شرح خدمات برنامه آمایش استان
به نام خدا
سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور
معاونت امور اقتصادی و هماهنگی برنامه و بودجه
شرح خدمات برنامه آمایش استان
مرکز ملی آمایش سرزمین
شهریورماه ۱۳۸۵
فهرست مطالب
مقدمه
- تعریف
- هدف
- ملاحظات اساسی در تهیه برنامه آمایش استان
شرح خدمات برنامه آمایش استان
بخش اول- تحلیل وضعیت و ساختار
- فصل اول: تحلیل وضعیت استان
- فصل دوم: تحلیل ساختار فضایی موجود
- فصل سوم: توصیف و تحلیل پیوندهای اصلی بین سکونتگاهها
- فصل چهارم: ملاحظات دفاعی- امنیتی در آمایش استان
- فصل پنجم: جمعبندی و نتیجهگیری از مطالعات
بخش دوم-برنامهریزی و سیاستگذاری
- فصل ششم: پیشبینی و آیندهنگری
- فصل هفتم: برنامهریزی و سیاستگذاری
- فصل هشتم: مدیریت آمایش استان
مقدمه
از عمر نظام برنامهریزی در ایران که براساس برنامهریزی بخشی پایهریزی شده است، حدود شش دهه میگذرد. نگرش بخشی به توسعه، بهویژه در چند دهه نخستین برقراری نظام برنامهریزی توسعه در کشور، متأثر از دیدگاههای مطرح در جهان بوده است. اجرای برنامههای توسعه اقتصادی متکی بر رویکرد بخشی در ایران نیز مانند دیگر کشورهای جهان، منجر به عدم تعادلهای منطقهای، حاشیهای شدن برخی مناطق، از دست دادن منابع و توانهای منطقهای و نابرابریهای سرزمینی شده است. بررسی وضعیت کنونی کشور بیانگر آن است که تمرکزگرایی و غلبه رویکرد بخشی در برنامهریزیها روند توسعه کشور را دچار اختلال کرده است.
بر خلاف رویکرد بخشی، آمایش سرزمین با رویکرد همه سونگر در چارچوب توسعه فضایی، سعی دارد با پدیده عدم تعادلهای منطقهای برخورد کرده و راهکارهای مناسب را برای تحقق توسعه متوازن، همهجانبه و پایدار در سطح سرزمین، ارائه نماید. حرکت کشورهای در حال توسعه در مسیر توسعه پایدار، مستلزم توجه به سطوح منطقهای و محلی در برنامهریزی توسعه است که در چارچوب نظام برنامهریزی بخشی، به دلیل تمرکزگرایی، دستیابی به آن امکانپذیر نیست.
در پی احساس چنین نیازهایی در فرآیند توسعه پایدار و همه جانبه کشورهای جهان، و از جمله ایران، مفاهیم، دیدگاههای نظری و روشهای برنامهریزی بهتدریج متحول شده است تا ضمن پاسخگویی به موضوعات جدید مرتبط با توسعه، پاسخگوی نیازهای برنامهریزی در سطوح منطقهای و محلی از یک سو و سطوح فعالیتی از سوی دیگر باشد. برنامهریزی فعالیت و سکونت در پهنه سرزمین در ابعاد گوناگون ملی، منطقهای و محلی و در زمینههای گوناگون فعالیت و با رویکردهای جامعنگری، پایداری و استفاده از علوم و فنون جدید در برنامهریزی توسعه و به منظور تحقق اهداف نوین توسعه، درسالهای اخیر در جهان رواج یافته است. مطالعه تجربه کشورهای مختلف جهان در رابطه با آمایش سرزمین در سطوح مختلف، درسهای ارزشمندی از نظر ضرورت توجه به ابعاد گوناگون اجتماعی، قومی، فرهنگی، سیاسی و اقتصادی برنامهریزی به ما میآموزد. مطالعه دیدگاههای نظری مؤخر در این زمینه، ضرورت تعمق در اندیشههای توسعه براساس اصول پایداری، حفاظت از میراث طبیعی و فرهنگی، تکیه برنامههای توسعه منطقهای و آمایش سرزمین بر منابع انسانی، سرمایههای اجتماعی، دانش بومی و توسعه درونزا همزمان با تحکیم ارتباطات با جهان و ایجاد پیوندهای اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی در چارچوب تعامل جهانی، را بیش از پیش مطرح میسازد.
انتظار میرود، سیاستگذاران، تصمیمگیران، برنامهریزان، متفکران و کلیه دستاندرکاران توسعه استانها در تعامل سازنده با یکدیگر، بتوانند در چارچوب توسعه ملی و برنامه آمایش سرزمین، برنامه آمایش استانهای کشور را متناسب با شرایط و ظرفیتهای توسعه هر استان تدوین و اجرا نمایند. تعامل مستمر میان دستاندرکاران تدوین و اجرای برنامههای آمایش استانی با مرکز ملی آمایش سرزمین میتواند در حل بهموقع مشکلات و رفع موانع موجود بر سر راه توسعه استان مؤثر باشد. انتقال تجربههای عملی استانها در این زمینه نیز میتواند در حرکت توسعه در آینده مثمر ثمر باشد.
آنچه را که پیشرو دارید، کوششی است در جهت متحول کردن دیدگاه و نگرش دستاندرکاران برنامهریزی توسعه در سطوح منطقهای و در استانهای کشور در چارچوب تحولاتی که در بالا ذکر شد. تا بدین وسیله برنامههای آمایش استان براساس دیدگاههای علمی جدید، با رویکرد همهسونگر، تاکید بر جنبههای توسعه پایدار و استفاده از ابزارهای علمی و فنون نوین، تدوین گردد. اعتقاد راسخ بر این است که بدون چنین رویکردی نمیتوان ضمن پاسخگویی به مسائل و نیازهای توسعه متوازن استانها، موجبات پیشرفت و ارتقاء جایگاه کشور را در جهان پرتلاطم و به هم پیوسته کنونی فراهم نمود. امید است با همکاری مسئولین و متخصصین برنامهریزی آمایش استانها و در تعامل مداوم با پیشرفتهای علمی، چارچوبهای نظری و تجربههای عملی، در تصحیح مستمر روشها و راهکارهای پیشنهادی بهمنظور دستیابی به توسعه پایدار، یکپارچه و همه سویه، یاور یکدیگر باشیم.
