سیستم فاضلاب شهری

سیستم فاضلاب شهری
برای زندگی در شهر نیاز به امکانات و تجهیزاتی می باشد تا فرد مایل به زندگی در شهر شود و برای پرداخت هزینه ی هنگفتی که بدیل زندگی در شهر می پردازد از تسهیلاتی برخوردار باشد . یکی از مهمترین تسهیلات شهری که بسیار موجب رفاه و آسایش افراد می شود تاسیسات شهری می باشد که شامل شبکۀ آب، برق ، گاز، تلفن و فاضلاب و … است . سیستم فاضلاب جزو شریانهای حیاتی شهر می باشند که با یک برنامه ریزی مدون و مشخص و البته مدیریت کارآمد می توان این نبض حیاتی شهر را به صورت مؤثر به کار بست. شبکه ی فاضلاب شهری از دیرباز مورد توجه همگان بوده است ، وجود سیستم فاضلاب شهری در هند و پاکستان در ۰۰۲۲ سال قبل از میلاد مسیح این مسئله را ثابت میکند. البته در آن زمان این کار هزینۀ بالایی را شامل می شد و تنها در نقاط مهم شهر از این شبکه استفاده می شد شاید دلیل استفاده از شبکۀ فاضلاب شهری در آن زمان اهمیت بالای آن در مسائل و مشکلات بهداشتی بوده چون آلودگی ناشی از فاضلاب شهری موجب مرگ و میر بالای افراد می شد . فاضلابها را بر اساس نحوۀ ایجاد به سه گروه عمده تقسیم بندی می کنند : خانگی ، صنعتی و سطحی
۱ فاضلابهای خانگی : –
شامل پسابهای سرویس های بهداشتی منازل مسکونی شهرنشینان مانند توالت ها ، حمام ها و… می باشد.البته پسابهای مغازه ها ، فروشگاهها ، مؤسسات آموزشی ، تعمیرگاهها را نیز جزوء این دسته از فاضلابها قرار می دهند.
۰ فاضلابهای صنعتی : –
این دسته از فاضلابها در نتیجه فعالیتهای کارگاهها ، کارخانه ها و سایر مراکز صنعتی می باشد که بر اساس نوع فراورده تولید شده مراکز صنعتی خواص این گونه فاضلابها نیز متفاوت است .
۳ فاضلابهای سطحی : –
این دسته از فاضلابها ، شامل آبهای ناشی از بارندگی ، ذوب برف و یخ در معابر شهری می باشد . این آبها به دلیل وجود آلودگی هوا ، محیط شهری از غلظت آلودگی خاص خود برخوردار است. البته به گروه می توان آبهای جاری در کانالها و جویها را اضافه کرد .
مهم ترین اجزای تشکیل دهنده فاضلاب :
جامدات معلق: عمدت ا شامل پسماندهای غذایی، فضولات بدن انسان، کاغذ، پارچه و ذرات خاک می باشد. مواد آلی فاضلاب : عمدت ا شامل پروتئینها ) ۰۲ تا ۰۲ درصد(، کربوهیدراتها ) ۰۰ تا ۰۲ درصد( و لیپیدها )تقریب ا ۱۲ درصد( عوامل بیماریزا: انواع عوامل بیماریزا با منشأ آبی یافت می شوند که شامل باکتریها، ویروسها، پرتوزوآ و انگلها می باشند.
