پایان نامه ارائه مدل یکپارچه برنامه ریزی استراتژیک شهرها و شهرداریهای ایران

نویسنده:  جواد مالکی
استاد راهنما: دکتر محمد مهدوی مزده
استاد مشاور: دکتر مصطفی جعفری
تاریخ شروع: ۱۳۸۸/۱۲/۱
دانشگاه: علم و صنعت ایران
مقطع: کارشناسی ارشد
رشته تحصیلی: MBI

چکیده :

اداره مطلوب شهرها و مخصوصا کلان شهرها بدون مدیریت یکپارچه شهری امکان پذیر نمی باشد و مدیریت یکپارچه شهری همان نگاه سیستمی است که مولود نگاه استراتژیک است. در فقدان یک قانون جامع شهری یا نظام برنامه ریزی در شهرها و شهرداری های ایران در چند دهه گذشته کوشش و اقداماتی در جهت تهیه طرح های توسعه شهری در ابعاد مختلف صورت گرفته است اگرچه همه طرح های تهیه شده ادعای رعایت و بکار گیری طرح های فرادست و پایین دست و همچنین توجه به کلیات نکات مهم در برنامه‌ریزی استراتژیک را دارند ولی عدم موفقیت آنها در رسیدن به اهداف تعیین شده موید این واقعیت است که در مراحل برنامه ریزی اجرا و ارزیابی بطور سیستمی به برنامه ها و عوامل موثر بر این پرداخته نشده است. در یک کلام یکپارچه و شرایط تحقق برنامه و خصوصا مدل بومی شده و منطبق با شرایط ایران توجهی نشده است.

سازمان های عمومی از جمله شهرداری ها بویژه در کشورهای توسعه یافته به صورت فزاینده ای از اصول و مفاهیم مدیریت استراتژیک استفاده می کنند تا بتوانند برمیزان اثر بخشی و کارآیی خود بیفزاید. این در حالی است که استراتژیست ها در سازمان های عمومی ایران در مقایسه با هم ردیفان خود از استقلال و آزادی عمل کمتری برخوردارند. استراتژیستها برای تغییر در ماموریت سازمان یا تجدید نظر در اهداف بلند مدت آن محدودیت دارند. اغلب قانون گذران و سیاست مداران هستند که به امر تصمیم گیری و تخصیص منابع در سطح کلان می پردازند و به صورت مستقیم یا غیر مستقیم اعمال کنترل می نمایند مساله ها رنگ سیاسی به خود می گیرد سلیقه حاکم می شود. در نتیجه راه ها یا گزینه ها محدود و محدودتر می شود.

براساس این نتایج حاصل از مطالعاتی که ما در ادبیات مدیریت استراتژیک داشته ایم برای فائق آمدن بر مشکلات مطرح شده ناگزیر به ارایه تمهیداتی در برنامه ریزی شهرها و شهرداری ها هستیم. این تمهیدات می توانند مبانی و منطق حاکم بر تدوین مدل برنامه و نحوه اجرای آن را تعریف و تبیین کنند همچنین هیچ یک از مدل های برنامه ریزی استراتژیک موجود به صورت خاص و جامع به تمامی نیازها و مولفه های لازم برای تدوین برنامه استراتژیک شهرها و شهرداری های ایران نپرداخته اند. در این تحقیق با استفاده از ادبیات و تجربیات موجود در سازمان های خصوصی و عمومی متناسب با شرایط و ویژگی های شهرها و شهرداری های ایران (بویژه کلان شهر تهران)، مدل یکپارچه برنامه ریزی استراتژیک ارایه شده است . این مدل کمک می کند تا بتواند مولفه های مطرح در تدوین برنامه استراتژیک و ترتیب انجام آنها را در شهر و شهرداری شناخت و براساس آن اقدام نمود. علاوه برارایه مدل نحوه عملیاتی کردن آن پیشنهاد گردیده است.

بهره گیری از مدل پیشنهادی می تواند علاوه بر شهر و شهرداری در سازمان های مشابه نیز مورد استفاده قرار گیرد. مدل مذکور با توجه به محدودیت ها و شرایط حاکم بر شهر و شهرداری تهران تدوین شده است این تحقیق بر ارایه متدولوژی مدل متمرکز شده است و ضروری است فرصت کاربست آن در یکی از کلان شهرهای ایران (بخصوص تهران ) بوجود آید.

واژگان کلیدی: جنبه کلیدی، برنامه ریزی شهری، برنامه ریزی استراتژیک، مدل ، شهر، شهرداری.