جغرافیای مهاباد :: زلزله و مسائل زمینساختی شهر و منطقه مهاباد
- شهر مهاباد از دیدگاه لرزه زمینساختی (Seismotectonics)
مهاباد در جنوب دریاچه ارومیه و در حد فاصل سیستم خطواره‌های ارومیه که دریاچه ارومیه را احاطه نموده‌اند و ادامه روند سیستم گسله زاگرس و در زون دگرگونی سنندج-سیرجان واقع شده است. از دیدگاه فعالیت لرزه خیزی این منطقه به نسبت زون بسیار فعال گسل پیرانشهر که در جنوبغربی و غرب و همچنین سیستم خطواره های ارومیه که در شمال آن قرار دارد منطقه ای نسبتًا آرام را مشخص می‌نماید.
روند خطواره های ساختاری ارومیه که بصورت نردبانی در حد فلصل دو سیستم گسله تبریز- زنجان و زرینه رود – اراک قرار گرفته‌اند حوضه فروروی را در یک سیستم کششی مماسی – راستگرد ایجاد کرده است که در این سیستم حوضه دریاچه ارومیه در حال فرورفتن میباشد. در این میان خط ساختاری تبریز – زنجان همراه با فعالیت بسیار زیاد لرزه خیزی و وقوع حداکثر ۱۲ زمین لرزه ویرانگر در تبریز طی سده گذشته منطقه‌ای پر فعالیت را معرفی میکند. از سوی دیگر منطقه خرد شده زاگرس نیز که در بخش جنوب غربی وغرب محدوده شهر مهاباد قرار گرفته محل وقوع زلزله های فراوان و ژرف می باشد.
بهرحال منطقه جنوب دریاچه ارومیه و ادامه روند خط ساختاری تبریز – زنجان به‌سوی جنوب-شرقی به لحاظ فعالیت زمین لرزه ای ، منطقه ای آرامتر است به نحوی که تاریخچه زلزله های ثبت شده هیچ زلزله ای با بزرگی بیشتر از ۵ ریشتر در این محدوده را نشان نمی دهد. بنابر این اگر فرض شود در این مکان یک نبود لرزه ای(Seismic Gap) وجود دارد ، می توان در نظر گرفت وقوع زلزله‌ای شدید در محل این نبود (Gap) ، غیر محتمل نمی باشد. لازم به یادآوری است که محدوده مورد نظر در بخش جنوب و جنوب شرقی دریاچه ارومیه واقع شده است که مهاباد را نیز در بر‌می‌گیرد. - گسل سد مهاباد
طی بررسیهای اخیری که به منظور ترمیم سد مهاباد که قسمتی از بخشهای میانی آن نشست کرده به عمل آمده است ، مشخص گردیده که سد مهاباد در دره گسله واقع شده است. این گسل در گزارشات زمین شناسی و نقشه‌های لرزه زمینساختی قبلی معرفی نشده بود.
گسل سد مهاباد در محل مهاباد در محل ساختگاه سد باعث بهم ریختگی مشخص در سنگهای کربناته (سنگ آهکی و دولومیت) دوره کرتاسه که حاوی میان‌لایه‌های شیلی هستند شده و به صورت یک شکستگی جوان دیده میشود. این گسل احتمالا دارای عملکرد عادی (کششی ـ وزنی) بوده و حد رسوبات کربناته مربوطه به دوران کرتاسه را در بخش شمالی دره و نیز در محل آن با رسوبات آهکی و کنگلومراهای عهد حاضر (در شهر مهاباد) و مرز بیرون‌زدگی‌های‌‌آتشفشانی دوران چهارم (دره شرقی مهاباد) را مشخص نماید.
