شرح خدمات طراحی شهری خیابان

شرح خدمات طراحی شهری خیابان فدائیان اسلام شهر مشهد

الف – مرحله اول: تعیین اهداف مقدماتی و شناخت و تحلیل

در مرحله اول شناخت و تحلیل در سه سطح حوزه فراگیر، حوزه بلافصل و حوزه مداخله مستقیم تهیه می­شود.

• منظور از حوزه مداخله مستقیم، فضای شهری مورد طراحی است که تمام عملیات عمرانی اجرایی در آن انجام می­پذیرد و به عبارتی بودجه تخصیص یافته در این حوزه هزینه می­شود.
• منظور از حوزه بلافصل، حوزه پیرامون فضای شهری مورد نظر است، که بر فضای شهری تاثیر مستقیم دارد. این حوزه، مورد مداخله مستقیم قرار نگرفته، فقط تاثیر و تأثرات طرح بر آن مورد کنترل قرار می­گیرد. تصمیم سازی در مورد این حوزه فقط برای مهار توسعه­های بی رویه­ای است که باعث تنزل کیفیت در فضای شهری مورد طراحی می­باشند. در حقیقت طراحی و برنامه­ریزی حوزه بلافصل جزو خدمات مشاور
  نمی­باشد.
• منظور از حوزه فراگیر، حوزه­ای است که بطور غیر مستقیم بر فضای شهری یا بر وجهه آن  تاثیر می­گذارد. مطالعه حوزه فراگیر صرفاً بخاطر شناسایی نقش فضای شهری مورد نظر در این حوزه بوده و هیچ گونه تصمیمی درباره آینده حوزه فراگیر گرفته نمی­شود.

۱- تعیین و تبیین اهداف مقدماتی و تدقیق شرح خدمات

۱-۱- بررسی پیشنهادها و برنامه­های طرح­های فرادست و مصوب.

۱-۱-۱- بررسی نقش و عملکرد خیابان فدائیان اسلام در طرح­های فرادست.

۱-۱-۲- بررسی اهداف، راهبرد و سیاست­های تاثیر گذار طرح­های فرادست و مصوب.

۱-۲- نظر سنجی از شهروندان، افراد ذینفع و ذینفوذ و نهادهای تاثیر گذار

۱-۲-۱- نظر سنجی از کارفرما.

۱-۲-۲- نظر سنجی از نهادها و سازمان­های تاثیر گذار.

۱-۲-۳- نظر سنجی از شهروندان و افراد ذینفع و ذینفوذ.

۱-۳- تعیین اهداف مقدماتی

۱-۴- تدقیق شرح خدمات

۲- شناخت و تحلیل در سطوح سه گانه

۲-۱- بررسی حوزه فراگیر و تاثیر متقابل آن با حوزه­های بلافصل و مداخله (خیابان فدائیان اسلام).

۲-۲- بررسی حوزه بلافصل و تاثیر متقابل آن با حوزه مداخله (خیابان فدائیان اسلام).

۲-۲-۱- بررسی نظام اجتماعی – اقتصادی

۲-۲-۱-۱- بررسی تحولات اندازه و ترکیب جمعیتی حوزه بلافصل و تاثیر آن بر خیابان فدائیان اسلام.

۲-۲-۱-۲- بررسی قشر بندی اجتماعی.

۲-۲-۱-۳- بررسی آسیب شناختی اجتماعی و تشخیص محل­های ارتکاب جرم و علل آن.

۲-۲-۱-۴- بررسی تاثیر تجمع روزانه اقشار مختلف بر حوزه بلافصل.

۲-۲-۱-۵- بررسی ارزش اقتصادی اراضی و لایه بندی و قانون­مندی حاکم بر آن.

۲-۲-۱-۶- بررسی فعالیت­های اقتصادی مستقر در حوزه و میزان نحوه رابطه آنها با شهروندان و با یکدیگر و استخراج    فعالیت­های تاثیر گذار بر حوزه مداخله.

۲-۲-۱-۷- بررسی وضعیت و نوع مالکیت.

۲-۲-۱-۸- بررسی دستاوردهایی که در صورت تحقق اهداف اقتصادی نصیب کسبه، ساکنین و شهروندان می­شود.

