فراموشی معماری غنی ایرانی

سبک معماری ایرانی اسلامی که همواره به تابلویی بی نظیر یا کم نظیر از فرهنگ و هنر جهان به شمار می رود متاسفانه امروزه این سبک غنی با بی مهری های گسترده ای رو برو شده است.

تاریخ کهن ایران نشان می دهد این ملت از پشگام مهندسی و طراحی ساختمان ها و ابنیه ها بوده به گونه ای که ایران براساس مستندات تاریخی سبک های معماری خاصی داشته است.

بعد از اسلام نیز سبک معماری ایرانی تحت تاثیر فرهنگ غنی اسلامی شکوفا تر و بالنده تر شده به گونه ای که سبک معماری ایرانی – اسلامی به تابلوی بی نظیر یا کم نظیر از فرهنگ و هنر جهان بدل شده در حالیکه امروزه این سبک غنی با بی مهری های گسترده ای رو برو است.

بدین ترتیب با توجه به اهمیت موضوع به میان مردم رفته تا نظر آنان را در این خصوص جویا شود. یک شهروند گیلانی در این زمینه می گوید: ایران به دلیل برخورداری از تاریخ، فرهنگ و هنر غنی و تلفیق این مهم با معماری اسلامی در بناهای شهری خود می‌ تواند حرف‌ های بسیاری برای گفتن داشته باشد.

توجه به معماری ایرانی – اسلامی در بناهای شهری دغدغه مهم مردم گیلان

محمد رسول فلاحی توجه به معماری اسلامی در بناهای شهری را دغدغه همه مردم و مسئولان دانست و افزود: به یقین مهمترین امر در این بخش برخورداری شهرهای کشور با زمینه اصلی معماری اسلامی است. وی اظهارداشت: توجه به معماری اسلامی در بناهای شهری استان گیلان یکی از ضروریات مهم به شمار می رود.

این شهروند گیلانی گفت: آثار و ابنیه تاریخی از مهمترین نمادهای هویت هر ملت و شهر است بنابراین نباید به دست فراموشی سپرده شوند. وی افزود: پیشرفت و توسعه ضرورت هر جامعه است اما نباید هویت و فرهنگ یک ملت فدای این پیشرفت شود.

فلاحی اظهار داشت: استفاده از نمادهای نامناسب و تقلیدهای کورکورانه در ساختار شهری علاوه بر ایجاد آلودگی بصری برای بینندگان باعث از بین رفتن هویت جامعه می شود. وی اذعان داشت: حفظ و حراست از داشته های ارزشمند معماری هر ملت می تواند نمایانگر و معرف حافظه تاریخی ملت ها باشد بنابراین حراست از معماری ایرانی – اسلامی از ضروریات است.

دیگر شهروند گیلانی به مهر می گوید: ضوابط و مقررات مربوط به نما در استان رعایت نمی شود در حالی که در تمام دنیا سازندگان موظف هستند که این ضوابط و مقررات را رعایت کنند.

کاظم ساکت افزود: توجه به سبک معماری اروپایی و ظاهر غربی، نوع به کارگیری مصالح، شکل زندگی آپارتمانی، روی آوردن به رشد عمرانی شهرها و الگوسازی مسکن از کشورهای اروپایی از جمله علل غفلت از موضوع معماری اسلامی و سنتی است.

وی اظهارداشت: در همه ساخت و سازهای فعلی اعم از مسکونی و تجاری اثری از ساختارهای اسلامی و ایرانی دیده نمی شود و دلیل این امر افزایش جمعیت به ویژه در شهرها است که مشکلات زیادی را در زمینه شهرسازی، فضاهای عمومی شهری، ترافیک و ساماندهی به ساخت و سازها به وجود آورده است.

