همسایه داری فرهنگی در ارتفاع برج ها

گذر سالها از زندگی در آپارتمان ها هنوز نتوانسته جایگزین خانه های حیاط دار قدیمی و فرهنگ همسایه داری ایرانیان شود، این در حالی است که در مجتمع های مسکونی و آپارتمانها به خاطر ارتباط نزدیک خانه ها با یکدیگر می تواند همسایه داری شکل جدیدی به خود بگیرد.

کارشناس علوم اجتماعی در بررسی زندگی در آپارتمان و فرهنگ همسایه داری اظهار می کند: فرهنگ ایرانی و اسلامی در برخورد با همسایه راهکارهای خوبی را ارائه کرده است و برای رعایت حقوق همسایه اهمیت خاصی قائل شده است.

فاطمه بیدار می افزاید: زندگی به سبک شهری د‌ر خانه‌های کوچک، آپارتمان‌ها و مجتمع‌های مسکونی سبب شده که سبک جدیدی از همسایه داری و سکونت شکل بگیرد و البته عدم آگاهی از قوانین و حقوق افراد در این شیوه می تواند مشکل ساز باشد.

وی می گوید: در زندگی آپارتمانی ایران فرهنگ خاصی حاکم است که از شرع وقانون سرچشمه می گیرد ولی متأسفانه برخی افراد آن را زیر پا می گذارند و حقوق همسایگان خود را پایمال می کنند.

این کارشناس علوم اجتماعی تاکید می کند: در منازل آپارتمانی به جهت ارتباط نزدیکی که خانه ها با یکدیگر دارند همچنین وجود خانه هایی فوق یکدیگر مراعات حال همسایگان حالت ظریفتری به خود می گیرد.

وی یادآور می شود: به عنوان مثال از آنجا که هر خانواده حق دارد رفت وآمدهای خود را داشته باشد باید دقت کند که این رفت و آمدها ومهمانی های گاه و بیگاه در اوقاتی نباشد که همسایگان در آن زمان مشغول استراحتند.

وی در خصوص ارائه راهکار برای نهادینه کردن فرهنگ صحیح آپارتمان نشینی می گوید: رعایت این حقوق در جامعه از ضمانت کافی برخوردار نیست و مهمترین عامل عدم رعایت حقوق دیگران، بی اطلاعی از عواقب رعایت نکردن حقوق و حتی نا آگاهی نسبت به حقوق همسایه است والبته افرادی نیز با وجود اطلاع از حقوق همسایگان نفع آنی خود را ترجیح داده وحقوق همسایگانشان را زیر پا می گذارند.

بیدار در توضیح برخی از قوانینی که در آپارتمان نشینی باید مورد توجه قرار بگیرد بیان می کند: زند‌گی خصوصی د‌یگر ساکنان آپارتمان باید‌ همواره مورد‌ احترام واقع شود و اگرچه ضخامت د‌یوارها پنجاه سانتی متر است باید‌ توجه د‌اشت که احتمالا در همسایگی ما گفتار و رفتار ما شنید‌ه می شود‌. وی در بیان ساعات سکوت در مجتمع های مسکونی می گوید: سر و صد‌ا از ۱۰ شب تا ۸ صبح و نیز یک بعد‌ازظهر تا ۴ بعد‌ازظهر نباید باشد و البته ایجاد‌ سروصد‌اهای خارج از عرف نیز د‌ر هر زمانی ممنوع است.

بیدار ادامه می دهد: همسایگان در یک مجموعه مسکونی باید رفتاری محترمانه د‌اشته باشند‌ و از ظاهر شد‌ن د‌ر راه‌پله‌ها و مکان‌های عمومی ساختمان به صورت پابرهنه و یا با پوشش نامناسب پرهیز کنند.  وی با بیان اینکه افراد باید از روشن کرد‌ن ماشین لباسشویی و جاروبرقی د‌ر ساعات سکوت خود‌د‌اری کنند می گوید: بهتر است که از پخت و پز و شستن ظروف د‌ر نیمه شب هم صرفه نظر کنند.