۲-۲-۲- بررسی کاربری اراضی

۲-۲-۲-۱- بررسی کاربری زمین و نقش و عملکرد آن­ها در سلسله مراتب شهری.

۲-۲-۲-۲- بررسی کیفیت کاربری­ها به لحاظ تثبیت، رشد، زوال، همجواری و سازگاری و ناسازگاری.

۲-۲-۲-۳- بررسی کاربری­ها با توجه به فضاهای قابل توسعه (خالی، بایر و …).

۲-۲-۲-۴- بررسی روند تحولات کاربری­های تاثیر گذار و میزان نفع و ضرر آن­ها برای خیابان فدائیان اسلام.

۲-۲-۲-۵- بررسی نظم حاکم بین کاربری­های عمده تاثیر گذار در حوزه بلافصل و چگونگی تاثیر آن بر عملکرد، ظاهر و مفهوم فضای شهری خیابان فدائیان اسلام.

۲-۲-۲-۶- بررسی کاربری­های پیشنهادی طرح­های فرادست و مصوب و تغییرات آن­ها براساس کمیسیون ماده پنج.

۲-۲-۳- بررسی نظام ترافیک و حمل و نقل

۲-۲-۳-۱- بررسی وضعیت ترافیکی سواره و پیاده ( سلسله مراتب، نوع استفاده از شبکه به تفکیک سواره، پیاده و کالا، آمار تردد سواره، پیاده و کالا در زمان اوج ترافیک با ذکر قلمرو و تراکم، تداخل سواره و پیاده، سرعت سفر و حرکت به تفکیک سواره و پیاده و دسته بندی وسیله سفر، نوع سفر و بررسی آن به نسبت حجم و ظرفیت سفر، آمار تصادفات حوزه و عامل و علت تصادفات.

۲-۲-۳-۲- نقش حوزه بلافصل و خیابان فدائیان اسلام  در تولید و جذب سفر، شدت و ضعف آن، دسته بندی و تفکیک انواع حرکت­ها و ویژگی­ آن­ها به تفکیک محورهای اتصال به خیابان فدائیان اسلام  با توجه به کاربری­های مولد سفر عمده،   فعالیت­های تاثیر گذار در انتقال ترافیک سواره و حمل بار حوزه بلافصل و محل تبدیل سفر شهری ( پایانه­ها).

۲-۲-۳-۳- بررسی مسیر و نحوه حرکت پیاده و سوار کردن مسافر توسط انواع وسایل نقلیه عمومی ( با ذکر محدوده قلمرو و تراکم آن).

۲-۲-۳-۴- بررسی اهداف و برنامه­های طرح­های فرا دست و مصوب در نظام ترافیک حوزه بلافصل و خیابان فدائیان اسلام و تحلیل آن­ها به لحاظ تدابیر لازم در مدیریت و هدایت ترافیک برای جلوگیری از ترافیک عبوری، تاثیر راه­های جدید الاحداث ناشی از اجرای برنامه­ها، طرح­های ویژه ترافیکی، میزان تخفیف ترافیک عبوری و آرام سازی آمد و شد (در صورت لزوم).

۲-۲-۳-۵- موقعیت و میزان ظرفیت موجود پارکینگ در حوزه بلافصل و نقش آن در خدمت رسانی به خیابان فدائیان اسلام و بررسی ظرفیت­های بالقوه حوزه بلافصل در تامین پارکینگ برای خیابان فدائیان اسلام.

۲-۲-۴- بررسی زیرساخت­های تاسیسات شهری

۲-۲-۴-۱- بررسی وضعیت تاسیسات شهری موجود در حوزه بلافصل و امکانات بهره مندی شهروندان از آن­ها.

۲-۲-۴-۲- اخذ و تدوین معیارها، اصول و ضوابط تاسیسات شهری از ارگان­های مربوطه.

۲-۲-۴-۳- بررسی برنامه­ها و طرح­های ارگان­ها و سازمان­های متولی تاسیسات شهری در حوزه بلافصل و خیابان فدائیان اسلام.

