پایان نامه بررسی آلودگی صدای منتشره از ترافیک در بزرگراه اشرفی اصفهانی در شهر تهران با استفاده از تکنیک سیستم اطلاعات جغرافیایی

نویسنده:  مریم نوری
استاد راهنما: دکتر پروین نصیری
استاد مشاور: دکتر فرامرز معطر
تاریخ شروع: ۶ماه تا ۳ سال
دانشگاه: آزاد- علوم تحقیقات
مقطع: کارشناسی ارشد
رشته تحصیلی: محیط زیست

چکیده : 

آلودگی صدا یکی از مهم ترین آلاینده های زیست محیطی است که در شهرهای بزرگی چون تهران ، کیفیت زندگی و رفاه اجتماعی را تحت تاثیر قرار می دهد . حمل ونقل و ترافیک یکی از اصلی ترین منابع تولید آلودگی صداست که برسلامت و آسایش انسان ها در مناطق شهری آثار نامطلوبی به جای می گذارد .

از آن جایی که در کشور ما کاهش آلودگی صدا به منظور بالا بردن سطح کیفی زندگی و کم کردن اثرات این آلودگی بر سلامت شهروندان در دستور کار مدیریت شهری قرار دارد ، همچنین با توجه به افزایش روز افزون جمعیت ، افزایش بی رویه وسائط نقلیه ، همچنین رشد سریع ساخت و سازها و تغییرات عمده در شهر تهران ، انجام پژوهش هایی در این زمینه ضروری به نظر می رسد .

در تحقیق حاضر سنجش صدا دربزرگراه اشرفی اصفهانی ، در دی ماه سال ۱۳۸۸ انجام شده است .  پس از بررسی کامل منطقه مورد پژوهش از نظر انواع کاربری و تغییرات ترافیکی ، تعداد ۱۷۶ ایستگاه در نظر گرفته شد ( تعداد   98 ایستگاه مشرف به بزرگراه ، جهت سنجش صدا در حاشیه بزرگراه و تعداد    78 ایستگاه داخل کوچه های فرعی ، جهت بررسی تاثیر فاصله بر میزان صدا ).

سپس پارامتر های SPL dB(A)  ,Leq dB(A), L_min dB(A)   , L_max dB(A)    در دو بازه زمانی روز و شب در مدت دو هفته در تمام ایستگاه ها مورد سنجش قرار گرفت ، که نتایج حاصل از این مرحله با استانداردهای سازمان حفاظت محیط زیست ایران مقایسه شد ونشان داد که ,Leq dB(A), در اکثر موارد  بیشتر از استانداردهای سازمان حفاظت محیط زیست ایران است .

جهت بررسی دقیق منطقه از نظر آلودگی صدا ، طول بزرگراه اشرفی اصفهانی به ۳ قسمت تقریبا مساوی تقسیم شد وتعداد و محل دقیق چهار کاربری اصلی مسکونی ، تجاری ، آموزشی و درمانی در این سه زون ( منطقه ) مشخص گردید . سپس با استفاده از روش AHP یا تحلیل سلسله مراتبی ، نمودار درختی مربوط به این سه زون  در روز و شب در نرم افزار Expert choice11   رسم شد . پس از قرار دادن  معیارها (کاربری ها ) در یک ساختار سلسله مراتبی ، معیارها از طریق مقایسه دو دوئی  با هم مقایسه شدند و اهمیت و وزن آن ها نسبت به یکدیگرتعیین گردید . سپس معیارها با در نظر گرفتن وزنشان با هم تلفیق شدند . در مرحله بعد گزینه ها ( زون ها )  برحسب شاخص تناسب بدست آمده از مرحله قبل  اولویت بندی شدند .

نتایج نشان داد که در هر دو بازه زمانی روز و شب زون سه ( محدوده بزرگراه حکیم تا میدان صادقیه ) هم بیشترین میزان آلودگی صدا را به خود اختصاص داده است و هم بحرانی ترین زون از نظر آلودگی صدا می باشد . ضمنا کاربری آموزشی به دلیل عدم فعالیت در بازه زمانی شب از محاسبات مربوطه حذف گردیده است .

یکی از ابزار کارا و مفید که امروزه در خدمت مدیریت و سازماندهی ابرشهرها مطرح می باشد ، تکنولوژی سیستم اطلاعات جغرافیایی است که به (GIS ) معروف می باشد . با توجه به نقطه ای بودن داده های حاصل از سنجش صدا ،GIS  سیستمی است که به دلیل دارا بودن قابلیت پردازش و آنالیزهای مکانی ، می تواند داده های نقطه ای را به سطح تعمیم دهد . لذا برای تهیه قابل اطمینان ترین نقشه با استفاده از داده های نقطه ای در کوتاه ترین زمان ممکن ، در محیط GIS  ،‌ از روش انترپولیشن (  درونیابی ) استفاده شد  . سپس  با استفاده از مدل های آنالیز مکانی در محیط GIS لایه های مربوط به هر کاربری و همچنین لایه اهمیت نسبی میزان صدای سنجش شده در هر کاربری تهیه و نهایتا از تلفیق این لایه ها نقشه توزیع آلودگی صدا در هرسه زون در شب و روز به دست آمد . همچنن نقشه توزیع آلودگی صدا در هر کاربری در طول بزرگراه ، و نهایتا نقشه توزیع آلودگی صدا در طول بزرگراه اشرفی اصفهانی  در روز و شب تهیه شد .

سپس با توجه به مقادیر SPL dB(A)   سنجش شده در اطراف بزرگراه ، ترازهای آماری وشاخص صدای بزرگراه  ( TNI) در آلوده ترین ایستگاه هر زون ، در شب و روز محاسبه گردید .

در پایان بر اساس نتابج به دست آمده از مرحله AHP ، نقشه های GIS و میزان  ,Leq dB(A) سنجش شده در ایستگاه ها، پیشنهاداتی درباره  چگونگی کاهش و کنترل آلودگی صدا  در بزرگراه اشرفی اصفهانی ارائه شده است. انجام طرح فوق با استفاده از روش AHP و تکنیک های سیستم  GIS می تواند به عنوان روشی جدید در جهت کاربردی نمودن اطلاعات مربوط به صدا و استفاده از  داده ها در برنامه ریزی مدیریتی ، برای بهبود وضع موجود مورد استفاده قرار گیرد .

واژگان کلیدی:

·        Noise Pollution  یا آلودگی صدا : آن دسته از امواج صوتی که به صورت ناخواسته منتشر می شوند و می توانند برای شنوایی آزار دهنده باشند ، آلودگی صدا نامیده می شوند .

·        Leq dB(A)  یا تراز معادل صدا : متوسط تراز صدا در مدت اندازه گیری تراز معادل نامیده می شود .

·        GIS : مخفف  Geographical Information System  به معنای سیستم اطلاعات جغرافیایی است . سیستم اطلاعات جغرافیایی ، بستری برای ذخیره ، نگهداری ، مدیریت و تجزیه و تحلیل اطلاعات جغرافیایی می باشد و جهت کار هم زمان با داده هایی که وابستگی مکانی     ( جغرافیایی ) و توصیفی دارند ، طراحی شده اند .

·        Interpolation یا درونیابی : بدست آوردن اطلاعات نامعلوم با استفاده از مقادیر اطلاعات معلوم ، درونیابی نامیده می شود .

دریافت خلاصه پایان نامه