکارها و شیوه های مختلف جلب مشارکت خصوصی، ارایه مکانیزم مشارکتو همکاری میان متولیان، ارایه یک نظام تعریف، جذب و تخصیص یارانه. گام دوم: تغییر نگرش نسبت به بافت های فرسوده، با توجه به اینکه ازجمله مهمترین خصوصیات بافت های فرسوده استمرار جریان زندگی و بعضا برخورداری ازقابلیت های بالقوه در زمینه های مختلف است. از مهمترین آثار مثبت بهره برداری ازاین قابلیت می توان تقویت تمایل به سکونت ساکنین اصلی، افزایش مشارکت ساکنان درانجام طرح، افزایش مشارکت بخش خصوصی، صرفه جویی های اقتصادی ناشی از توسعه درون زارا برشمرد. گام سوم: توجه به تحولات و رویکردهای نوین در طرح توسعه، یعنیپرداختن به موضوعاتی نظیر همسویی نظریات شهرسازی با اصول توسعه پایدار، اهمیت یافتنملاحظات اجتماعی – فرهنگی، محیطی و…، افزایش میزان انعطاف پذیری راه حل ها واهمیت یافتن نقش مشارکت مردمی در تحقق طرح ها باید در فرآیند تهیه طرح های نوسازیبافت های فرسوده مورد توجه قرار گیرد.
گردشگری شهریShopping- ازسوی دیگر، مقوله اهمیت رو به افزایش پدیده «گردشگری شهری» در دنیا، قابلیت هایبرجسته بالقوه موجود در برخی از بافت های فرسوده و همچنین عزم و اراده ملی که درجهت نوسازی و احیا» این بافت ها در کشور ما وجود دارد، زمینه بهره گیری از اینموضوع را به بهترین نحو فراهم کرده است.گردشگری شهری به عنوان گونه ای نوین ازانواع گردشگری، امروزه موضوع مهمی در توسعه و دگرگونی شهرها در جهان محسوب می شود. بسترسازی توسعه پایدار این گونه از گردشگری، پیامدهای ارزشمندی چون توسعه اقتصادی وبازسازی و نوسازی بافت های تاریخی و گاه فرسوده را به دنبال دارد و تحقق این امرمستلزم بازنگری و تغییر رویه در پاره ای از موضوعات مطرح شده در بستر قوانین و نظامهای شهرسازی است. آنچه در اینجا اهمیت ویژه دارد، ابتدا تعریف و شناخت پدیدهگردشگری شهری و نقش آن در شهرهای ایران خصوصا در بافت های مرکزی و عموما فرسودهشهرها و نهایتا توجه به شناسایی قابلیت ها و ظرفیت های بافت های فرسوده و تامینپایداری آنها با داشتن انتظارات مناسب است. بنا بر آنچه گفته شد، تنوع، چندلایه گیو گستردگی بافت های فرسوده، اتخاذ یک دیدگاه مدیریتی کلان نگر را ایجاب می کند تانسبت به چگونگی مواجهه با انواع مختلف این بافت ها در سطوح مختلف مداخله پاسخگوباشد.افزون بر آن، به دلیل وجود قابلیت های برجسته بالقوه در برخی از بافت هایفرسوده و همچنین عزم و اراده ملی که در جهت نوسازی و احیا» این بافت ها در کشور ماوجود دارد، ضرورت توجه و برخورداری از آنها را آشکارتر می شود. از این رو با توجهبه اهمیت فزاینده پدیده گردشگری شهری پایدار در دنیا، میتوان از این پدیده به عنوانیک عامل و محرک توسعه و دروازه ورود نوعی از مداخله در بافت نام و بهرهبرد. منبع: روزنامه ابتکار