دراین مجموعه که با هدف تهیه شرح خدمات کلی برنامه آمایش استان تهیه شده است، پس از ارایه تعریف آمایش با رویکرد جدید، هدف از تدوین برنامه آمایش در سطح استان در چارچوب اصول مصوب آمایش سرزمین، بیان شده است. پس از آن، ملاحظات اساسی در تهیه برنامه آمایش استان مورد توجه قرار گرفته است. در پایان نیز شرح خدمات کلی برنامه آمایش استان به تفکیک موضوع تقدیم شده است.
- تعریف
برنامه آمایش استان سندی است که برای تحقق توسعه پایدار فضایی، مجموعه اهداف، راهبردها، سیاستها و برنامههای اجرایی بخشهای دولتی و غیردولتی (عمومی، خصوصی و تعاونی) استان را در ابعاد اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، زیست محیطی و کالبدی در بر میگیرد. این برنامه در چارچوب چشمانداز، اهداف توسعه ملی و جهتگیریهای آمایش سرزمین و در تعامل با سطوح استانی، ملی و جهانی؛ با رویکردی توسعهگرا، مشارکتجو و انعطافپذیر تهیه میشود.
- هدف
هدف از تهیه برنامه آمایش استان دستیابی به سندی است که سازمان فضایی منسجم، اثربخش، مبتنی بر احصاء و بکارگیری روشهای اجرایی را برای دستیابی به توسعه پایدار در چارچوب توسعه ملی مبتنی بر اصول مصوب آمایش سرزمین به شرح زیر ارایه نماید:
- ملاحظات امنیتی و دفاعی،
- کارآیی و بازدهی اقتصادی،
- وحدت و یکپارچگی سرزمین،
- گسترش عدالت اجتماعی و تعادلهای منطقهای،
- حفاظت محیطزیست و احیای منابع طبیعی،
- حفظ هویت اسلامی، ایرانی و حراست از میراث فرهنگی،
- تسهیل و تنظیم روابط درونی و بیرونی اقتصاد کشور،
- رفع محرومیتها، به خصوص در مناطق روستایی کشور
- ملاحظات اساسی در تهیه برنامه آمایش استان
- از آنجاییکه در برنامهریزی آمایشی، یکپارچگی بین رشتهای و یا چند رشتهای مورد نظر است، توجه به متدهای تحلیل یکپارچه ضروری است و نتایج براین اساس مورد بررسی قرار میگیرد.
- در حالیکه برنامهریزی آمایشی مستلزم توجه به تمام عرصههای زندگی انسانهاست، اما دستیابی به توسعه در تمامی ابعاد آن به صورت همزمان امکانپذیر نیست. لذا درعمل با توجه به اولویتهای تعیین شده بر موضوعات کلیدی متمرکز میشود.
- ماهیت بین رشتهای و پویای آمایش سرزمین ایجاب میکند که سند نهایی نسبت به تغییرات احتمالی انعطاف پذیر باشد.
- برنامه آمایش استان باید به سه سؤال اساسی زیر پاسخ دهد:
- در حال حاضر استان چه موقعیتی دارد (ارایه تحلیل از نقاط قوت ، نقاط ضعف، فرصتها و تهدیدها).
- استان به کجا میخواهد برود (چشمانداز، اهداف اصلی، اولویتهای مبتنی بر جهتگیریهای آمایش).
- استان چگونه به اهداف تعیین شده دست مییابد.
- از آنجاییکه تحقق اهداف، نظریهها و دیدگاههای بلندمدت آمایش استان در چارچوب آمایش ملی قابل دستیابی است، بنابراین برنامه آمایش استان بایستی در سازگاری کامل با اهداف توسعه پایدار ملی تهیه شود.
- از آنجاییکه امنیت مفهومی فراگیر و شامل تهدیداتی مانند بلایای طبیعی، تکنولوژی، اقتصادی، سیاسی، امنیتی و دفاعی است که روند و برنامههای توسعه پایدار کشور یا مناطق و استانها را با مشکل جدی مواجه میسازد، بنابراین در تهیه برنامه آمایش استان و به منظور مدیریت روند توسعه پایدار استان بایستی مورد توجه اساسی قرار گیرد.