گسل سد مهاباد با تظاهرات بسیاری از دوران چهارم مشاهده میشود که از آن جمله میتوان به چشمه‌های آب معدنی در بالادست و پائین دست سد مهاباد و بیرون زدگی‌های تراورتنی در امتداد دره و در بالادست سد اشاره نمود. همچنین ادامه روند گسلش در دره شرقی شهر مهاباد مشاهده میشود که این گسلش در مکان یاد شده حد بین لایه های آتشفشانی جوان و رسوبات قبل از دوران اول زمین شناسی (انفراکامبرین) را مشخص نموده است. طول قطعی این گسل حدود ۱۰ کیلومتر تعیین گردیده است. - زمین لرزه محتمل درشهر مهاباد
با استناد با پهنه‌بندی مقدماتی خطر نسبی زلزله در ایران که توسط وزارت مسکن و شهرسازی به منظور کاربرد در آئین نامه طرح ساختمانها در برابر زلزله تهیه شده است . خطر نسبی زلزله در شهر مهاباد متوسط میباشد. بدین ترتیب با استناد به آئین نامه فوق الذکر شتاب مبنای زلزله محتمل در این منطقه معادل ۰/۲۵ شتاب ثقل یا بعبارت دیگر برابر ۲/۴۵ متر بر مجذور ثانیه منظور میگردد. از طرف دیگر بررسی گسل مهاباد با توجه به طول ده کیلومتری آن که در پیش گفته شد ، نشان میدهد که این گسل قادر است موجب زمین لرزه ای با بزرگی ۶/۴ ریشتر گردد. به این ترتب امکان ایجاد شتاب افقی حداکثر ۳/۸ متر بر مجذور ثانیه وجود خواهد داشت.
به منظور نتیجه گیری نهایی با توجه به عدم تکمیل مطالعات گسل سد مهاباد و تازگی اطلاعات بدست آمده که منجر به عدم اطمینان کافی به نتایج محاسبات میگردد و از طرف دیگر آئین نامه طرح ساختمانها در برابر زلزله که موضوع استاندارد شماره ۲۸۰۰ رسمی کشور میباشد شتاب مبنای طرح که در محاسبات بکار گرفته میشود حداقل معادل ۲/۴۵ متر بر ثانیه پیشنهاد میگردد. البته لازمست به اطلاعات بدست آمده از بررسی گسل سد مهاباد نیز توجه داشت. - ارائه پارامترهای مورد نیاز طراحی
برای محاسبه نیروی جانبی زلزله روش تحلیل استاتیکی معادل موضوع بند ۴-۲ آئین نامه طرح ساختمانها در برابر زلزله پیشنهاد میگردد. در این روش نیروی جانبی زلزله بر مبنای زمان تناوب اصلی نوسان ساختمان و با استفاده طیف بازتاب طرح تعیین میگردد.
از آنجائیکه مقررات این آئین نامه ، مقررات الزامی تامین ایمنی ساختمانها در برابر زلزله شناخته شده و تحت استاندارد شماره ۲۸۰۰ موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران ، استاندارد رسمی کشور شناخته شده است از ذکر جزئیات روش محاسبه که موجب تطویل کلام میشود خودداری شده و تنها پارامترهایی که لازمست از دیدگاه زمین شناسی و ژئوتکنیک تعیین گردند ارائه گردیده است:- شتاب مبنای طرح
با توجه به مطالب گفته شده در بخش "زمین لرزه محتمل در شهر مهاباد" شتاب مبنای طرح معادل ۰/۲۵ شتاب ثقل یا ۲/۴۵ متر بر مجذور ثانیه تعیین میگردد. - طبقه بندی نوع زمین
نوع زمین در منطقه مورد مطالعه در گروه III طبقه‌بندی نوع زمین موضوع بند ۲-۴-۴ از آئین نامه فوق الذکر قرار میگیرد-یاداور میگردد ملاک تصمیم گیری علاوه بر تراکم کم لایه‌های مورد مطالعه و عمق کم بستر سنگی می باشد.