تقلید های کورکورانه در ساختار شهری باعث از بین رفتن هویت جامعه می شود

این شهروند که خود مهندس ساختمان است، گفت: ارزش های اسلامی و تمدن و معماری ایرانی – اسلامی باید به عنوان دو اصل مهم در هویت شهری ملاک عمل قرار گیرد. وی تاکید کرد: حرکت به سمت نهادینه شدن الگوهای معماری ایرانی – اسلامی در ساخت و سازها همواره باید مدنظر باشد چرا که رعایت این الگو یک ضرورت است.

ساکت اظهارداشت: رعایت حریم خصوصی خانواده ها و آرامش و آسایش بیشتر آنان از مزیت های رعایت الگوی معماری ایرانی – اسلامی است. وی ادامه داد: شیوه های رایج در شهرسازی و ساختمان سازی ایران برداشتی از شیوه های غربی است که با فرهنگ و جامعه ایرانی – اسلامی تطابق ندارد.

یک شهروند از گیلان به مهر می گوید: معماری نباید برگرفته از معیارهای غربی که سنخیتی با فرهنگی دینی و ملی ندارد باشد و هر کس مطابق با سلیقه های شخصی خود معماری اصیل ایرانی – اسلامی را به دست فراموشی بسپارد.

محمود کاظمی افزود: فرهنگ غنی اسلامی و شاخصه های ایرانی باید در معماری جان تازه ای بگیرد و چهارچوب های ارزشمند دینی و ملی رعایت شود تا بتوان در جامعه اسلامی معماری اصیل خود را احیا کرد. وی تاکید کرد: حمایت ها از معمار ایرانی اسلامی باید از حالت شعاری خارج شود و باید مسیر اجرایی درستی برای این مهم طراحی شود.

این دانش آموخته رشته معماری ادامه می دهد: متاسفانه امروزه بیشتر به جنبه اقتصادی معماری توجه می شود و معماری ایرانی اسلامی کمتر در کانون توجه قرار دارد. وی اظهار داشت: شیوه معماری در اختیار مهندسان است وآنان می توانند معماری شهرها را با تکیه بر معماری های بومی و ایرانی اسلامی اصلاح کنند ولی جامعه نیز باید این درخواست را داشته باشد.

لزوم توجه به اشاعه فرهنگ معماری ایرانی – اسلامی در جامعه

کاظمی ادامه داد : جامعه به دلیل وجود سلایق مختلف اغلب به سمت معماری مدرن میل پیدا کرده و کمتر بحث معماری ایرانی اسلامی گسترش یافته است. وی با تاکید بر اینکه نهاد های همچون شهرداری می توانند با برنامه ریزی هدفمند معیارهای معماری اسلامی را ترویج دهند، اذعان داشت: برخی از شهرها در کشور توانسته اند در راستای ترویج این فرهنگ خوب عمل کنند.

بدون شک همواره هنر محل تجلی عقاید مردم یک سرزمین بوده است و هنرمند با الهام از باورهای مزبور و ریختن این مهم در قالب موسیقی، خوشنویسی، نقاشی و معماری آن را عینیت می بخشد، در این میان معماری به عنوان فلسفی ترین هنرها جایگاه ویژه ای دارد.

به جرات می توان معماری را از جمله عینی ترین جلوه گاه اندیشه دانست چرا که بیش از دیگر انواع هنرها با انسان در می آمیزد. چه بسا باشند افرادی که بنا به دلایلی کمتر در معرض هنر هایی چون خوشنویسی، نقاشی و غیره قرار گیرند اما معماری مقوله ای است که در بافت زندگی انسان حضور مقتدرانه می یابد و انسان به هیچ شیوه نمی تواند خود را از محیطی که در آن حضور دارد، جدا کند.

رئیس نظام مهندسی ساختمان گیلان در این باره می گوید: معماری غنی اسلامی متاسفانه به دلیل تقلیدهای کورکورانه برخی از مهندسان و سازندگان از معماری مدرن جدید، رو به فراموشی است.

هادی الماسی افزود: بنابراین جامعه باید به معماری سنتی غنی خود بازگردد و برای تحقق این مهم می توان با برگزاری همایش ها و فراخوان مهندسان، طراحان معماران و غیره در این عرصه همت گماشت. وی اظهارداشت: بدون شک برای افزایش توجهات به سبک معماری ایرانی – اسلامی باید این مهم را بروز و متناسب با نیازهای روز جامعه کرد.