شرح خدمات برنامه آمایش استان
بخش اول- تحلیل وضعیت و ساختار
- فصل اول: تحلیل وضعیت استان
- تحلیل وضعیت منابع طبیعی و محیط زیست
- تحلیل موقعیت استان
- تحلیل تقسیمات کشوری و همجواریهای استان(مساحت، وسعت و …)
- تحلیل موقعیت استان
- تحلیل پستی و بلندیها
- تحلیل ژئومرفولوژی
- شیب و جهت شیب
- مدل رقومی زمین DTM و طبقا ت ارتفاعی
- شبکه زهکشی طبیعی
- واحدهای شکل زمین Landform
- تحلیل ژئومرفولوژی
- تحلیل حوضهها و زیرحوضههای آبریز
- تحلیل منابع آب (سطحی و زیر سطحی )
- تحلیل پوشش گیاهی
- تحلیل سیلگیری و سیلخیزی
- تحلیل رانش ، ریزش و زمین لغزش
- تحلیل موقعیت اقلیمی
- تحلیل جریانات جوی (تودههای هوا)
- جریانات جوی زمستانه
- جریانات جوی تابستانه
- تحلیل دما و تعداد روزهای یخبندان
- تحلیل رطوبت، بارش، تبخیر و تعریق، و پوشش ابر
- تحلیل باد
- رژیم بادهای منطقه
- رژیم بادهای محلی
- تحلیل پهنههای اقلیمی
- تحلیل جریانات جوی (تودههای هوا)
- تحلیل زمین شناسی و منابع معدنی
- تحلیل زمین شناسی عمومی
- تحلیل سازندها و دورانها
- تحلیل رخسارهها
- تحلیل گسلهای منطقه
- تحلیل لرزهخیزی و لرزه زمین ساخت
- تحلیل موقعیت کانسارهای معدنی
- تحلیل زمین شناسی عمومی
- تحلیل محیط زیست
- ارزیابی توان اکولوژیک در واحدهای زیستبومی برای انواع کاربریهای اصلی(صنعتی، کشاورزی (گسترده-فشرده)، سکونتگاهی، گردشگری، حفاظتی، شورهزار، بیابانی و …)[۱]
- شناسایی منابع اکولوژیکی
- منابع فیزیکی (آب و هوا و اقلیم، هیدرولوژی، شکل زمین، زمین شناسی، خاک)
- منابع بیولوژیکی (گیاهان،جانوران)
- تعیین توان اکولوژیک با استفاده از مدل مناسب
- شناسایی منابع اکولوژیکی
- ارزیابی توان اکولوژیک در واحدهای زیستبومی برای انواع کاربریهای اصلی(صنعتی، کشاورزی (گسترده-فشرده)، سکونتگاهی، گردشگری، حفاظتی، شورهزار، بیابانی و …)[۱]
- برآورد ظرفیت تحمل محیطی از نظر پذیرش میزان فعالیتهای اصلی و توان پذیرش آلایندهها و تخریب با حفظ توان برگشتپذیری
- تعیین میزان بهرهبرداری پایدار از منابع (میزان مجاز بهرهبرداری از جنگلها، آبزیان، مراتع و …)
- تعیین میزان بار قابل تحمل بر واحدهای زیست بومی
- عوامل و فرآیندهای اصلی مخرب محیطزیست و منابع طبیعی
- عوامل انسانی
- عوامل طبیعی
- تحلیل ساختار مدیریت منابع زیستبومی
- نوع رویکرد به محیط زیست
- تحلیل ضوابط، استانداردها و سیاستهای بهرهبرداری از منابع
- تحلیل فعالیتها و اقدامات انجام شده جهت حفاظت از محیط زیست
- شناخت فرایندهای اکولوژیک
- جمعبندی و نتیجهگیری از وضعیت محیط زیست (نقاط قوت و ضعف و فرصت و تهدید)
- تحلیل اجتماعی و فرهنگی
- تحولات جمعیت در سه دهه گذشته
- بررسی جمعیت و پراکندگی آن
- تحلیل توزیع شاخص های جمعیتی به تفکیک شهری و روستایی
- تحلیل پراکندگی جمعیت بر حسب اندازه گروههای جمعیتی
- تحلیل تراکم جمعیت
- تحلیل روند تحولات جمعیت استان و گرایشهای غالب برآن
- روند تحولات ساختار سنی و جنسی جمعیت استان به تفکیک شهرستان
- روند تحولات جمعیت استان ناشی از باروری، مرگ و میر و مهاجرت به تفکیک شهرستان
- تحلیل چگونگی و دلایل جابهجاییهای درون و برون استانی جمعیت
- تحلیل جابهجاییهای درون استانی جمعیت (مهاجرت و جابجایی نیروی کار) و دلایل آن
- تحلیل جابهجاییهای برون استانی جمعیت (مهاجرت و جابجایی نیروی کار) و دلایل آن
- تحلیل شاخص توسعه انسانی (تولید ناخالص داخلی سرانه، امید به زندگی در بدو تولد و آموزش)
- بررسی جمعیت و پراکندگی آن
- تحولات جمعیت در سه دهه گذشته
- تحلیل نظام شهری استان
- تحلیل روند شهرنشینی استان و بررسی امکان ایجاد شهرهای جدید
- رتبه بندی شهرها براساس سلسله مراتب خدماترسانی
- تحلیل عوامل مؤثر بر شکلگیری نظام شهری
- عوامل اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی
- ساختار قومی، فرهنگی و سیاسی
- تأثیر مرکز استان بر مناطق پیرامونی
- تحلیل نظام روستانشینی و عشایری استان
- تحلیل روند روستانشینی استان و جایگاه آن در کشور
- تحلیل تحولات نظام اجتماعی و ساختار قومی، طایفهای جامعه روستایی و عشایری
- تحلیل عوامل مؤثر بر شکلگیری فضاهای روستایی توسعه یافته
- تحلیل مناطق کارکردی روستایی
- فضاهای روستایی حاشیه شهرها
- فضاهای روستایی متراکم
- فضاهای روستایی پراکنده
- فضاهای روستایی مستعد برای توسعه یکپارچه
- تحلیل وضعیت فرهنگی استان
- تحلیل پیشینه فرهنگی شامل عناصری که در توسعه اثر دارند (فرهنگ کار، فرهنگ یادگیری و نوآوری، میل به پیشرفت، همکاری، تعارضات، اعتماد به نفس، تأثیر پذیری و اثرگذاری، …)
- تحلیل ویژگی های فرهنگی در حال حاضر(تنوع فرهنگی، میل به پیشرفت، فرهنگ یادگیری و نو آوری، میل به پیشرفت، همکاری، تعارضات، اعتماد به نفس، تأثیر پذیری و اثرگذاری، …) سیاست های فرهنگی، وسایل فرهنگی
- تعیین عوامل و فرایند های فرهنگی مانع و پیشبرنده توسعه استان
- سرمایه اجتماعی
- تحلیل گروههای اجتماعی (برحسب سن، جنس، وضعیت تحصیلی، و بر حسب روابط اجتماعی- خانواده)
- تحلیل مسایل ومشکلات اجتماعی ( طلاق، سرقت، بیمه، جنایت، ….)
