مبلمان شهری مخالف نظر شهروندان

 مبلمان شهری مخالف نظر شهروندان

 مبلمان شهری شامل تجهیزاتی مانند تیرهای برق، نیمکتها، باغچه ها، کفپوش، کیوسکهای مطبوعاتی، تلفن، وسایل تفریحی پارک، سطل زباله و… است زندگی شهری برخلاف زندگی ساده روستایی در بسیاری موارد از زیباییهای طبیعی تهی است. فضاهای شهری به خودی خود دارای زیبایی بصری نیستند و این در حالی است که انسان نیاز مبرمی به وجود نظم و زیبایی در محیط زندگی خود دارد. شهر را میتوان موجود زنده و پویا تصور کرد که دارای روح و جسم است و مبلمان شهری مناسب میتواند روح این شهر را تزیین و آرامش بصری به شهروندان القا کند. کارشناسان شهری اعتقاد دارند اگر معیارهای لازم در طراحی شهری رعایت نشده باشد، شهروندان فقط فعالیتهای ضروری خود را انجام میدهند، در حالی که در فضای مطلوب شهری با مبلمان متناسب شهری، شهروندان علاوه بر اینکه به فعالیتهای ضروری میپردازند به حضور در محیط کوچه و خیابان نیز تمایل زیادی نشان میدهند و چه بسا که پیادهروی را به عبوری سریع با اتومبیل ترجیح دهند. مبلمان مناسب شهری یکی از عوامل افزایش حضور افراد پیاده در شهر و در نتیجه ارتباط بیشتر مردم در محیط خود و جامعه است. ایجاد سلامت روانی و آرامش شهروندان را نیز نباید از یاد برد. حامد کاظمی، دانشجوی رشته شهرسازی در این باره میگوید: شهر تهران، شهری است با مسائل و مشکلات شهری بسیار و بطوری که مشکلات مربوط به مبلمان شهری در اولویتهای پایینتری قرار دارد. مبلمان شهری در کشور ما هنوز جا نیفتاده و در مراحل بسیار ابتدایی است و مدیریت شهری ما در این زمینه بیشتر جنبه تقلید دارد. وی ادامه میدهد: طرح جامع شهری الگوبرداری است و به همان صورت هم اجرا شده است. بسیاری از مسوولان با سفر به کشورهای دیگر و دیدن امکانات و تجهیزات شهری آن کشورها، بدون هیچ مطالعه ایی درباره اینکه آیا ایجاد چنین تاسیسات و تجهیزاتی در کشور ما جواب میدهد، شروع به الگوبرداری از آن کشورها میکنند و چون نیاز مردم کشور ما در آن در نظر گرفته نشده در بسیاری موارد این طرحها با مشکلات و مسائل بسیاری روبرو میشود. لیلا شکاری، دانشجو رشته جامعه شناسی نیز معتقد است: زمانی که به قصد خرید یا انجام کارهای متفرقه از خانه خارج میشویم، در طول مسافرت درون شهری خود، جایی را برای استراحت پیدا نمیکنیم که برای لحظاتی رفع خستگی کنیم. از این رو مجبور هستیم که به کافی شاپها یا مراکزی نظیر آن برویم بدون آنکه تمایلی به نوشیدن و خوردن موادغذایی داشته باشیم. این مساله یکی از ضعفهای مهم مبلمان شهری در کلان شهری مثل تهران است. سعید کاویانی، دانشجوی رشته شهرسازی نیز در این باره میگوید: اخیرا شهرداری تهران در طراحی ساختمانها ضوابطی را برای رفاه حال معلولان در نظر گرفته است این در حالی است که در اماکن عمومی و نیمه خصوصی، شرایط ویژه جسمانی آنها در نظر گرفته نشده است و آنها برای حضور در اجتماع انسانی با محدودیت مواجه هستند. ناصر درویش کارشناس شهرسازی، طراحی