این کارشناس یادآور می شود: از آنجائی که ما مسلمانیم و اسلام دین کاملی در تمام زمینه های فردی و اجتماعی است و برای زندگی انسانها در جوار هم دستوراتی دارد لذا هنجارها و ارزشهای مورد قبول ما بر طبق دستورات اسلام است که خود مطابق عقل نیز هست. وی می افزاید: البته تمام این دستورات در رفتار ما تجلی پیدا نکرده است و واقعیت چیز دیگری را بیان می کند اما در هرحال دستورات اسلام دراین زمینه مورد قبول عموم بوده و حتی مطابق قانون ودر برخی موارد با کسانی که رفتاری ضد آن داشته باشند برخورد می کند.

وی می گوید: ممکن است خانواده های بچه دار موجب آزار دیگران شوند و یا نظافت در ساختمان مساله یک مجموعه مسکونی باشد و اغلب مشکلات آپارتمان بسیاربیشتر از اینهاست اما باید توجه داشت که فرهنگ همسایه ها، محل آپارتمان و حتی نوع معماری ساختمان تا حدود زیادی در حل این مشکلات مؤثر خواهد بود.

بیدار بهترین روش برای توسعه فرهنگ صحیح زندگی در آپارتمان را اقدام فرهنگی و قانونی می داند و می افزاید: بهترین اقدام دراین زمینه آگاه کردن افراد به حقوقی است که درشرع و قانون ذکر شده و با اجرای آن حقوق، همسایگان از آزار یکدیگر در امان خواهند بود.

وی تاکید می کند: از راهکارهای مؤثر برای وادار کردن افراد به رعایت حقوق همسایگان برخورد قانونی با فرد متخلف است که البته در مرحله اول با تذکر و امر به معروف و سپس با اطلاع دادن به پلیس می توان مشکل را چاره کرد. این کارشناس علوم اجتماعی آگاه کردن افراد و تبلیغات توسط آموزش و پرورش و مربیان و روحانیون و صدا وسیما را موثر می داند و می گوید: آموزشهای عمومی در درازمدت همیشه اثر مطلوبی بجا گذاشته اند.

وی می افزاید: شهرداری ها به عنوان نهاد خدماتی ـ اجتماعی می توانند با توزیع بروشور های آموزشی یا برگزاری نشست هایی در فرهنگسراها با حضور شهروندان ساکن محلات، در جهت ارتقای سطح آگاهی شهروندان پیرامون موضوع قوانین و فرهنگ آپارتمان نشینی نقش مهمی را ایفا کنند.

بیدار با بیان اهمیت نقش معماران در ساخت بناها می گوید: شیوه خاص ساختمان سازیها گاهی کاملا اشتباه است و بجای اینکه به آسایش افراد توجه شود به زیبایی آن پرداخته شده است. وی می افزاید: به عنوان مثال یکی از شیوه های غلط قراردادن درهای رفت وآمد دو خانواده در کنج دیوار است بطوری که اگر هر دو همزمان از خانه خارج شوند به یکدیگر برخورد می کنند.

این کارشناس می گوید: اگر ساختمانها طوری ساخته شوند که تأسیسات مربوط به آب وبرق همسایگان با کنتور جداگانه ای نصب شود علاوه براینکه جلو اختلافات زیادی را می گیرد بلکه عده ای با مصرف زیاده ازحق، هزینه اضافه بر مخارج سایر خانواده ها تحمیل نمی کنند.

به نظر می رسد عمده مشکلات در مجتمع های آپارتمانی از زمانی آغاز شد که برخی خانواده ها با همان ذهنیت زندگی سنتی در خانه های حیاط دار، به این شیوه زندگی پرداختند و البته باید گفت که آگاهی از حقوق مادی و معنوی آپارتمان نشینی و ارتقا فرهنگ زندگی جمعی باعث کاهش منازعات و درگیری ها می شود و در این میان نقش سایر دستگاه های خدماتی و اجتماعی شهر نیز نباید نادیده گرفته شود.

آپارتمان نشینی نتیجه رشد جمعیت و توسعه شهرنشینی و گران شدن قیمت زمین است و برای جلوگیری از توسعه سطحی شهرها و پاسخگویی به نیاز جامعه توسعه ارتفاعی رشد یافت و در عین حال برای این که حقوق مدنی و روابط اجتماعی ساکنان این ساختمان ها رعایت شود لازم است که قوانین و مقررات زندگی در چنین مکان هایی مورد توجه قرار گیرد تا شاهد سقوط فرهنگ و رسم همسایه داری از اوج آپارتمانها نباشیم.