سیستم جمع آوری فاضلاب :
جمع آوری فاضلاب و بیرون راندن آن از محیط زندگی انسان سابقه ای بس دیرینه دارد ، بطوریکه تاریخ نویسان و باستان شناسان سابقه این کار را در هندوستان به ۰۲۲۲ سال و در بابل و نینوا به ۳۲۲۲ سال و در یونان و روم ۰۲۲۲ سال پیش می دانند. درایران هم سیستم فاضلاب سابقۀ نسبت ا زیادی دارد به طوریکه در یک نمونه کاوش که در اطراف شهر جرجان ) حوالی گرگان و گنبد امروزی ( انجام گردیده ، به این نکته پی برده اند که شهر جرجان تقریب ا ۱۲۲۲ تا ۱۰۲۲ سال پیش سیستم فاضلاب داشته
است. در ابتدا سیستم جمع آوری فاضلاب یک سیستم رو باز بوده که خود عامل شیوع بیماری ها بوده. دراواخر قرن ۱۰ میلادی اولین با سیستم جمع آوری فاضلاب )اگو( به صورت زیرزمینی در شهر پاریس به طول ۱۰ کیلومتر احداث شد. در ایران هم دفع فاضلاب بر اساس سطح آب زیرزمینی و یا نفوذپذیری زمین انجام می شد . بدین صورت که در مناطقی که سطح آب زیرزمین پایین بوده ، برای جذب فاضلاب از حفر چاههای جذبی استفاده می گردید . در مناطقی که سطح آب زیرزمینی بالا بوده یا زمین ضریب نفوذپذیری مناسبی نداشت ، زمین را طوری زهکشی می کردند که فاضلاب بدون تصفیه بر روی رودخانه ای انتقال می یافت. متأسفانه در حال حاضر اکثر شهرهایی که در کنار رودخانه واقع شده اند از این شیوه استفاده می کنند که خطر بسیار جدی بر محیط زیست و بستر دریاست . شهرهایی همچون اهواز ، بوشهر و حتی شهرهای شمالی نیز از این روش برای دفع فاضلاب استفاده می کنند . در مکان هایی که امکان زهکشی مناسب وجود نداشت و یا چنانچه شیب شهر مساعد این سیستم نبود ، غالب ا در منازل چاه فاضلاب حفر می گشت.

روشهای جمع آوری فاضلاب شهری :
شیوۀ سنتی
روش های نوین
سیستم دفع فاضلاب شهری :
مسأله فاضلاب و دفع بهداشتی آن مساله ای نیست که بشر امروز با وجود پرداختن به موضوعات مختلف بتواند براحتی از کنار آن دفع بهداشتی « بگذرد. سال ۰۲۲۲ از سوی سازمان ملل به عنوان سازمانی مرجع و مورد اطمینان تمام جهانیان به نام سال نامگذاری شد. در حال حاضر جهان در تلاش خود برای کاهش تعداد نفرات که به خدمات بهداشتی دفع فاضلاب » فاضلاب دسترسی ندارند، عقب مانده است لذا بسیاری از افراد از شأن و منزلت انسانی محروم می باشند . این افراد ناچارند به جای سرویس های بهداشتی از کیسه، سطل یا از چاله های کنار جاده ها استفاده کنند که این امر سلامتی خود آنها و دیگران را تهدید می کند. ایران، به ویژه در زمان ساخت تخت جمشید، دارای دانش شهرسازی سرآمدی در جهان بود که شاهد کشف سیستم دفع فاضلاب در بقایای این افتخار ملی یعنی تخت جمشید هستیم. مسأله دفع فاضلاب آنقدر پیچیده است که حتی قانونی تحت عنوان قانون مدیریت پسماندها در سال ۱۳۲۳ در مجلس شورای اسلامی تصویب شد. به طریقی که رهاسازی هرچیز آلوده ساز جرم محسوب می شود و مرتکبین طبق قانون مشمول مجازات می گردند، که مجازات از جریمه نقدی ۰۲ هزار تومانی گرفته تا حبس یکساله می باشد . معمولترین روش برای دفع فاضلاب رقیق نمودن آن در آبهای سطحی است. از جریانهای خروجی فاضلاب در کشاورزی و ایجاد
فضاهای سبز شهری در پارکها، زمینهای گلف، کناره بزرگراهها و جاده های منتهی به فرودگاهها به نحو موفقیت آمیزی استفاده شده است. ممکن است از جریانهای خروجی تصفیه فاضلاب جهت مقاصد صنعتی استفاده شود. با توجه به کمبود آب آشامیدنی، استفاده از فاضلاب تصفیه شده به عنوان بخشی از منبع آب آشامیدنی اخیر ا در بعضی کشورها بیشتر متداول شده است.