رئیس نظام مهندسی ساختمان گیلان گفت: خانواده ها در خانه های قدیمی با معماری سنتی احساس آرامش، شادمانی، نشاط و تنوع بیشتری نسبت به معماری جدید داشته و دارند. وی افزود: بستر اشاعه فرهنگ معماری سنتی در کشور به ویژه گیلان در حال انجام بوده و گام های مثبتی در این زمینه از سوی وزارت راه و شهرسازی و سازمان نظام مهندسی کشور برداشته شده است.

گیلان بخشی ارزشمند از پازل سبک معماری ایرانی – اسلامی است

گیلان بخشی ارزشمند از پازل سبک معماری ایرانی – اسلامی است اما متاسفانه امروزه در ساخت و سازها به داشته های فرهنگی این استان بی توجهی می شود.

به هرحال آنچه به عنوان مبانی و ارزش های دینی، ملی و بومی مردم ایران قلمداد می شود باید در همه مراحل زندگی خود را نشان دهد. ساخت و سازهایی که در بخش های مختلف اعم از مسکونی، تجاری، شهری و روستایی انجام می شود باید نشانی از اعتقادات و فرهنگ کشور را داشته باشد که سبک معماری می تواند آئینه تمام نمای تمدن و باورهای مردمان این سرزمین را شکل دهد. معماری ایرانی – اسلامی به دلیل قدمت زیاد و ویژگی های منحصر به فرد می تواند جایگاه ویژه ای در ساخت و سازها و شهرسازی داشته باشد.

استاندار گیلان در این خصوص می گوید: معماری باید همه مولفه های دینی، ملی و اقلیمی را متناسب با فرهنگ و شرایط آب و هوایی در بر داشته باشد. محمد علی نجفی افزود: فرهنگ سازی یکی از ابزارهای مهم برای توسعه معماری اسلامی – ایرانی به شمار می رود که در این ارتباط رسانه ها گروهی به ویژه صدا و سیما می توانند نقش مهمی را ایفا کند.

وی اظهارداشت: در بافت سنتی همگان شاهد معماری مطابق با ملاک ها و شاخصه های اسلامی و ایرانی هستند که مرتبط با اقلیم و شرایط آب و هوایی ساخته شده است. استاندار گیلان گفت: در این نوع معماری علاوه بر رعایت اصول اسلامی و هویت ایرانی، خانه ها و بناها به گونه ای طراحی می شد که متناسب با شرایط آب و هوایی هر شهری باشد.
هویت ایرانی اسلامی در معماری ‌ها نباید به فراموشی سپرده شود

وی افزود: هویت ایرانی اسلامی در معماری ‌ها نباید به فراموشی سپرده شود بلکه معماران و پیمانکاران باید با توجه به اهمیت این مسئله و ضرورت حفظ فرهنگ بومی اسلامی در راستای ساخت و ساز فعالیت کنند.

نجفی تاکید کرد: در شهرسازی، احداث ابنیه مختلف و واحدهای مسکونی باید این مسئله را مورد توجه قرار داد. وی اذعان داشت: دین مبین اسلام در کشور از ریشه‌ های عمیقی برخوردار است بنابراین در راستای صیانت از این فرهنگ غنی و متعالی باید در همه زمینه‌ ها اقدام کرد.

متاسفانه امروزه معماری سنتی گیلان درحال فراموشی است حال اینکه این نوع معماری همیشه از شکوه و زیبایی خاصی در ایران برخوردار بوده است.

امروزه دیگر معماری بومی و سنتی در این منطقه کمتر دیده می شود در عوض ساختمان های با سازه های فلزی یا بتونی جایگزین پوشش آجری و سقف های شیبدار با فرم های خاص هنرمندانه اقلیم گیلان شده بنابراین این رویه خود موجب از دست رفتن هویت برجسته و نادر معماری بومی گیلان است.