- طرز تلقی و ارزشها (هویت و تعلق، اعتماد به نفس، اعتماد اجتماعی، رضایتمندی از زندگی، و …)
- وضعیت مشارکت در شبکههای اجتماعی (از گروه های غیر رسمی تا نهادهای رسمی)
- جمعبندی
- تحلیل سیاسی- اداری و سازمانی
- تحلیل ساختار سیاسی قدرت در استان
- تحلیل ارتباطات و شبکه های مدنی (احزاب، اتحادیه های صنفی، سندیکاهای کارگری، انجمنهای سیاسی مذهبی و …)
- تحلیل ارتباطات سیاسی- اجتماعی
- تحلیل جایگاه اشخاص مؤثر در روابط و پدیدههای سیاسی و اجتماعی
- تحلیل تأثیر ارتباط نهادهای غیردولتی بر دولت
- تحلیل ساختار سیاسی قدرت در استان
- ارزیابی نظام تصمیمگیری و مدیریت دراستان
- تحلیل وضعیت نیروهای بومی وغیربومی درسطوح مدیریتی واجرائی
- شوراها و نهادهای تصمیمگیر در برنامه ریزی و توسعه استان
- ارزیابی جایگاه و تحلیل تصمیمات شوراها
- پیوند دولت – ملت
- تحلیل سطح مشارکت سیاسی آحاد و طبقات اجتماعی درانتخابات
- تحلیل قانون گرایی و احترام به قانون در طبقات اجتماعی .
- توصیف رضایت مندی عمومی و نهادهای مردمی از عملکرد وتصمیمات سیاسی – اداری
- تحلیل همگرایی ها و واگرایی ها ( تنوعات قومی، فرهنگی، مذهبی )
- جمعبندی و نتیجه گیری از وضعیت اجتماعی فرهنگی (نقاط قوت و ضعف و فرصت و تهدید)
- تحلیل اقتصادی
- تحلیل ویژگیهای اقتصادی جمعیت
- تحلیل روند تحولات جمعیت فعال و غیرفعال اقتصادی در استان
- تحلیل روند تحولات وضعیت اشتغال استان به تفکیک بخشها و وضعیت شاغلین
- تحلیل روند تحولات بیکاری در استان
- تحلیل بار تکفل واقعی
- تحلیل بهرهوری نیروی انسانی
- شناسایی و تحلیل فعالیتهای پایه و تبعی بر اساس اشتغال در مراکز سکونتگاهی استان
- تحلیل ویژگیهای اقتصادی جمعیت
- تحلیل زمینههای فعالیت اقتصادی برحسب بخشهای اصلی
- ساختار صنعتی و معدنی استان از نظر پراکندگی، تخصصی شدن، شکلگیری زنجیرههای تولید و خوشههای صنعتی
- ساختار صنعتی استان
- تحلیل تخصصهای صنعتی استان
- تحلیل زنجیرههای تولید و خوشههای صنعتی
- تحلیل شیوههای غالب تولید و سطح فنآوری بهکار گرفته شده در رشتههای اصلی صنعتی
- تحلیل شاخصهای اصلی اقتصاد صنعتی استان
- تحلیل بهرهوری عوامل تولید
- ساختار معدنی استان
- شناسایی عمدهترین قابلیتهای معدنی استان
- صنایع فرآوری و بهرهبرداری از معادن استان
- تحلیل سطح فنآوری بکار گرفته شده در معادن استان
- تحلیل بهرهوری عوامل تولید
- ساختار صنعتی استان
- ساختار کشاورزی استان (به تفکیک زراعت، باغداری، دامداری، شیلات و آبزیپروری و …)
- تحلیل الگوی کشت و بهرهبرداری
- فنآوری تولید و آبیاری
- تحلیل شاخصهای اصلی اقتصاد کشاورزی استان
- تحلیل بهرهوری عوامل تولید
- ساختار خدمات استان (به تفکیک پشتیبان تولید، بازرگانی، گردشگری، حقوقی، آموزشی، درمانی، بیمه و ….)
- تحلیل تخصصهای خدماتی استان
- تعیین قلمروها و حوزه نفوذ ارایه خدمات در استان
- تحلیل شاخصهای اصلی در بخش خدمات استان
- تحلیل بهرهوری عوامل تولید
- تحلیل پیوندهای درونبخشی و بین بخشی در اقتصاد استان
- تحلیل پیوندهای درون بخشی در سطح قلمروهای اصلی تولید بخش در استان
- تحلیل پیوندهای درون بخشی در سطح قلمروهای اصلی تولید بخش در استان با قلمروهای خارج استان
- تحلیل پیوندهای بین بخشی در میان فعالیتهای عمده بخشهای اصلی در اقتصاد استان
- تحلیل پیوندهای بین بخشی فعالیتهای اصلی استان با فعالیتهای خارج از استان
- جمعبندی
- ساختار صنعتی و معدنی استان از نظر پراکندگی، تخصصی شدن، شکلگیری زنجیرههای تولید و خوشههای صنعتی
- تحلیل ویژگیهای زیربنایی
- شبکه ارتباطات
- تحلیل میزان دسترسی، زمان ارسال و هزینه انجام خدمات پستی در نقاط شهری و روستایی[۲]
- تحلیل خدمات مخابراتی در نقاط شهری و روستایی
- تحلیل خدمات فناوری اطلاعات
- تحلیل کیفیت و گستره پوشش صدا وسیما و ارتباطات رادیویی و فرکانسی
- شبکه ارتباطات
- شبکه حمل و نقل[۳]
- تحلیل دسترسی مناطق مختلف استان به شبکه حمل ونقل و سطح بندی آن
- تحلیل دسترسی به کریدورهای بین المللی
- تحلیل ویژگیهای شبکه حمل و نقل استان
- شبکه انرژی
- برق
- تحلیل مراکز عمده تولید برق (ظرفیت تولید، میزان تولید، سهم تولید برق به تفکیک نوع نیروگاه نسبت به کل کشور)
- تحلیل میزان دسترسی مناطق مختلف استان به شبکه برق(به تفکیک نوع ولتاژ[۴]، مبداء – مقصد)
- تحلیل مصرف برق(به تفکیک بخشهای خانگی، صنعتی، کشاورزی، تجاری و سایر)(میزان مصرف هریک از بخشهای مصرفی و سهم هریک نسبت به کل کشور و استان،…)
- مبادلات انرژی الکتریکی(میزان مبادلات،ارزش مبادلات، مبداء-مقصد)
- برق
- گاز
- تحلیل مراکز عمدۀ تولید گاز(میادین،پالایشگاه)