|
جغرافیای مهاباد :: خصوصیات جغرافیایی و اقلیمی
- حدود جغرافیایی
شهرستان مهاباد در منطقه جنوبی استان آذربایجانغربی و دریاچه ارومیه واقع شده است. این شهرستان از طرف شمال به دریاچه ارومیه و شهرستان میاندوآب ، از مشرق به شهرستان بوکان ، از جنوب به شهرستانهای سقز و سردشت و از طرف مغرب به شهرستانهای پیرانشهر و نقده محدود است. مساحت آن ۲۵۹۲ کیلومتر مربع که ۶/۹ درصد از مساحت استان را دارا می باشد. - مختصات جغرافیایی
شهرستان مهاباد بین ۴۵ درجه و ۴۳ دقیقه طول شرقی و۳۶درجه و ۵۸ دقیقه تا ۳۶ درجه و ۳۲دقیقه عرض شمالی واقع شده است. - ارتفاع از سطح دریا
ارتفاع شهر مهاباد از سطح دریای آزاد ۱۳۸۵متر است. برمبنای اطلاعات نقاط مختلف شهرستان مهاباد بین ۱۲۸۳ (روستای قزل قوبی) تا ۲۸۰۰ متر در تغییراست بطور کلی نقاط حاصلخیز و زارعی شهرستان در ارتفاع ۱۲۰۰تا۱۵۰۰متر واقع است. - توپولوژی و ژئوگرافی و ژئومرفولوژی منطقه مهاباد
شهرستان مهاباد منطقه ای کوهستانی است که بیش از نیمی از سطح آن را کوهستانهای رفیع تشکیل می دهند. دشت مهاباد که حاصلخیزترین منطقه شهرستان است ، مانند مثلثی است که قاعده آن از شمال غربی تا شمال شرقی کشیده شده و ارتفاع این مثلث درجنوبی ترین نقطه در مسیر رودخانه مهاباد تا روستای خانگه ادامه می یابد. علاوه بردشت مهاباد منطقه ای نیز در جنوب شرقی شهرستان به دلیل وجود انشعاباتی از رودخانه های دائمی شهرستان جزو دشتهای حاصلخیز وکشاورزی به حساب می آید. - اوضاع اقلیمی
در تقسیمات اقلیمی کشور ایران ، شهرستان مهاباد از نظر تقسیمات اقلیمی زمستانی در منطقه خیلی سرد و درتقسیمات اقلیمی تابستانی در منطقه معتدل و مرطوب قرارگرفته است. در نقاط مرتفع معدل درجه حرارت سالیانه کم و در حدود ۹ درجه سانتیگراد است و با کاهش ارتفاع و در قسمت شمال منطقه معدل درجه حرارت سالیانه افزایش می یابد و به حدود ۱۲ درجه سانتیگراد می رسد. مهاباد در تابستانها نسبتا گرم و زمستان ها سرد و پربرف است. میزان بارندگی نسبت به ارتفاع های منطقه متفاوت است. از ارتفاعات ، رودخانه ها و چشمه سارهای فراوانی سرچشمه می گیرند که جهت کلی آنها به سوی دریاچه ارومیه است. به سبب بارندگی کافی و بموقع و مناسب بودن جنس خاک دشت مهاباد و تولید محصولات کشاورزی از اهمیت زیادی برخوردار است.- میزان حرارت
حداکثر حرارت در تیرماه ۲۳/۳۳ درجه سانتیگراد و متوسط حداقل درجه حرارت در دیماه معادل ۱۵/۷- درجه سانتیگراد است. میزان درجه حرارت مطلق حداکثر۴۲ درجه در تیرماه و حداقل در بهمن ماه۳۰- درجه می باشد. با بررسی درجه حرارت سالیانه شهر مهاباد متوسط حداکثر۲۷/۱۹ درجه سانتیگراد ، درجه متوسط حداقل۲۱/۴ ، حداکثر مطلق ۴۲ درجه و حداکثر مطلق ۴۲ درجه و حداکثر مطلق ۳۰- درجه سانتیگراد است. - تعداد روزهای یخبندان
یخبندان شهر مهاباد به علت سرمای زیاد از اواسط آبان ماه شروع و تا اوایل فروردین ماه ادامه دارد و بیشترین روزهای یخبندان معادل ۲۶ روز در دی ماه می باشد ، به طورکلی 99 روز از سال یخبندان است. - میزان بارندگی
در شهر مهاباد میزان بارندگی در ارتفاعات بیشتر از نقاطی است که ارتفاع کمتری دارند. نقاط مرتفع منطقه مهاباد بر روی خطوط هم باران ۷۵۰ میلیمتر در سال قرار دارند با کاهش ارتفاع از میزان بارندگی کاسته می شود و در انتهای شمال دشت مهاباد به۳۰۰ میلیمتر در سال می رسد. در طول ده سال میزان متوسط بارندگی سالیانه حدود۳۵۰ میلیمتر می باشد که بیشترین آن در فرودین ماه معادل ۲۴/۷۹ میلیمتر و کمترین میزان بارندگی در مرداد ماه معادل ۳/۰ میلیمتر است. حداکثر بارندگی روزانه در دیماه معادل ۳۸ میلیمتر می باشد.
