ایکوموس درباره شهر سوخته

معاون میراث فرهنگی کشور بیان کرد: بخشی از نظر شورای مشورتی ایکوموس درباره شهر سوخته دارای اشکالاتی بوده که تا هفته آینده برطرف خواهد شد و امیدواریم پرونده شهر سوخته امسال بدون مشکلی ثبت شود.

به گزارش خبرنگار، محمد حسین طالبیان معاون میراث فرهنگی کشور در نشست خبری ثبت جهانی میراث ملموس و ناملموس که پیش از ظهر شنبه در ساختمان ارگ آزادی برگزار شد درباره ثبت جهانی شهر سوخته و ایراداتی که کمیته مشورتی ایکوموس به آن گرفته است بیان کرد: امیدواریم این پرونده در کمیته میراث جهانی که هفته آینده برگزار می شود ثبت شود. شورای مشورتی ایکوموس در چند مورد اشتباهات سهوی کرده است یکی از آنها درباره مرمت با کاهگل بود که اعلام کرده به عنوان مثال این کاهگل در جایی از بنا ضخیم است منتها آنها با ایران که مرکز خشت است آشنایی کمی دارند کارشناسی که این موضوع را برگزار کرده نسبت به حفاظت مجموعه های خشتی آگاه نبوده است.

وی ادامه داد: احداث جاده زاهدان- زابل که از کنار شهر سوخته می گذرد یکی دیگر از ایرادات مطرح شده بوده است و آنها اعلام کرده اند که سرعت ماشین هایی که از این جاده عبور می کنند زیاد است. ما نقشه ای تهیه کرده ایم و به آنها اعلام کرده ایم که این جاده بیرون از حریم شهر سوخته قرار خواهد گرفت. مسئولان استانی هم پذیرفته اند که جاده دورتر شود و تنها به شهر سوخته اختصاص پیدا کند مانند جاده ای که به تخت جمشید می رسد و دکل برق که در حریم قرار دارد یکی دیگر از ایرادات بوده است. این دکل های بین شهری قرار شده با هماهنگی اداره برق استان ساماندهی شود و به جای آنها کابل زیرزمینی نیز قرار بدهند. در کل مدیریت شهر سوخته مورد پذیرش ایکوموس بوده است. حفاظت و مرمت نیز تقریبا تایید شده ولی در بحث حریم و عرصه اشتباهاتی داشته اند که ما گزارش آن را به ایکوموس خواهیم داد تا در هفته آینده این اشتباهات را اصلاح کنند.

همچنین ایکوموس درباره ساختمان ورودی شهر سوخته نیز ایراداتی گرفته بود و تصور کرده اند که این ساختمان جز عرصه شهر سوخته است در صورتی که این طور نیست. در هر صورت گزارش ایکوموس یک نظر مشورتی است و نه نظر قطعی. با این حال ما باید ثابت کنیم که شهر سوخته یک مرکزیت برای تجارت بوده است که در این زمینه اعلام کرده اند باید تحقیقات و اسناد بیشتری ارائه شود.

ما در این باره گزارش مفصلی را به همراه همکارانمان برای کارشناسان کمیته جهانی یونسکو آماده کرده ایم. با این حال از بررسی پرونده هایی که تاکنون ریفر شده اند مشخص است که سختگیری یونسکو در پذیرش پرونده های ثبتی بیشتر شده است.

طالبیان ادامه داد: سایت تاریخی بیشاپور برای ثبت جهانی مشکل دارد و با روند سختگیری های یونسکو ممکن است بیشاپور جهانی نشود چون از کنار سایت جاده عبور می کند ولی جاده شهر سوخته از وسط عرصه آن نمی گذرد.

معاون میراث فرهنگی کشور همچنین از رسانه ها خواست تا ثبت آثار جهانی تاریخی را حیثیتی نکنند چراکه به عنوان مثال منظر فرهنگی و تاریخی میمند اگر چه سال گذشته ریفر شده است ولی هر زمان که مطالعات آن به اتمام برسد آماده ارسال آن به یونسکو هستیم.