- تحلیل میزان دسترسی مناطق مختلف استان به شبکه گاز طبیعی(ظرفیت، قطر لوله، مبداء و مقصد)
- مصرف(به تفکیک بخشهای خانگی، صنعتی، کشاورزی، تجاری و سایر)(میزان مصرف هریک از بخشهای مصرفی، سهم هریک از بخشها نسبت به کل کشور و استان،…)
- تحلیل میزان مبادلات گازطبیعی(میزان مبادلات، ارزش مبادلات، مبداء – مقصد)
- نفت و فراوردههای عمده نفتی[۵]
- تحلیل مراکز عمده تولید نفت و فراوردههای نفتی(میادین، پالایشگاه)
- تحلیل میزان دسترسی مناطق مختلف استان به شبکه نفت و فراوردههای عمده نفتی (ظرفیت، قطرلوله، مبداء-مقصد)
- مصرف(به تفکیک بخشهای خانگی، صنعتی، کشاورزی، تجاری و سایر)(میزان مصرف هریک از بخشهای مصرفی، سهم هریک از بخشها نسبت به کل کشور و استان،…)
- تحلیل میزان مبادلات نفت و فراوردههای عمده نفتی(میزان مبادلات، ارزش مبادلات، مبداء –مقصد، نوع وسیلۀ انتقال)
- انرژیهای نو (پتانسیلهای موجود به تفکیک هریک از انرژیهای نو، مقدار بهرهبرداری کنونی به تفکیک محل و شیوه بهرهبرداری)
- تحلیل تاثیر شبکهها و جریانهای انرژی بر الگوی فعالیت و گرایشهای زنجیره تولید
- تحلیل تاثیر شبکهها و جریانهای انرژی بر امنیت
- فعالیتهای استحصال و شبکه انتقال آب
- بررسی و تحلیل روشهای استحصال آب در استان
- بررسی و تحلیل توان حوضههای انتقالدهنده و گیرنده (حجم آبدهی) و تعیین مصارف آنها
- بررسی و تحلیل بیلان آب بر حسب زیر حوضهها و دشتها
- بررسی ظرفیت ذخیرهسازی آب
- سدها و شبکههای آبیاری و زهکشی
- تحلیل مدیریت جامع آب
- تحلیل عرصههای فعالیت اقتصادی
- اقتصاد شهری
- اشتغال
- مسکن و زمین
- حمل و نقل و ارتباطات
- بازار و مراکز خرید
- خدمات شهری
- مدیریت شهری
- کارکردهای روستایی اقتصاد شهری
- هزینه درآمد خانوارهای شهری
- جمعبندی
- اقتصاد روستایی
- نظام زمینداری
- تحلیل سیر تحولات اقتصادی، فنآوری و … در نظام و روابط تولید در جامعه روستایی و عشایری
- اشتغال روستایی، فعالیتها و مشاغل سنتی و جدید در مناطق روستایی
- مسکن روستایی
- نظام خدمات رسانی روستایی
- کارکردهای شهری اقتصاد روستا ( نقش و اهمیت اقتصاد روستا در اقتصاد استان)
- درآمد و هزینه خانوارهای روستایی
- مدیریت روستایی
- جمعبندی
- اقتصاد نواحی خاص (مناطق ویژه و تخصصی، جاذبههای طبیعی، فرهنگی و تاریخی و …)
- کارکرد نواحی خاص ( در پیوند با سرزمین ، تعامل با اقتصاد جهانی، انتقال فنآوری، جذب سرمایهگذاری خارجی، بسترسازی برای بهره مندی از ظرفیت های مجازی و … )
- اشتغال
- زیرساختها
- مدیریت
- جمعبندی
- اقتصاد شهری
- تحلیل اقتصاد کلان استان و جایگاه آن در سطح ملی در ۵ سال گذشته
- تولید ناخالص داخلی
- ارزش افزوده بخش کشاورزی، شکار و جنگلداری
- ارزش افزوده بخش ماهیگیری
- ارزش افزوده بخش معدن
- ارزش افزوده بخش صنعت
- ارزش افزوده بخش تامین آب و برق و گاز طبیعی
- ارزش افزوده بخش ساختمان
- ارزش افزوده بخش عمده فروشی، خرده فروشی، تعمیر وسایل نقلیه و کالاها
- ارزش افزوده بخش هتل و رستوران
- ارزش افزوده بخش حمل و نقل، انبارداری و ارتباطات
- ارزش افزوده بخش واسطهگریهای مالی
- ارزش افزوده بخش مستغلات، کرایه و خدمات کسب و کار
- ارزش افزوده بخش اداره امور عمومی، دفاعی و تامین اجتماعی
- ارزش افزوده بخش آموزش
- ارزش افزوده بخش بهداشت و مددکاری اجتماعی
- ارزش افزوده بخش سایر خدمات عمومی، اجتماعی، شخصی و خانگی
- تولید ناخالص داخلی
- درآمد
- درآمدهای عمومی
- درآمدهای مالیاتی مستقیم و غیر مستقیم و سهم آنها
- سایر درآمدها ( بیمه، خدمات……)
- درآمدهای اختصاصی
- هزینه و درآمد خانوار
- مصرف خانوار به تفکیک شهری و روستایی
- نابرابری در توزیع درآمد
- پسانداز (سپردههای بانکی)
- تامین منابع مالی
- منابع دولتی
- اعتبار تملک داراییهای سرمایهای و چگونگی مصارف آن به تفکیک ملی و استانی
- اعتبارات هزینهای و چگونگی مصارف آن به تفکیک ملی و استانی
- سرمایهگذاریهای شرکتهای دولتی
- منابع غیردولتی (منابع مالی خارجی، سرمایهگذاری مستقیم خارجی، سرمایهگذاری داخلی و…)
- منابع دولتی
- مصارف
- مصارف دولتی و غیر دولتی به تفکیک تملک داراییهای سرمایهای و هزینهای
- مصارف برحسب بخشهای مختلف به تفکیک فیزیکی و انسانی
- تحلیل سازمان فضایی فعالیتها
- تحلیل سازمان فضایی بخشهای اصلی(کشاورزی، صنایع ، خدمات)
- شناسایی اجزا سازمان فضایی در هر بخش
- تحلیل روابط اجزا سازمان فضایی در هر بخش و بین بخشهای مختلف
- سطحبندی اجزا سازمان فضایی در هر بخش
- تعیین میزان تناسب و یا تعادل فعالیتها با فضا از نظر مقیاس تولید، تکنولوژی، بازار و …..