معماری در هر جامعه ای آئینه تمام نمای هویت اقوام است ماحصل برهم کنش عوامل خرد و کلان که دربستر زمان به ثبات رسیده و تجسد یافته است شاکله ماهوی معماری را به وجود می آورد در این بین نقش محیط درشکل دهی کالبدی و کارکردی بناها از جایگاه ویژه ای برخوردار است که تاثیر این مهم را می توان دربند بند معماری رویت کرد.

گونه ممتاز این ارتباط رابطه که مبتنی براحترام متقابل میان این دو عامل است که امروزه از این مهم با عنوان پایداری سخن گفته می شود گیلان به عنوان خطه ای با هویت شناسنامه دار نمونه ای عالی از تعامل میان محیط و معماری است.

عضو کمیسیون عمران مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه ساخت و سازهای شهری نباید از معماری اسلامی و رعایت مسائل دینی و شرعی فاصله بگیرد، گفت: شوراهای شهر طلایه دار معماری و سبک زندگی اسلامی باشند.

مهرداد لاهوتی در ادامه اظهار امیدواری کرد: فرهنگ غنی ایرانی – اسلامی با حساسیت همگانی، فرهنگ سازی و حمایت های ویژه در حوزه مهندسی و معماری نباید به ورطه فراموشی سپرده شود.

هدفمند باید به سمت معماری اسلامی حرکت کرد

وی اظهارداشت: هدفمند باید به سمت معماری اسلامی که جزئی از فرهنگ و تاریخ مردم این کشور است حرکت و در طراحی ها به این مهم اهمیت بیشتری داد.

نماینده مردم لنگرود در مجلس شورای اسلامی با اشاره به اینکه گسترش معماری ایرانی – اسلامی نیازمند طراحی نقشه راه است، گفت: مدیران باید توجه بیشتری به این موضوع داشته باشند.

جایگاه هویت اسلامی، بومی و سرزمینی در شهرسازی و معماری امروزه در کشور واجد اهمیت بسیار ‎است و این مسئله در توسعه شهر و ساخت و سازهای آن اغلب مورد غفلت واقع شده و در بسیاری از ابنیه ساخته شده مسئله هویت اسلامی – ایرانی به عنوان یک امر بسیار مهم به چالش اساسی کشیده شده است.

رشد بی‌رویه و لجام‌ گسیخته، دور ماندن از ارزش‌ ها، اصول و دانش فنی غنی معماری و شهرسازی اسلامی و بومی ایران، نقصان سیاست‌ ها و ضوابط کلان راهبردی در حوزه مدیریت شهری در گذشته و عدم آموزش صحیح شهروندان در اغلب موارد باعث چند‌گانگی و آشفتگی فضایی- کالبدی و در‌ ‌نهایت منجر به ناهمگونی سیما و منظر و اغتشاش هویتی و بصری محیط شهری به ویژه در کلان ‌شهرها شده‌ است.

باور‌ها و ارزش‌های مذهبی- ملی نقش انکارناپذیری چه در عرصه نظری و چه از جنبه عملی در ارتقای زیبایی عینی و ذهنی شهر‌ها دارند. تلاش برای خلق فضای شهری واجد هویت با تکیه بر فرهنگ و هویت معماری و شهرسازی اسلامی – ایرانی تلاش برای ارتقای کیفیت بصری سیما و منظر شهر ها است.

معماری آئینه تمام نمای هویت هر جامعه است

آری به راستی معماری ایرانی اسلامی گنجینه ای از مفاهیمی است که از روح جمعی این سرزمین برخاسته است، از کاشیکاری و ترکیب رنگ گرفته تا شکوه گلدسته ها و گنبد همگی براساس فرهنگی غنی صورت گرفته است.

رسالت معمار امروز تنها مهندسی صرف نیست بلکه اتصال دوباره به ریشه های فرهنگی و خودآگاهی از گذشته هویتی است چرا که تنها در این صورت است که می توان اثری ماندگار خلق کرد.