هویت چالش بناهای شهری

مدیر مطالعات معماری٬ شهرسازی و امور بحران مرکز مطالعات و برنامه‌ریزی شهر تهران گفت: در بسیاری از بناهای ساخته شده٬ مسأله هویت اسلامی ایرانی به عنوان یک امر بسیار مهم به چالش اساسی کشیده شده است،

محمدرضا فرزاد بهتاش٬ – مدیر مطالعات معماری٬ شهرسازی و امور بحران مرکز مطالعات و برنامه‌ریزی شهر تهران با بیان اینکه در بسیاری از بناهای ساخته شده٬ مسأله هویت اسلامی ایرانی به عنوان یک امر بسیار مهم به چالش اساسی کشیده شده است، اظهار کرد: جایگاه هویت اسلامی٬ بومی و سرزمینی در شهرسازی و معماری امروزه واجد اهمیت بسیار است.

وی افزود: رشد بی‌رویه و لجام گسیخته٬ دور ماندن از ارزش‌ها٬ اصول و دانش فنی غنی معماری و شهرسازی اسلامی و بومی ایران٬ نقصان سیاست‌ها و ضوابط کلان راهبردی در حوزه مدیریت شهری در گذشته و عدم آموزش صحیح شهروندان در اغلب موارد باعث چند گانگی و آشفتگی فضایی – کالبدی در شهرها شده است.

فرزاد بهتاش با بیان اینکه پیامد کم و یا بی‌توجهی کردن به هویت فرهنگی و اعتقادی شهروندان٬ به گسترش فضاها و مکان‌ها توأم با بحران هویت منجر شده است؛ به نحوی که مخاطبان شهر قادر به درک معنای آن نبوده و ارتباط میان مردم و این فضاها و مکان‌ها به تحقق و تعلق خاطر منجر نمی‌شود.

این عضو هئیت علمی دانشگاه با بیان این مطلب که باورها و ارزش‌های مذهبی ملی نقش انکار ناپذیری چه در عرصه نظری و چه از جنبه عملی در ارتقای زیبایی عینی و ذهنی شهرها دارند بیان کرد: ویژگی یک شهر زیبا در شهرهای کهن ایرانی اسلامی را باید در تعامل میان عناصر عینی بناها و ساختمان‌ها و عناصر ذهنی برداشتها و ادراک شهروندان موجود در شهرهای کهن جستجو کرد.

وی تأکید کرد: اسلام از ادیان و مکاتبی است که در محیط شهری جاری گشته و نسبت به شهرنشینی نظری کاملأ مساعد و تشویق آمیز دارد و از سوی دیگر نسبت به جمع و جماعات نیز التفاتی خاص دارد. بنابراین نمی تواند نسبت به موضوعات مرتبط با شهر بی‌تفاوت باشد.

بهتاش ادامه داد: با نگاهی به قرآن کریم آیات فراوانی می‌یابیم که به حیات و زیست فرهنگی٬ اجتماعی٬ اقتصادی و همچنین به زوال وتداوم « آبادی‌ها» اشاره کرده است.

مدیر مطالعات معماری٬ شهرسازی و امور بحران مرکز مطالعات و برنامه‌ریزی شهر تهران نهج‌البلاغه را یک سند مهم دینی دیگر دانست که به شهرسازی توجه دارد و عنوان کرد: ویژگی شهر در نهج‌البلاغه٬ از آن رو از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است که بیشتر سخنان امیرالمؤمنین(ع) در زمان تصدی، حکم‌رانی و انتصاب وعزل استانداران و کارگزاران حضرت در شهرها و نواحی در جامعه مطرح شده است.

وی با بیان اینکه اسلام٬ به عنوان دینی جامع می‌تواند بهترین منبع برای الگوگیری در عرصه‌های مختلف از جمله شهرنشینی و زندگی شهری باشد، گفت: مطالعه تجربی شهرهای مسلمانان چه در دوره سنتی و چه در دوره مدرن می‌تواند حاوی نکاتی سودمند برای سیاس‌ گذاری بهتر و برنامه‌ریزی مناسب شهری در عرصه‌های اجتماعی٬ اقتصادی و سیاسی خواهد بود.

بهتاش ادامه داد: در صورت ساختن یک طرح نظری برای بازسازی شهرایرانی – اسلامی می‌توان با در کنار هم قرار دادن اطلاعات و داده‌های به دست آمده٬ تصویری قابل تکوین و تکمیل به دست آورد و با افزودن بر دانسته‌ها در این زمینه بر وضوح تصویر آن افزود.