اهمیت دفع فاضلاب :
قطع ا مهمترین فایده دفع مناسب فاضلاب ، ارتقاء بهداشت محیط و در کل بهداشت شهری است . فاضلابها همواره حاوی مواد و موجوداتی هستند که برای سلامت عمومی شهروندان و بهداشت شهر خطرناک هستند. بی شک دفع مناسب این گونه مواد تضمین سلامت شهروندان را به همراه خواهد داشت .
فایده دیگری که می تواند به همراه داشته باشد ، تعادل زیست محیطی می باشد. همواره سرازیر شدن فاضلابها به تالابها ، رودخانه ها ، رودها ، حتی نفوذ این مواد به آبهای زیرزمینی تعادل محیط زیست و اکوسیستم رابر هم می زند. بدون شک دفع مناسب این گونه مواد باعث تضمین حیات گونه های جانوری و دریایی و بویژه حیات خود انسان می گردد. نعمتی که مردم شهرهای شمالی کشور به دلیل عدم دفع درست فاضلابها از آن بی بهره اند.همچنین با توجه به کمبود منابع آبی ، دفع و تصفیه صحیح فاضلابها می تواند به نوبه خود تأمین کننده آب غیرآشامیدنی شهر باشد.
تصفیه فاضلابهای شهری :
هم اکنون تصفیه فاضلابها در سه مرحله انجام می گردد. ) تصفیه اولیه تصفیه ثانویه تصفیه ثالث( – –
تصفیه اولیه:
مراحل تصفیه اولیه :
۱( غربال کردن یا آشغال گیری
۰( خرد کردن
۳( شن گیری یا حذف دانه
۰( اندازه گیری جریان
۰( ته نشین سازی مقدماتی
تصفیه ثانویه :
مراحل تصفیه ثانویه :
۱( جریان خروجی از تصفیه اولیه هنوز دارای ۰۲ تا ۰۲ درصد از مواد جامدمعلق و تقریب ا تمام مواد آلی و معدنی محلول اولیه می باشد. جهت حذف مواد آلی در تصفیه ثانویه از فرایندهای فیزیکی، شیمیایی و یا بیولوژیکی استفاده می شود
۰( لجن فعال
۳( هوادهی لجن فعال
۰( برکه ها و لاگونها
۰( گندزدایی جریانهای خروجی
۰( تصفیه و دفع لجن
۰( تغلیظ لجن
۲( شناور سازی
۹( هضم لجن
۱۲ ( دفع لجن
تصفیه ثالت
تصفیه ثالث یا تصفیه پیشرفته فاضلاب:
هر گاه کیفیت جریان خروجی از تصفیه ثانویه منطبق با استانداردهای جریان خروجی نباشد. تصفیه ثالث شامل حذف ترکیبات نیتروژن و فسفر، مواد مغذی رشد گیاهی، جامدات معلق اضافی، نمکهای معدنی محلول و مواد آلی مقاوم ممکن است باشد. مهم ترین مواد مغذی معمولا در برگیرنده ترکیبات نیتروژن و فسفر می باشند.
مراحل تصفیه ثالث :
۱( حذف نیتروژن
۰( حذف فسفر
دفع فاضلاب و استفاده مجدد از آن:
قسمت عمده فاضلابهای تصفیه شده باید دفع شوند. دریافت کننده های نهایی فاضلابهای تصفیه شده آبهای سطحی و بسترهای آب زیرزمینی سطح زمین و در برخی موارد اتمسفر محل های دفع یا تجهیزات مورد استفاده مجدد باید در فاصله مناسبی نسبت به واحد تصفیه فاضلاب قرار داشته باشند. بهر حال آنچه مسلم است این می باشد که هنوز سیستم فاضلاب شهری ) اگو ( در همه شهرهای این به کار بسته نشده و ۹۲ درصد شهرهاى ایران سیستم جمع آورى فاضلاب ندارد و فاضلاب شهرى به آب هاى سطحى رودخانه ها و آب آشامیدنى مردم وارد می
شود .

انتشار شهرسازی آنلاین