۲-۲-۵- بررسی نظام کنترل و هدایت

۲-۲-۵-۱- بررسی سازمان­ها و نهادهای تاثیرگذار و نحوه مداخله آنها در حوزه بلافصل و خیابان فدائیان اسلام.

۲-۲-۵-۲- نحوه ارتباط سازمان­ها و نهادهای تاثیر گذار با یکدیگر و میزان تاثیر گذاری تصمیمات و اقدامات آنها در حوزه بلافصل و خیابان فدائیان اسلام.

۲-۲-۵-۳- بررسی امکان مشارکت و نحوه افزایش مشارکت­ها به منظور ارتقاء کیفیت فضایی و اجرای برنامه­ها.

۲-۲-۵-۴- بررسی مسائل و مشکلات ناشی از اجرای سیاست­های نادرست مدیریت شهری در حوزه بلافصل.

۲-۲-۶- بررسی نظام محیطی

۲-۲-۶-۱- بررسی و تاثیر شرایط متضاد دمایی بر عابران و رانندگان در حوزه بلافصل.

۲-۲-۶-۲- بررسی تاثیر کاربری­ها و فعالیت­های حوزه بلافصل بر ارتقاء دما و ایجاد آلودگی در خیابان فدائیان اسلام.

۲-۲-۶-۳- بررسی تاثیر جهت و شدت باد در کاهش یا افزایش آلودگی حوزه بلافصل.

۲-۲-۶-۴- بررسی نظام مدیریت شهری در رفع آلودگی­های محیطی.

۲-۲-۷- مطالعات ادارکی- رفتاری

۲-۲-۷-۱- بررسی رابطه ادراکی- فضایی ساکنین و شهروندان با خیابان فدائیان اسلام (عملکرد، میزان استفاده از فضا یا ظاهر آن، قابل رؤیت بودن آن، بار خاطراتی و اهمیت بار تاریخی- اجتماعی آن).

۲-۲-۷-۲- بررسی میزان تعلق‌خاطر شهروندان به جزء فضاهای حوزه بلافصل و خیابان فدائیان اسلام.

۲-۲-۷-۳- شناسایی قلمروهای ایجاد کننده حس ارتباط با خیابان فدائیان اسلام.

۲-۲-۷-۴- شناسایی قلمروهایی ایجاد کننده حس ورود به خیابان فدائیان اسلام.

۲-۲-۷-۵- شناسایی و تدوین سلسله‌مراتب نقاط و قلمروهایی از حوزه بلافصل که در اذهان تولید گره، حوزه، لبه، مسیر و نشانه می‌کنند و بررسی ویژ‌گی‌های فضایی هر کدام و اثرات آن در بروز فعالیت‌ها و نحوه رفتارهای استفاده کننده از فضا.

۲-۲-۷-۶- شناسایی جزءفضاهای با ارزش و عامل ارزشی آن به تفکیک عملکردی،‌ هنری، تاریخی.

۲-۲-۷-۷- شناسایی، دسته‌بندی و اولویت‌بندی ارزش نقاطی از حوزه بلافصل که از شهر دیده می‌شود.

۲-۲-۷-۸- شناسایی، دسته‌بندی و اولویت‌بندی ارزش نقاطی از شهر که از خیابان فدائیان اسلام دیده می‌شود.

۲-۲-۷-۹- مطالعه و بررسی مسیرهای حرکتی ممتد و نحوه توالی فضایی که در آن اتفاق افتاده است.

۲-۲-۷-۱۰ بررسی کریدورهای بصری و نقش آنها در ذهنیت فضائی استفاده‌کنندگان.

۲-۳- بررسی حوزه مداخله: خیابان فدائیان اسلام

۲-۳-۱- بررسی نظام اجتماعی، اقتصادی

۲-۳-۱-۱- شناسایی، مطالعه و بررسی مراجعین به خیابان فدائیان اسلام و دسته‌بندی آن­ها (مطالعه و بررسی ساختار سنی، فرهنگی، اقتصادی مراجعین به حوزه دخالت مستقیم).

۲-۳-۱-۲- مطالعه و بررسی فعالیت‌ها، نوع، محل، شکل، حجم، زمان انجام فعالیت و دسته‌بندی آن­ها.