|
| |
- رطوبت نسبی
میزان رطوبت نسبی هوا در قسمتی از منطقه مهاباد که مجاور دریاچه ارومیه است بیشتر است. شهر مهاباد در مرطوبترین ساعات روز (۳۰/۶) متوسط نسبی ۱/۶۳ درصد و در مرطوب ترین ساعات روز (۳۰/۱۲) برابر۳/۵۲ درصد می باشد که نمایانگر بالابودن میزان رطوبت نسبی در مقایسه با سایر نقاط واقع درفلات ایران است. از نظر درصد رطوبت نسبی مهاباد جزو نقاط نیمه خشک کشور محسوب میشود. - سیستم حرکت آبهای سطحی (باران) و رودخانه‌های شهرستان
بطورکلی شیب عمومی شهرستان مهاباد از جنوب به سمت شمال و شمالغربی در مسیررودخانه مهاباد است. در منطقه خلیفان شیب عمومی از سمت شمالغربی به سمت جنوبغربی و در مسیر رودخانه مهاباد ، بوکان میباشد. بسته به موقعیت استقرار کوهها و بلندیهای شهرستان ، شیب‌های موضعی نیز در مشرق و جنوبغربی و جنوب شهرستان مشاهده میگردد.
|
با توجه به آمار گرفته شده در مورد درجه حرارت و دمای هوا در طول سال در شهر مهاباد میتوان در مجموع این نتیجه گیری را کرد که شهر مهاباد در یک منطقه سردسیری قرار دارد . بنابرای در هنگام تهیه بتن و همچنین بتن ریزی در این منطقه باید مواردی را که در بتن ریزی مناطق سرد در نظر میگیریم رعایت کنیم .
مشکلات بتن سازی در هوای سرد اساساً نقطه مقابل بتن سازی در هوای گرم است . مشکلات بتن ریزی در هوای سرد به مساله یخ زدن بتن تازه مربوط میشود . اگر بتنی که هنوز کاملاً سخت نشده است یخ ببندد آب اختلاط یخ بسته و حجم کلی بتن افزایش می یابد . در این حالت چون آب برای فعل و انفعال شیمیایی وجود ندارد ، گرفتن و سخت شدن بتن به تاخیر می افتد . اگر یخ بستن بتن پس از گیرش آن و قبل از رسیدن به مقاومت کافی و مناسب اتفاق بیفتد ، انبساط حاصل به همراه تشکیل یخ سبب افت قابل توجه مقاومت میشود .اما اگر بتن قبل از یخ زدن مقاومت کافی را دارا باشد می تواند در مقابل فشار داخلی تولید شده در اثر تشکیل یخ ، مقاومت نماید.
برای پیشگیری از آسیب جبران ناپذیر و افت استحکام بتن ، باید مانع انجماد آن در ۲۴ ساعت اول بعد از بتن ریزی شد . هنگامی که دمای هوا کمتر از ۵ درجه سانتی گراد است بتن را باید در دمای حداقل ۱۰ درجه ریخت و این دما را باید حداقل به مدت سه روز پس از ریختن حفظ کرد .
برای کاستن از مدت گیرش بتن در مناطق سرد مثل شهر مهاباد میتوان از سیمان تیپ ۳ یا تند گیر کننده استفاده کرد .
همچنین میتوان برای بالا بردن دمای بتن آب مخلوط سازی و یا سنگدانه ها را قبل از انجام عمل اختلاط گرم کرد .
در پایان دوره گرم سازی باید بتن را به تدریج سرد کرد در غیر اینصورت بتن ترک بر میدارد .