- تحلیل سازمان فضایی بخشهای اصلی(کشاورزی، صنایع ، خدمات)
- جمعبندی و نتیجهگیری از وضعیت اقتصادی (نقاط قوت و ضعف و فرصت و تهدید)
- فصل دوم: تحلیل ساختار فضایی موجود
- تحلیل ساختار سکونتگاهی
- توصیف عناصر نظام سکونتگاهی (انواع سکونتگاهها)
- شهرها
- توزیع شهرهای استان برحسب رتبه- اندازه
- شبکه سلسله مراتبی ارتباطات شهری
- ساختار شهرهای استان ( تجمع های شهری،مناطق شهری، مورفولوژی شهرها)
- روستاها
- سطحبندی آبادیها
- تحلیل نحوه استقرار روستاها: کوهپایهای، کوهستانی، جلگهای، ساحلی، جنگلی و …
- ساختار روستاهای استان (مجتمع یا کانونی، متفرق و پراکنده، خطی)
- فعالیتها
- پراکندگی و توزیع مراکز و قلمروهای صنعت استان
- پراکندگی و توزیع کانسارهای عمده معدنی استان
- پراکندگی و توزیع قلمروهای اصلی تولید کشاورزی استان(زراعت، باغداری، دامداری و آبزیان)
- تحلیل پراکندگی و توزیع مراکز اصلی ارایه خدمات و سطحبندی آنها
- شهرها
- توصیف عناصر نظام سکونتگاهی (انواع سکونتگاهها)
- تحلیل سایر عناصر ساختار فضایی
- مناطق طبیعی
- گونهبندی نواحی مختلف استان از نظر ویژگیهای طبیعی(مناطق کوهستانی، کویری، جنگل، مرتعی، جلگهای و …)
- محدوده های طبیعی معین و توزیع فضایی آن ها (محدوده های حفاظت شده، پارک های ملی و …)
- تحلیل ارتباط ساختاری سکونتگاهها با مناطق طبیعی استان
- سایر نواحی انسان ساخت ( تحلیل پراکندگی فضایی و ارتباط آنها با سکونتگاهها)
- شبکه های زیربنایی استان
- مناطق آزاد و ویژه، پارکهای صنعتی، علمی، فناوری
- تحلیل روابط ساختاری سایر مناطق انسان ساخت با سکونتگاه ها
- مناطق طبیعی
۲-۳- تحلیل کارکردها و الگوی ارتباط بین آنها
- پیچیدگی کارکردی و مرکزیت سکونتگاهها
- سکونتگاههای شهری
- سطح بندی سکونتگاهها بر حسب کارکردهای اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی وتعیین شهرهای چندکارکردی.
- تشخیص کارکرد سکونتگاه های شهری بر حسب مقیاس فراملی، ملی، منطقه ای و ناحیه ای
- تشخیص سکونتگاه های شهری بر حسب کارکرد زیارتگاهی، بازاری، خوابگاهی و ..