وی افزود: بیش از نیم قرن است که موضوع معماری و شهرسازی ایرانی – اسلامی به دغدغه خاطر برخی از معماران و شهرسازان تبدیل و مقالات٬ پایان نامه‌ها، کتاب‌ها و فعالیت‌های حرفه‌ای متعددی در این راستا منتشر شده است.

بهتاش اظهار کرد: از موارد مذکور٬ کمتر کاری به یک چارچوب قابل استناد و تکرار پذیر تبدیل شده و این شرایط سبب شده است تا نتوان به یک دستورالعمل ساختارمند در حوزه اجرایی معماری و شهر سازی ایرانی اسلامی دست یافت که البته دلایل مختلفی بر نقیصه مرتبط است.

این عضو هئیت علمی دانشگاه بیان کرد: معماری و شهرسازی در حوزه هنر٬ معماری و شهرسازی با مفاهیم و گذاره‌های خاصی درگیر هستند و دارای مفاهیم بینشی و باوری هستند. وی یادآور شد: این مفاهیم به صورت مستقیم تجربه‌پذیر نیستند اما در نمایانگرهای کیفیت محیطی مکان‌های معمارانه و شهرسازانه متبلور می‌شوند. یگانگی و تناسبات بصری از این نمونه مفاهیم هستند.

بهتاش تأکید کرد: نظام‌های اجتماعی و سیاسی صرف‌نظر از نوع و ماهیت خود٬ همواره مبتنی بر دستگاه‌های فلسفی٬ اخلاقی و هنجارهای پیچیده‌ای هستند که امکان تحقق و تداوم آنها بدون اعتنا به این دستگاه‌ها ممکن نخواهد بود.

دبیر کمیته پژوهشی شهرسازی و معماری شهرداری تهران افزود: مشکلاتی که امروزه شهرهای کشور با آن مواجه‌اند به عزم بسیاری از متخصصان ناشی از کمبودها و چالش هایی است که در نظام شهرسازی کشور وجود ندارد.

وی گفت: در راستای اسلامی شدن شهرها و احداث شهرهای اسلامی ایرانی با پرداختن صرف به موضوع کالبد نمی‌توان به آرمان شهر اسلامی دست یافت٬ بلکه شهر اسلامی بایستی واجد خصوصیات اعتقادی واخلاقی٬ فرهنگی ٬ اجتماعی٬ اقتصادی خاصی باشد که در آموزه‌های شرع مبین اسلام ٬ قرآن کریم وسیره پیامبر اکرم(ص) و ائمه اطهار(ع) آمده است.

وی با اشاره به تبیین مفهوم شهر اسلامی بیان کرد: شهر اسلامی شهری است که روح حاکم بر شهر و شهروندان و فعالیت‌های آن‌ها اسلامی باشد٬ شهر اسلامی شهروند احقاق حقوق شهروندی خود تلاش مضاعفی نمی‌کند بلکه سیستم شهر پاسخگو و خود تأمین کننده حقوق شهروندان است٬ در شهر اسلامی حق‌الناس و اهمیت احقاق آن و اخلاق مدار بودن الویت ویژه‌ای دارد.

بهتاش در ادامه گفت: در شهر اسلامی به کرامت انسانی شهروندان احترام گذاشته می‌شود و روابط متقابل بر اساس حرمت و عزت نفس افراد و نیز عطوفت و رأفت شکل می‌گیرد٬ در شهر اسلامی آرامش رفاه٬ آسایش و شادی بر اساس آموزه‌های الهی نهادینه شده است.

دبیر کمیته پژوهشی و شهرسازی و معماری شهرداری تهران در پایان یادآو شد: در شهر اسلامی قانون و قانون مداری جایگاه ویژه‌ای دارد و احترام به حقوق شهروندی و همسایگی از اهمیت برخوردار است و در نهایت آن که ساده زیستی شهروندان و تأکید بر آن سمبل و نشانه بارز شهر اسلامی است.

برای دانلود کلیک نمائید نکته بسیار مهم در مورد دانلود فایل: اگر لینک دانلود بالا با dl شروع شد، لطفا برای دانلود فایل به جای http از https استفاده نمائید.
برچسبها
مطالب مرتبط

دیدگاهی بنویسید.

بهتر است دیدگاه شما در ارتباط با همین مطلب باشد.

0