۲-۳-۱-۳- شناسایی، مطالعه و بررسی کسبه پیرامون خیابان فدائیان اسلام و مشتریان آن­ها براساس نوع خدمات، سطح و حوزه خدمت‌رسانی.

۲-۳-۱-۴- مطالعه رفتارها و بررسی ویژگی‌های رفتاری شهروندان در خیابان فدائیان اسلام و ثبت قرارگاه رفتاری آنان بر روی نقشه.

۲-۳-۱-۵- مطالعه میزان کنترل و نظارت عمومی بر خیابان فدائیان اسلام.

۲-۳-۱-۶- مطالعه و بررسی دستاوردهایی که در صورت تحقق اهداف اقتصادی نصیب کسبه و ساکنین پیرامون خیابان فدائیان اسلام و شهروندان مراجعه کننده به فضا، می‌شود.

۲-۳-۲- بررسی کاربری اراضی

۲-۳-۲-۱- مطالعه امکان وجود کاربری‌ها، فضاها و فعالیت‌های مورد نیاز ساکنین اطراف و شهروندان در خیابان فدائیان اسلام و بدنه‌های آن.

۲-۳-۲-۲- بررسی رابطه بین کاربری‌های خیابان فدائیان اسلام با کاربری‌های حوزه بلافصل (مکمل، متضاد و…)

۲-۳-۲-۳- شناسایی و معرفی کاربری‌های نامناسب مستقر در خیابان فدائیان اسلام.

۲-۳-۳- بررسی نظام ترافیک و حمل و نقل

۲-۳-۳-۱- بررسی نحوه رسیدن عابرین از محدوده‌های اطراف به خیابان فدائیان اسلام.

۲-۳-۳-۲- مطالعه و بررسی تجهیزات وابسته به تأسیسات زیربنایی و شبکه ‌راه‌ها، سنخیت و تناسبات آنها با شبکه، دوام و کارایی آن­ها.

۲-۳-۳-۳- مطالعه و بررسی آرایش محیطی مربوط به شبکه ترافیکی خیابان فدائیان اسلام و نحوه استفاده و کارایی آن­ها.

۲-۳-۴- بررسی زیرساخت‌های تأسیساتی

۲-۳-۴-۱- مطالعه و بررسی مکانیزم اجرایی طرح‌های ارگان‌ها و بررسی فایده و ضرری که از نحوه انجام آن عاید شهروندان، ساکنین و کسبه خیابان فدائیان اسلام می‌شود.

۲-۳-۴-۲- مطالعه و بررسی مشکلاتی که از عدم اجرای صحیح طرح‌ها، یا ناکارامدی مدیریت بهره‌وری و نگهداری تأسیسات شهری و عدم هماهنگی بین ارگان‌ها در خیابان فدائیان اسلام پیش می‌آید.

۲-۳-۴-۳- مطالعه ایجاد کانال مشترک تأسیسات شهری.

۲-۳-۵- بررسی نظام محیطی

۲-۳-۵-۱- مطالعه و بررسی تأثیر تابش خورشید بر آسایش عابرین و تقویم نیاز سایه به آفتاب در جزء فضاها.

۲-۳-۵-۲- مطالعه و بررسی میزان رطوبت محیط برای آسایش عابران و بررسی تمهیدات جهت تنظیم رطوبت مطلوب.

۲-۳-۵-۳-  بررسی وضعیت توپوگرافی و شیب‌ها در خیابان فدائیان اسلام.

۲-۳-۵-۴-  مطالعه و بررسی وضعیت دفع آب­های سطحی و زیرزمینی و امکانات و محدودیت‌هایی که هر کدام در طراحی خیابان فدائیان اسلام بوجود می‌آورد.

۲-۳-۵-۵- شناسایی و بررسی نقاط انباشت برف و یخ‌زدگی در خیابان فدائیان اسلام.

۲-۳-۵-۶- شناسایی پوشش گیاهی موجود در خیابان فدائیان اسلام ، گونه‌بندی، کیفیت، محل و نقش و نگهداری و شرایط لازم پایداری و دوام گونه‌های گیاهی مناسب و بررسی مناسبت آن­ها با شرایط طبیعی خیابان فدائیان اسلام.

