معلولان و چالش مناسب سازی معابر شهری

به گزارش خبرنگار مهر، با گذشت دو دهه از مراسم بزرگداشت روز جهانی معلولین در روز ۱۲ آذر(سوم دسامبر) توسط مجمع عمومی سازمان ملل متحد با هدف تعمیم شناخت جوامع و اقشار مردم از نیازها و فعالیت‌های معلولین و نیز آشنا شدن خود معلولین نسبت به حقوق مادی و معنوی­شان و راهکار برای رفع موانع و آسیب‌ها، باز هم شاهد مشکلات عدیده برای معلولین هستیم. دغدغه ای بزرگ به نام حمل و نقل که هنوز به قوت خود باقی است و با تکرار روزانه آن تبدیل به چالشی بزرگ در کنار مشکل اشتغال برای این افراد شده است.

در خصوص نبود خیابان های استاندارد و فضاهای مناسب برای تردد معلولان، با پرویز زارعی مدیر کل بهزیستی شهرستان های استان تهران گفتگو کرده ایم.

نگاه ویژه بهزیستی و مسئولان به معلولان چگونه است

معلولیت به مثابه یک محدودیت، پدیده ‏ای است اجتماعی و بخش جداناپذیر از زندگی بشری. به گونه ‏ای که هر انسانی در طول حیات خود به علل مختلف مثل بیماری و حوادث، یا با رسیدن به دوران سالمندی آن را تجربه می کند. از سوی دیگر پیشرفت علم و فن‏آوری و ارتقاء سطح بهداشت، موجب افزایش امید به زندگی و فراوانی این جمعیت شده است و در نتیجه این مهم ما را به ضرورت توجه جدی به این سرمایه‏ های عظیم انسانی هدایت می‏کند تا از قابلیت‏های زیاد این افراد در اجرای برنامه ‏های توسعه کشور استفاده کنیم.

مناسب سازی محیط‌های شهری

نظر به ضرورت تحقق حقوق معلولین و سالمندان به عنوان بخش قابل توجهی از اقشار جامعه، در راستای بهره‌مندی از حق‌ورود و بهره‌برداری از منابع جامعه همچون سایر شهروندان وایجاد فرصت‌های برابر سایر افراد برای دسترسی به محیط‌های فیزیکی، اطلاعات و ارتباطات، ستاد هماهنگی و پی‌گیری مناسب‌سازی کشور به موجب ماده۲ قانون حمایت از حقوق معلولان و آئین‌نامه اجرایی آن در تلاش است که شرایطی را فراهم کند تا موانع مشارکت معلولان مرتفع شده و بتوانند همچون سایر افراد در جامعه زندگی کنند. تحقق این امر از طریق سیاست گذاری، برنامه ریزی، نظارت و جلب مشارکت همه دستگاه‌ها اعم از دولتی و غیردولتی امکان پذیر خواهد شد.

در این راستا افدامات زیادی انجام شده که البته این اقدامات در برابر حجم کارهای باقی مانده پاسخگوی نیاز معلولین نیست.

به همین دلیل به منظور تحقق هرچه بیشتر اهداف مناسب سازی که منجر به حضور معلولین در سطح شهر و فعالیتهای اجتماعی آنها می شود، ستادهای مناسب سازی شهرداری تهران به صورت منظم برگزار و در این جلسات موضوعات مناسب سازی در سطح شهرداریهای تهران با جدیت پیگیری می شود. در این خصوص سازمان بهزیستی همکاری لازم را با این ستاد در پیشبرد اهداف مناسب سازی دارد و امیدواریم ارگان های مرتبط به ویژه شهرداری، در جهت اجرا به ویژه نظارت بر اجرا مناسب سازی در سطح استان تهران، اقدامات موثری انجام دهند.

مبنای ساخت و ساز برای معلولین باید چگونه باشد

اصلاح محیط و تدارک وسایل حمل و نقل باید به گونه ای باشد که افراد معلول قادر باشند آزادانه و بدون خطر در محیط پیرامون خود اعم از اماکن عمومی، معابر، محیط شهری و بین شهری و ساختمانهای عمومی حرکت کنند و از تسهیلات محیطی ،اجتماعی فرهنگی و اقتصادی با حفظ استقلال فردی و رعایت شان و منزلت انسانی بهره مند شوند.

مدیریت شهری برای معلولان چه کار کرده است؟

با توجه به ماده ۲ قانون حمایت از حقوق معلولین و آئین نامه اجرایی مربوط به آن، جلسات منظم ستاد مناسب سازی استان و جلسات متناظر آن در شهرستانها به منظور رسیدگی به این مهم و اجرایی کردن مصوبات آن در حال انجام است. مضاف براین جلسات هماهنگی، شنبه ها در دفتر فنی عمرانی استانداری با حضور مدیر گروه فنی شهرسازی و معماری، راه و ساختمان و سایر کارشناسان ذیربط و با حضور دستگاه های اجرایی برگزار می شود.