- سکونتگاههای روستایی
- سطح بندی سکونتگاههای روستایی بر حسب کارکردهای اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی وتعیین روستاهای مرکزی
- تشخیص سکونتگاه های روستایی برحسب کارکرد سکونتگاهی،اقتصادی- تولیدی، خدماتی- تسهیلاتی، استراحتگاهی-ارتباطی
- تعیین پیچیدگی کارکردی و مرکزیت سکونتگاهها بر اساس شاخص های مربوطه
- سکونتگاههای شهری
- مکانهای مرکزی
- تعیین مکان های مرکزی
- تعیین حوزه نفوذ مکان های مرکزی
- فصل سوم: توصیف و تحلیل پیوندهای اصلی بین سکونتگاهها[۶]
- پیوندهای فیزیکی و شبکه خدمات حمل و نقل
- تحلیل پیوندهای فراملی شبکه حمل و نقل استان
- تحلیل پیوندهای منطقه ای شبکه حمل و نقل استان
- پیوند مراکز شهری استان با مرکز استان
- پیوند مراکز شهری استان با یکدیگر
- پیوند مراکز روستایی با مراکز شهری استان
- تحلیل جریان ورود و خروج زمینی بار و مسافر
- تحلیل جریان ورود و خروج هوایی بار و مسافر
- تحلیل جریان ورود و خروج دریایی بار و مسافر
- تحلیل وضعیت شبکه حمل و نقل استان در ارتباط با ورود و خروج بار و مسافر
- پیوندهای فیزیکی و شبکه خدمات حمل و نقل
- پیوندهای اقتصادی
- جریان مواد خام و کالاها(اعم از واسطهای، مصرفی و سرمایهای)
- ارزش مبادلات مواد خام و کالاها
- وزن مبادلات مواد خام و کالاها
- جریان اقلام عمده ورودی و خروجی استانی و فرااستانی
- جریانهای عمده خروجی برحسب ارزش و وزن
- جریان های عمده ورودی برحسب ارزش و وزن
- پیوندهای تولیدی
- تحلیل پیوندهای بخش کشاورزی بین مراکز سکونتگاهی
- تحلیل پیوندهای بخش صنعت بین مراکز سکونتگاهی
- تحلیل پیوندهای بخش خدمات بین مراکز سکونتگاهی
- تحلیل نهایی پیوندهای تولیدی
- جریانهای درآمد و سرمایه
- جریان درآمد و سرمایه درون استانی
- جریان درآمد و سرمایه فرا استانی
- جریان مواد خام و کالاها(اعم از واسطهای، مصرفی و سرمایهای)
- پیوندهای جمعیتی
- جریانهای مهاجرتهای دائم و علل آن
- جریان مهاجرتهای موقت و علل آن
- پیوندهای اجتماعی- فرهنگی
- پیوندهای ملی- فراملی قومی
- پیوندهای ملی- فراملی فرهنگی
- پیوندهای ملی- فراملی مذهبی
- تعامل بین گروههای اجتماعی
- پیوندهای خدماتی
- شبکههای اعتباری و مالی (در دوره پنجساله)
- بانکها
- جریان میزان سپردههای صادره و وارده به مراکز اصلی جمعیتی
- تحلیل اعتبارات اعطایی به تفکیک فعالیتهای عمده (صنعت، معدن، کشاورزی، بازرگانی، حمل و نقل و …)
- تحلیل عملکرد بازار مالی به تفکیک انواع آن
- بانکها
- شبکههای آموزشی، پرورشی و ترویجی
- تحلیل جریان های آموزشی به تفکیک دولتی- غیر دولتی و شبکه های رسمی- غیررسمی بین سکونتگاهها (فراگیران، معلمان و نیروهای پشتیبانی)
- تحلیل و ارزیابی عملکرد نظام آموزشی و پرورشی (گذر تحصیلی، ترک تحصیل، افت تحصیلی و …)
- تحلیل پیوندهای تفریحی، هنری و ورزشی
- تحلیل ارتباطات رسانهای
- شبکههای خدمات بهداشتی و درمانی
- تحلیل پیوند جریان های بهداشتی و درمانی [۷] با مراکز اصلی سکونتگاهی (بیمارستانها و مراکز بهداشتی- درمانی شهری و روستایی)
- تحلیل جریان بیماری های فراگیر و واگیر
- خدمات حرفهای و تجاری (درون و برون استانی)
- تحلیل نوع و الگوی ارتباط خدمات تجاری و حرفهای در مراکز اصلی سکونت و فعالیت
- پیوندهای تکنولوژیکی
- شبکههای اعتباری و مالی (در دوره پنجساله)
- نتیجهگیری تحلیل پیوندها
- تعیین و تشخیص توانمندی پیوندها
- توانمندی پیوندهای فیزیکی و خدمات حمل و نقل
- توانمندی پیوندهای اقتصادی
- توانمندی پیوندهای جمعیتی
- توانمندی پیوندهای اجتماعی- فرهنگی
- توانمندی پیوندهای خدماتی
- توانمندی پیوندهای تکنولوژیکی
- جمع بندی نهایی و تشخیص پیوند غالب
- طبقه بندی سکونتگاهها برحسب قدرت پیوندها
- سکونتگاههای دارای پیوند قوی
- سکونتگاههای دارای پیوند متوسط
- سکونتگاههای دارای پیوند ضعیف
- سکونتگاههای دارای پیوند بسیار ضعیف
- تشخیص و طبقه بندی پهنه ها بر حسب قدرت پیوند سکونتگاهی
- تعیین و تشخیص توانمندی پیوندها
- فصل چهارم : ملاحظات ایمنی، دفاعی – امنیتی در آمایش استان
- تهدیدات ناشی از مخاطرات محیطی و محیط زیستی
- پهنهبندی استان در ارتباط با خطر زلزله
- بررسی گسلها و مناطق پرخطر در رابطه با زلزله
- تحلیل فضایی خطر زلزله در مراکز جمعیتی و اقتصادی استان
- پهنهبندی استان در ارتباط با خطر سیل
- طبقهبندی رودخانههای استان در ارتباط با خطر سیلاب
- تحلیل فضایی مخاطرات سیل در مراکز جمعیتی و اقتصادی استان
- پهنهبندی مخاطرات و تهدیدات ناشی از طوفان شن و یا حرکت ماسههای روان
- پهنهبندی مناطق طوفان شن و یا حرکت ماسههای روان در استان
- تحلیل فضایی خطر طوفان شن و حرکت ماسههای روان در مراکز جمعیتی و اقتصادی استان
- بررسی و پهنهبندی سایر مخاطرات طبیعی و محیط زیستی استان (نظیر رانش زمین، خشکسالی و …)
- پهنهبندی سایر مخاطرات طبیعی و محیط زیستی استان
- تحلیل فضایی سایر مخاطرات در مراکز جمعیتی و اقتصادی استان
- بررسی مسایل امنیتی- دفاعی ناشی از آلودگیهای محیط زیستی
- تحلیل امنیتی- دفاعی ناشی از بهرهبرداری از رودخانههای مرزی توسط همسایگان ایران (در استانهای مرزی)
- پهنهبندی مناطق در معرض خطرات انواع بیماریهای انسانی و دامی و اثرهای آن
- جمعبندی و تجزیه و تحلیل مخاطرات و تهدیدات محیطی و محیط زیستی استان
- پهنهبندی استان در ارتباط با خطر زلزله
- تهدیدات ناشی از مخاطرات محیطی و محیط زیستی
- تهدیدات اقتصادی
- تهدیدات متوجه اقتصاد استان
- ضعف فن آوری و بهره وری یا تک محصولی بودن
- ناتوانی در رقابت در بازارهای داخلی و خارجی
- وجود مقررات بازدارنده رشد اقتصادی (صادرات، واردات، سرمایه گذاری و …)
- خروج سرمایه
- جمع بندی و تجزیه و تحلیل تهدیدات اقتصادی
- تهدیدات متوجه اقتصاد استان
- تهدیدات اجتماعی، فرهنگی و سیاسی
- تحلیل اثرات توسعهای ناشی از مسائل قومی، طایفه ای، زبانی و مذهبی
- تحلیل تاثیرات فرهنگی برون مرزی بر فضای فرهنگی استان
- بررسی تحلیلی تهدیدات سیاسی استان
- بررسی تحلیلی پی آمدهای سیاسی ناشی از ناهنجاری ها و بزهکاری های اجتماعی
- بررسی تحلیلی پی آمدهای سیاسی ناشی از اغتشاشات و ..