۲-۳-۵-۷- بررسی مشخصات خاک خیابان فدائیان اسلام و امکانات و میزان کارایی آن با ساخت‌وساز شهری و پوشش گیاهی.

۲-۳-۶- مطالعات ادراکی – رفتاری

۲-۳-۶-۱- مطالعه رفتارهای شهروندان و بررسی ویژگی‌های آن در خیابان فدائیان اسلام (با ذکر محدوده و تراکم آن).

۲-۳-۶-۲- مطالعه و بررسی تراکم جمعیت روز و شب و زمان‌های اوج (ساکن و متحرک و…).

۲-۳-۶-۳- مطالعه و بررسی مشخصات و تعداد ورودی به خیابان فدائیان اسلام و محورهای متصل به آن.

۲-۳-۶-۴- شناسایی فضاهای جانبی مکمل خیابان فدائیان اسلام.

۲-۳-۶-۵- شناسایی عناصر مخل خیابان فدائیان اسلام از لحاظ ارتفاعی.

۲-۳-۶-۶- مطالعه و بررسی تضاد، تجانس و یا تقابل موجود بین ظاهر، عملکرد و مفهوم جزء فضاها با کلیت فضای خیابان فدائیان اسلام.

۲-۳-۶-۷- مطالعه تغییرات رفتاری فضا در مقاطع زمانی مختلف به فراخور شرایط خاص آن.

۲-۳-۶-۸- برداشت بدنه (قطعه‌بندی، پر و خالی، کیفیت و احجام ابنیه، قدمت، ارتفاع و طبقات کاربری‌ها، مالکیت‌ها، خصوصی و عمومی بودن، نوع سقف و…)، ابنیه ارزشمند(عملکردی، هنری، تاریخی و ترکیبی از …) و بررسی کیفیت حاصل از آن در خیابان فدائیان اسلام.

۲-۳-۶-۹- بررسی پر و خالی قطعات، تراکم ساختمانی و کیفیت‌های فضایی ناشی از آن.

۲-۳-۶-۱۰- بررسی و تأثیر کیفیت ساخت فضاهای عمومی تأثیرگذار بر خیابان فدائیان اسلام (چه میزان در ارتقاء وجهه فضای شهری مفید یا مضر بوده است).

۲-۳-۶-۱۱- مطالعه و بررسی استعداد خیابان فدائیان اسلام برای پذیرش فعالیت‌های مکمل.

۲-۳-۶-۱۲- برداشت بدنه‌ها و نبش‌ها (خط آسمان، خط بام. خط غالب، خط ادراکی، خط زمین، خط مقطع، خطوط و پهنه‌های افقی و قائم، سطوح پر و خالی نما، کدر و شفاف، تقسیم‌بندی‌ها، تناسبات، ورودی‌ها، مصالح (جنس و رنگ و ترکیب)، الحاقات، تزئینات، ریتم، فعالیت‌ها، سبک و…) و بررسی آن­ها جهت تدوین نظام و قانونمندی‌های موجود بین آن­ها.

۲-۳-۶-۱۳- برداشت و بررسی کف (خط ساختمان، شیب و توپوگرافی، سطوح سبز و آب‌نماها، تقسیم‌بندی‌ها و تناسبات،‌ مسیر آب­های سطحی، فرورفتگی‌ها و برآمدگی‌های کف، موانع حرکتی معلولین، کف‌سازی (جنس،‌ رنگ و ترکیب) حریم‌ها و عرصه‌ها، سطوح سایه‌خور و آفتاب­گیر، دسترسی‌ها و ورودی‌ها به تفکیک سواره و پیاده‌های پرحجم و بررسی آن­ها.

۲-۳-۶-۱۴- برداشت و مطالعه مبلمان شهری، احجام تندیس‌گونه و نقاشی دیواری (نوع، موقعیت جانمایی،‌ قدمت، فرم، رنگ، حرایم و متولی هر کدام)

۲-۳-۶-۱۵- مطالعه و بررسی نقش پوشش گیاهی و مبلمان شهری موجود در بروز رفتارها در خیابان فدائیان اسلام.