چک لیست هایی تهیه وجلسات آموزشی لازم با دعوت از اساتید فن برگزار شده است. همه اماکن سطح استان به گونه ای مورد بررسی و ارزیابی قرار گرفته اند به عنوان مثال جلسات متعددی با مترو (بهره‌بردار و سازنده) در خصوص مناسب سازی ایستگا‌ها منعقد شده و به صورت پایلوت در ۵ ایستگاه  بهارستان، شهر ری، میرداماد، دروازه دولت و صادقیه مناسب سازی شروع شده است.

چه کسی یا ارگانی باید جوابگوی این اشکالات باشد؟

با استناد به ماده ۲ قانون جامع حمایت از حقوق معلولین؛ تمامی وزارتخانه ها، سازمان‌ها و مؤسسات و شرکت‌های دولتی، نهادهای عمومی و انقلابی موظفند در طراحی، تولید و احداث ساختمانها و اماکن عمومی و معابر و وسایل خدماتی به نحوی عمل کنند که امکان دسترسی و بهره‌مندی از آن‌ها برای معلولان همچون افراد عادی فراهم شود و به استناد بند ۸ آئین نامه اجرایی ستاد هماهنگی و پیگیری مناسب سازی کشوری و ستادهای متناظر استانی و شهرستانی به منظور پی‌گیری و ایجاد هماهنگی لازم برای مناسب سازی تشکیل شده است تا به روند اجرای این مهم و الزام دستگاه‌ها در بحث انجام مناسب سازی نظارت داشته باشند. نظارت به اجرا و تهیه گزارش  و ارسال آن به ستاد،بر عهده سازمان بهزیستی است.

آموزش، اشتغال و معیشت معلولین

در این مورد کارهای بساری انجام شده که چند نمونه از این فعالیت ها عبارتند ار برگزاری کمیسیون های تشخیص نوع و شدت معلولیت براساس طبقه بندی بین المللی (ICF)، اجرای برنامه توانبخشی مبتنی بر جامعه(CBR)، شناسایی معلولین در مناطق محروم و روستایی کشور در راستای ارائه خدمات و توانمندسازی با استفاده از ظرفیت های جامعه محلی، پرداخت حق پرستاری به معلولین ضایعه نخاعی، پرداخت کمک هزینه ایاب و ذهاب، مناسب سازی مسکن و خودر، هماهنگی در اختصاص پلاک ویژه خودرو، ارائه خدمات آموزشی و توانبخشی، برگزاری جشنواره های فرهنگی هنری و دوره های آموزشی هنر درمانی، کمک به کودکان ناشنوای نیازمند به  کاشت حلزون، تامین و واگذاری وسایل کمک توانبخشی معلولان جسمی حرکتی و افراد دارای اختلالات شنوایی وبینایی، ارائه خدمات توانبخشی مراقبتی  به معلولان ذهنی، جسمی حرکتی، سالمندان و بیماران روانی مزمن در مراکز شبانه روزی ،ارائه خدمات توانبخشی به معلولان ذهنی ، جسمی و حرکتی ، سالمندان و بیماران روانی مزمن در منزل، ارائه کمک هزینه نگهداری در منزل به صورت مستمری به معلولان ذهنی، جسمی و حرکتی، سالمندان و بیماران روانی مزمن و ارائه خدمات بسیار دیگر.

آمار دقیق معلولان

در حال حاضر ۲۳۹ مرکز توانبخشی در سطح استان تهران فعال است. با این تعداد مرکز، ۱۲۰ هزار و ۲۸۴ پرونده توانبخشی در استان تهران وجود دارد، که ۴۷ هزار و ۵۴۶ پرونده جسمی، ۹ هزار و ۳۵۵ پرونده بینایی، ۲۰ هزار و ۷ پرونده شنوایی، ۳۴ هزار و ۵۴۶ پرونده ذهنی، ۷ هزار و ۶۹ پرونده روانی مزمن و هزار و ۷۴۰ پرونده صوت و گفتار هستند. همچنین ۴۳ هزار و ۶۹۰ نفر از بهزیستی استان تهران، حقوق ماهیانه به صورت مستمری دریافت می کنند. ۸ هزار و ۳۰۹ دانش آموز به همراه یک هزار و ۹۴۸ دانشجوی توانخواه کمک هزینه تحصیلی دریافت می کنند. از تعداد معلولین ذکر شده، ۱۵ هزار و ۸۳۶ نفر از خدمات بهره مند می شوند.

همه این خدمات از طریق دولت و وزارت مطبوع، در راستای ایجاد فرصت‌های برابر و تحقق عدالت اسلامی انجام می شود.

دغدغه های اصلی معلولین چیست؟

جدا از مشکلات موجود، دغدغه اصلی اشتغال است و دیگری مسکن. در سال ۹۲ توانستیم ۳۱۵۲ موقعیت شغلی ایجاد کنیم. در خصوص مسکن نیز، تا کنون برای ۲۲۷ واحد پروانه ساخت صادر شده و تعداد ۲۴۴۶ واحد به مددجویان جامعه هدف  واگذار شده است و بقیه واحدها در مرحله نازک کاریف سفت کاری و پی ریزی است.

منبع:مهر