مبلمان شهری را فاقد حداقل استانداردهای علمی و تخصصی دانسته و میافزاید: در سه محور میتوان ابعاد تاثیرگذار مبلمان شهری را بررسی کرد. بعد عملکردی این عناصر، مهمترین وجهی است که برای آنها در نظر گرفته میشود. برای مثال تابلو، پل عابر پیاده، سطل زباله ،کیوسک تلفن و… هر کدام با سرویس دهی و خدمات خاص خود در جهت رضایت عمومی طراحی میشوند. وی میافزاید: مبلمان شهری مثل هر عنصر دیگری در سیمای شهر تاثیرگذار است و باید در این حوزه با طراحی و برنامه ریزیهای دقیق و متناسب با فرهنگ و رسوم مردم حرکت کرد. زمانی که قرار است در نقطه ایی از شهر نیمکتی نصب شود، باید با توجه به محیط و هویت منطقه این کار صورت گیرد. برای مثال اگر یک صندلی بتنی بدون تناسب با فضا نصب شود، این ناهماهنگی در رفتار اجتماعی، کنشها و واکنشهای شهروندان تاثیرگذار است. «خوانایی»، مفهومی است که از سوی طراحان شهری مانند کوین لینچ صاحب نظر امریکایی مطرح شده است، برپایه این مفهوم اگر تمهیدات کالبدی و طراحی یک شهر با برنامهریزی اصولی صورت بگیرد شهروندان قادر خواهند بود نقشه ذهنی واقعیتری از شهر ترسیم کنند در شهرخوانا حتی شهروندان ناآشنا به فضاهای شهر میتوانند بدون سرگشتگی شهر را شناسایی کرده و با استفاده از نشانه های ساده مسیریابی کنند. درویش می افزاید: در شهرهایی مانند تهران فرایند طراحی و جانمایی مبلمان شهری کمکی به خوانایی شهر نمیکند و الگوبرداریهای ناقا از تجربه های اروپایی، مبلمان شهری را به گونه ایی طراحی کرده که مردم با آن ارتباط برقرار نمیکنند. از سوی دیگر بعد هویتی شهرها از ابعاد مهمی است که میتواند در خاطره بصری مردم نقش اساسی داشته باشد. وقتی همه پلهای عابر پیاده یک شهر دارای طراحی یکسانی باشند، تبدیل به نماد یا سمبلی در شهر میشوند. این تجربه در شهر پاریس فرانسه در طراحی ورودیهای متروها و نردههای پارکها لحاظ شده است و دقیقا به دلیل همین ظرافتها است که پاریس شهری مملو از نمادهای شناخته شده است که آن را به عنوان شهری با هویت شاخا به جهان معرفی میکند. به گفته این کارشناس، مکان یابی نصب مبلمان که عنصری است مرتبط با عملکرد عناصر، جنبه های دیگر این عناصر را تحت الشعاع قرار میدهد. دکتر مصطفی عباسزادگان، عضو هیات علمی دانشگاه علم و صنعت نیز میگوید: وسایل و امکاناتی که در یک شهر، در قالب فضاآرایی شهری به کار گرفته میشود، مانند چیدمان صندلیهای پارک، آبخوریها، مکان بازی وسایل داخل آن سطل زباله یا مکانیابی تاسیسات و تجهیزات از قبیل کیوسک تلفن و مطبوعات و فاکتورهای دیگر که سهولت برآورده شدن نیازهای روزانه را تامین کند، مبلمان شهری نامیده میشود که هر یک از آنها دارای وظیفه و کارکردی خاص هستند. به عنوان نمونه برخی از تابلوهای راهنمایی و رانندگی انتقال دهنده پیام مستقیم یا غیرمستقیم به مخاطب است. وی میافزاید: یکی از مسائلی که در مبلمان شهری باید رعایت شود، این است که مکان یابی درست برای قرار گرفتن تجهیزات صورت بگیرد. وی در خصوص