طالبیان همچنین در پاسخ به سوال خبرنگار مهر درباره اینکه شبکه های ماهواره ای پس از مطرح شدن ثبت جهانی شهر سوخته به دنبال قاچاق اشیای تاریخی و حفاری های غیر مجاز در این شهر هستند و حتی به صورت رسمی اعلام می کنند که آماده ارائه اطلاعات و شناسایی محوطه های دارای آثار تاریخی در این شهر هستند گفت: متاسفانه در این جور مواقع سودجویان بسیاری به دنبال پیدا کردن اشیای تاریخی در محوطه ها هستند.

وی همچنین در پاسخ یکی دیگر از خبرنگاران که نسبت به تبلیغ فلزیاب ها در محوطه های تاریخی معترض بود و اعلام می کرد که سازمان میراث فرهنگی هیچ اقدامی در جهت برخورد با تبلیغ کنندگان این وسایل در سطح شهر انجام نمی دهد گفت: پیش نویسی برای برخورد با این پدیده نوشته شده است که باید نهایی شود.

ما در گروه سیاسی خاصی قرار نداریم

طابیان در پاسخ به سوال دیگری مبنی بر اینکه آیا شرایط سیاسی کشورها تاثیری در ثبت جهانی آثار خواهند داشت یا خیر بیان کرد: ما در هیچ گروه سیاسی خاصی قرار نداریم تلاش کرده ایم تنها بحث کارشناسی را پیش ببریم. با این حال در زمان ثبت مسجد جامع اصفهان تصور می کردیم فرانسه که آن زمان روابط خوبی با ایران نداشت از ما حمایت نکند در صورتی که برخلاف انتظارمان از این پرونده پشتیبانی کرد و برعکس آن نیز اتفاق افتاد و کشوری که انتظار همیاری داشتیم در این پرونده از ما پشتیبانی نکرد با این حال ما به فضای سیاسی هیچ اتکایی نداریم.

در حوزه میراث طبیعی موفق نبوده ایم

معاون میراث فرهنگی کشور ثبت میراث جهانی طبیعی ایران را ناموفق اعلام کرد و گفت: اگر میراث طبیعی تا به حال ثبت نشده اند به دلیل عدم هماهنگی بین دستگاه های مرتبط با آن بوده است چراکه در میراث طبیعی دست اندرکاران زیادی باید دخالت داشته باشند با این حال باید برای هر یک از پرونده های میراث جهانی یک مدیر و هماهنگ کننده معرفی شود. ما اکنون ۱۱ اثر میراث طبیعی را باید در فهرست میراث در انتظار قرار دهیم.

طالبیان درباره ثبت جنگل های هیرکانی گفت: مسئله سیاسی بین کشور ایران و آذربایجان باعث شده تا این جنگل ها هنوز ثبت نشوند چون آذربایجان ادعا کرده که می خواهد مدیریت پرونده را داشته باشد و مراقب قرار گرفتن ایران در ردیف اول این پرونده نیست در حالی که حدود ۹۰ درصد جنگل های هیرکانی در ایران قرار دارد بنابراین اگر این پرونده مورد تفاهم دو کشور واقع نشود نمی تواند به عنوان میراث طبیعی یونسکو ثبت شود. بنابراین در صورت عدم تفاهم ایران می تواند به تنهایی بخشی از جنگل های هیرکانی که در داخل سرزمین ایران قرار دارد ثبت کند. چون آذربایجان حتی اسم تاریخی این جنگل ها را نیز قبول ندارد.

طالبیان همچنین گفت: میراث طبیعی کلوت های شهداد و منطقه حفاظت شده ارسباران نیز جزو پیشنهادات ثبتی ما هستند منتها هر سال می توانیم یک اثر طبیعی و یک اثر تاریخی فرهنگی داشته باشیم. پرونده آن ها نیز باید تا دی ماه فرستاده شود تا آخر تابستان این دو پرونده را بررسی خواهیم کرد هرکدام ریسک کمتری داشته باشند آن را به یونسکو ارسال می کنیم همزمان یک گروه دیگر نیز روی قنات های ایران کار می کنند.