نگاهی آماری به مهاباد :: ساختمان و مسکن
پروانه های ساختمانی صادرشده برای احداث بنا در نقاط شهری | مساحت | مساحت زمین | مساحت زیربنا | جمع | ۲۵۰۶۷۰ | ۱۷۵۵۴۵ | ۷۸۰ | | نوع استفاده | مسکونی | مسکونی و کارگاه توام | بازرگانی | صنعتی،آموزشی و بهداشتی | سایر و اظهارنشده | جمع | ۵۶۵ | ۵ | ۳۹ | ۲ | ۷ | ۶۱۸ | | نوع مصالح عمده | آجر و آهن | اسکلت فلزی یا بتون آرمه | آجر وچوب | بلوک سیمانی | سایر و اظهارنشده | جمع | ۶۱۸ | ۰ | ۰ | ۰ | ۰ | ۶۱۸ | | تعداد طبقات | یک طبقه | دو طبقه | سه طبقه | چهار طبقه | پنج طبقه و بیشتر | جمع | ۱۹۱ | ۴۰۷ | ۱۸۲ | ۰ | ۰ | ۷۸۰ | | تعداد واحد مسکونی | یک واحد | دو واحد | سه واحد | چهار واحد | پنج واحد و بیشتر | جمع | ۲۸۲ | ۱۵۲ | ۲۶ | ۰ | ۰ | ۴۶۰ |
|
پروانه‌های ساختمانی صادرشده برای احداث بنا برحسب وضعیت قبلی زمین و مساحت آن در نقاط شهری | زمین بایر | باغ یا مزرعه | ساختمان تخریبی | جمع | پروانه | مساحت | پروانه | مساحت | پروانه | مساحت | پروانه | مساحت | ۴۸۳ | ۹۶۱۱۴ | ۰ | ۰ | ۳۳ | ۵۸۶۴ | ۵۱۶ | ۱۰۱۹۷۸ |
|
تعداد واحدهای مسکونی تعیین شده در پروانه های ساختمانی صادر شده برحسب نوع پروانه وبخش متقاضی در نقاط شهری | احداث و افزایش بنا | احداث بنا | خصوصی | تعاونی | دولتی | جمع | ۷۹۲ | ۷۶۰ | ۰ | ۰ | ۷۶۰ |
|
زمینهای واگذار شده توسط سازمان مسکن وشهرسازی استان برحسب نوع استفاده | واگذاری برای واحد مسکونی | واگذاری برای واحد غیرمسکونی | تعداد قطعه زمین | مساحت زمین | تعداد قطعه زمین | مساحت زمین | واحد | قطعه | ۱۱۶ | ۱۸۹۸۵ | ۱ | ۱ | ۹۸۷۰۰ |
|
واحدهای مسکونی معمولی برحسب سال اتمام بنا | ۱۳۶۵-۷۴ | ۱۳۷۵ | جمع | ۹۸۴۹ | ۷۴۵ | ۲۴۸۳۸ |
|
واحدهای مسکونی معمولی برحسب نوع اسکلت ومصالح عمده بنا | شرح | نقاط شهری | نقاط روستایی | کل | جمع | ۱۶۴۴۷ | ۸۳۹۱ | ۲۴۸۳۸ | اسکلت فلزی | ۷۸۶ | ۰ | ۷۸۶ | بتون آرمه | ۵۹ | ۵۹ | ۱۱۸ | سایر انواع اسکلت | ۱۵۲۵۹ | ۸۲۶۲ | ۲۳۵۲۱ | آجر و آهن یا سنگ و آهن | ۸۸۰۳ | ۴۹۳ | ۹۲۹۶ | آجر و چوب یا سنگ و چوب | ۵۶۲۱ | ۶۳۷۶ | ۱۱۹۹۷ | بلوک سیمانی | ۱۸۴ | ۲۱۸ | ۴۰۲ | تمام آجر یا سنگ و آجر | ۴۰ | ۱۰۷ | ۱۴۷ | تمام چوب | ۸ | ۰ | ۸ | خشت و چوب | ۵۴۶ | ۴۸۰ | ۱۰۲۶ | خشت و گل | ۲۷ | ۴۵۴ | ۴۸۱ | سایر مصالح | ۸ | ۱۳۴ | ۱۴۲ | اظهارنشده (مصالح) | ۲۲ | ۰ | ۲۲ | اظهارنشده (اسکلت) | ۳۴۳ | ۷۰ | ۴۱۳ |
|
مشخصات عمومی شرکت های تعاونی مسکن فعال در پایان سال ۱۳۸۱ | تعداد شرکت | عضو | شاغلان حقوق‌بگیر | سرمایه | ۱۴ | ۵۴۶۰ | ۳۳ | ۱۲۹۱۰۸۰ |
|
Loading...
بازیافت از ضایعات الکترونیکی بر منابع مواد
بررسی مقدماتی قابلیت استفاده از دوچرخه شهری در تهران
حاشیه نشینان و گسترش فضایی کلان شهر تهران
طرح هادی شهری چیست؟
اولین همایش ملی علوم زمین و توسعه شهری
دیوارهای زنده شهر
لطفاً یک مقاله جامع این چنینی در مورد بوکان هم تهیه کنید.
با سلام
حتما در سایت قرار داد می شود.
با تشکر
با سلام درصورت امکان نقشه مسیر عبور گسل ده کیلومتری از محل احداث سد تا روستای خانه گیه درمناطق ساخت وساز شهر مشخص نمائید . با تشکر
با سلام
نقشه فوق در سایت سازمان نقشه برداری قرار دارد.
با تشکر
عالی بود ،