۲-۴- جمع‌بندی

۲-۴-۱-  تعیین معیارهای کیفی فضا.

۲-۴-۲-  تعیین نقاط قوت و ضعف، امکانات و تهدیدها در قالب جدول SWOT.

۲-۴-۳- تدوین نمودار محمل مکانی آن بخش از موارد جدول SWOT که می‌توانند بر روی نقشه پیاده شوند و بررسی امکاناتی که برای طراح بوجود می‌آورند.

ب – مرحله دوم: تهیه طرح و برنامه

۱- تنظیم اهداف، راهبرد، سیاست و برنامه

۱-۱- تثبیت مجدد اهداف کلان و خرد با توجه به برداشت‌های بندهای یک و دو.

۱-۲- تدوین راهبردها و سیاست­های لازم برای خیابان فدائیان اسلام.

۱-۳- تدوین نظم انجام طرح و برنامه‌های ارگان‌های متولی در تأمین نیازهای حوزه بلافصل و خیابان فدائیان اسلام.

۱-۴- تدوین و تنظیم برنامه هماهنگی (مدیریتی، مالی، اجرایی، تشکیلاتی) طرح­های ارگان‌های متولی فضا.

۱-۵- تنظیم طرح و برنامه نظام آمد و شد پیاده، سواره و کالا و تدوین ضوابط و مقررات مدیریت حرکت، سرعت و زمان برای تقویم عادی و مواقع خاص.

۱-۶- تنظیم برنامه کاربری زمین، با توجه به نیازهای شهروندان در زمین‌های قابل توسعه و زمین‌های خالی و بایر حوزه بلافصل و خیابان فدائیان اسلام و تدوین ضوابط و طیف تغییرکاربری.

۱-۷- پیشنهاد سطوح اشغال و نحوه پر و خالی اراضی حوزه خیابان فدائیان اسلام.

۱-۸- معرفی پروژه‌های معماری واقع در خیابان فدائیان اسلام به منظور مرمت، بهسازی، نوسازی، اولویت‌بندی پروژه‌های پیشنهادی، نحوه و مکانیزم اجراء و نیروهای مداخله‌گر (نظام و تشکیلات اجرایی).

۱-۹- طرح و برنامه کالبد خیابان فدائیان اسلام:

                الف) طرح کف و محوطه‌سازی

            ب) برنامه و طرح بدنه‌ها

            پ) جانمایی مبلمان شهری

            ت) طرح و برنامه پوشش گیاهی، نوع، محل

ث) طرح اطفاءحریق، تأمین روشنایی و آب آشامیدنی.

۲ـ تنظیم معیار، ضوابط و مقررات

۲-۱- ارائه معیار، ضوابط و مقررات فعالیت‌های مجاز خیابان فدائیان اسلام.

۲-۲- ارائه ضوابط و مقررات برای هر یک از عرصه‌های زیر در حوزه بلافصل و خیابان فدائیان اسلام:

            الف) نحوه اشغال زمین

            ب) تراکم ساختمانی

            پ) نماهای شهری

            ت) مبلمان و الحاقات و تزئینات اعیاد و وفیات

            ث) کف و محوطه‌سازی

            ج) پوشش گیاهی (نگهداری و مدیریت فصول)

چ) اطفاءحریق، روشنایی، تأمین آب و دسترسی‌های اضطراری.

۳ـ مکانیزم اجراء (سازمان­های متولی اجراء، زمانبندی و بودجه­بندی )

۳-۱- اولویت‌بندی و زمان‌بندی اقدامات اجرایی طرح و برنامه خیابان فدائیان اسلام براساس حصول سریع‌تر اهداف

۳-۲- توجیه روند طبیعی تغییری که تمهیدات پیش‌بینی شده در خیابان فدائیان اسلام پدید خواهد آورد.

۳-۳- پیشنهاد نوع، نحوه و مکانیزم و میزان مشارکت سازمان‌ها و شهروندان در پیشبرد برنامه‌های طرح.

۳-۴- تنظیم برنامه مدون کمیته پیگیری اجرا.

۳-۵- برآورد هزینه‌های اجرایی طرح و نحوه تأمین منابع ریالی آن.