مکان صحیح قرار گرفتن مبلمان شهری در فضای شهری میگوید: با تردد در داخل شهر متوجه میشویم که برخی از عناصر مبلمان شهری در مکانهایی تعبیه شده که مورد استفاده شهروندان قرار نمیگیرد. مانند وجود نیمکتهایی در مناطق آلوده یا تعبیه صندوق پستی و صدقات در پیاده روهای تنگ که تردد شهروندان را با مشکل مواجه میکند. این کارشناس معتقد است: طراحی مبلمان در فضای شهری باید بر اساس سلسله مراتب نیازهای انسانی باشد. اگر مهمترین نیازهای انسان را عامل بقا، امنیت در شهر و احساس تعلق خاطر بدانیم، بنابراین مبلمان شهری باید به این نیازهای انسانی پاسخ دهد. مبلمان شهری فضای تهران به هیچ وجه شان شهروندی را رعایت نمیکند. البته در این زمینه تلاشهای بسیاری انجام شده و هزینه های زیادی نیز شده است اما هنوز کافی نیست. مبلمان شهری تهران بیشتر در جهت رفع ضرورتهای اجتماعی فوری شهروندان انجام گرفته است. از سوی دیگر مساله تجهیز و ساماندهی مبلمان شهری، هیچ گاه به صورت اولویت مطرح نشده است تا مسئولان ذیربط در این زمینه تلاشهای جدی تری انجام دهند. عباسزادگان همچنین بیان میکند: اگر ما بتوانیم مبلمان شهری در هر شهر را با توجه به ویژگیهای خاصی که آن شهر دارد، پیاده کنیم، میتوانیم به آن شهر وجهه جهانی بدهیم. بطوری که یک جهانگرد هنگام ورود به شهر به دلیل اینکه این مبلمان فقط خاص آن شهر است، در آن احساس راحتی کند؛ حتما نباید آن شهر دارای آثار تاریخی یا ملی باشد. میتوان با مبلمان شهری خاصی که برای آن تعریف میشود آن شهر را از نظر مبلمان شهری ویژه کند. دکتر شهره خدابخشی، شهرساز نیز بیان میکند: در مقوله طراحی شهری، فضاهای شهری صرفا محل تردد شهروندان از محل سکونت به محل کار یا تفریح نیست بلکه مکانهایی که مردم حضور دارند و تعامل اجتماعی برقرار میکنند نیز حایز اهمیت است. در جامعه امروز ما که بحث گسترش گفتگو و برخورد اجتماعی مردم و در نهایت مشارکت آنها در سطح جامعه مطرح است، طراحی فضاهای شهری باید به نحوی صورت گیرد که بتواند چنین شرایطی را برای شهروندان فراهم آورد. از سوی دیگر به منظور ارتقای کیفیت فضاهای شهری علاوه بر ویژگیهای طراحی فضاها در سطح شهر، آنچه در مرتبه دوم و به اعتقاد بعضی صاحب نظران هم ردیف طراحی فضاها اهمیت دارد، تجهیزات و مبلمان شهری است که علاوه بر ایجاد کردن فضایی آرام و دلپذیر میتواند بر زیبایی و چشم نواز بودن محیط شهری بیفزاید. وی میافزاید: هویت بخشی به فضاهای شهری علاوه بر ویژگی فرم و طرز قرارگیری ساختمانها در اطراف آنها به چگونگی استقرار و کیفیت عناصر مبلمان شهری نیز باز میگردد. به همین دلیل امروزه در طراحی فضاهای شهری، به فرم و شکل آن، همچنین هماهنگی مبلمان شهری با محیط پیرامون توجه خاص میشود. در واقع میزان کارایی و مفید بودن مبلمان شهری به نحوه استفاده شهروندان و برطرف کردن نیاز آنها برمیگردد. تخریب مبلمان شهری از سوی شهروندان نیز دلیلی بر پاسخگو نبودن آن است.

بر گرفته از سایت آفتاب

منبع:روزنامه اعتماد