- جمعبندی و تجزیه و تحلیل تهدیدات اجتماعی- فرهنگی
- تحلیل انواع تهدیدات اجتماعی، فرهنگی و سیاسی
- تهدیدات نظامی – امنیتی
- بررسی تحلیلی تهدیدات نظامی و اثرات آن
- بررسی تحلیلی تهدیدات تروریستی و اثرات آن
- جمعبندی و تجزیه و تحلیل تهدیدات نظامی- امنیتی استان
- جمعبندی تهدیدات امنیتی- دفاعی
- جمعبندی انواع تهدیدات و ترکیب آنها
- پهنهبندی استان بر حسب انواع تهدیدات امنیتی- دفاعی در استان
- ارایه ملاحظات دفاعی- امنیتی (بایدها و نبایدهای) دفاعی – امنیتی و تأثیر آن بر سازماندهی فضایی استان
- فصل پنجم: جمعبندی و نتیجهگیری از مطالعات
با استفاده از اطلاعات و نتایج تحلیلهای به دست آمده از وضعیت استان، ساختارفضایی و پیوندهای اصلی و با توجه به ملاحظات امنیتی- دفاعی جمعبندی و نتیجه گیری از مطالعات به شرح زیر خواهد بود:
- تبیین سازمان فضایی موجود و ارزیابی تواناییها و محدودیتهای استان برای پاسخگویی به رسالتها و مأموریتهای تعیین شده برای استان
- تبیین سازمان فضایی موجود
- نقاط قوت و ضعف، فرصتها و تهدیدها
- تشخیص توان پاسخگویی به رسالت ها و مأموریت ها
- تعارض و توازن بین نیازهای عناصر فضایی در استفاده از منابع موجود
- منابع طبیعی
- مالی و اعتباری
- نیروی انسانی متخصص
- انرژی( برق، سوخت فسیلی…)
- تعیین عدم تعادلهای موجود در نظام فضایی
- عدم تعادلهای اقتصادی
- عدم تعادلهای اجتماعی- فرهنگی
- عدم تعادلهای محیط زیستی
- عدم تعادل های شهری- روستایی
- ارزیابی (بازنگری) اهداف کلی و جهتگیریهای توسعه و ارائه پیشنهاد به مراجع ذیربط
بخش دوم- برنامهریزی و سیاستگذاری
- فصل ششم: پیش بینی و آینده نگری
- پیشبینی و آینده نگری تحولات بازارکار، سرمایه و تولید در سناریوهای مختلف
- بهره وری نیروی کار و سرمایه
- ترکیب اشتغال(جنسی، بخشی و …)
- شیوه تولید( سفارشی/ انبوه، مدرن/ سنتی)
- تاثیر تغییر فنآوری در تولید، کار و سرمایه
- تغییر منابع سرمایه ای (انسانی و فیزیکی)
- پیشبینی و آینده نگری تحولات بازارکار، سرمایه و تولید در سناریوهای مختلف
- آینده نگری تحولات فناوری و نوآوری در سناریوهای مختلف
- آیندهنگری تحولات فناوری تولید در فعالیتهای اولویتدار استان
- آیندهنگری تحولات فناوری در زیر ساختهای اصلی ارتباطات و اطلاعات
- آیندهنگری تحولات فناوری در تولید و مصرف آب
- آیندهنگری تحولات فناوری در تولید و مصرف انرژی
- آینده نگری نظام سکونتگاهی در سناریوهای مختلف
- آینده نگری نظام شهری
- آینده نگری نظام روستایی
- آینده نگری نظام سکونت و فعالیت
- پیشبینی منابع محیط زیستی استان در سناریوهای مختلف
- پیش بینی وضعیت عرصههای طبیعی و زیستگاهها (از نظر وسعت، یکپارچگی، گونههای زیستی)
- پیش بینی منابع قابل بهره برداری
- کمیت و کیفیت منابع آب سطحی و زیر زمینی
- کمیت و کیفیت خاک
- کمیت و کیفیت عرصههای جنگلی و مرتعی
- کیفیت هوای شهرها و مراکز توسعهای
- پیش بینی چالشهای محیط زیستی و نیازهای مدیریتی
- در مدیریت عرصههای طبیعی
- در مدیریت محیط زیست انسانی
- پیشبینی تحولات جمعیتی
- پیش بینی تحولات جمعیت در سناریوهای مختلف
- آیندهنگری یکپارچه و انتخاب سناریو (براساس سیاست های منتخب استان و با ملاحظه چارچوب های تعیین شده در سطح ملی)
- فصل هفتم: برنامهریزی و سیاستگذاری
- هدف
- اهداف تفصیلی آمایش استان
- اهداف استانی با توجه به پیوندهای درونی و بیرونی
- اهداف تفصیلی آمایش استان
- هدف
اهداف بین استانی(اهداف مشترک بین چند استان)
اهداف فراملی( اهداف تعریف شده در پیوند با سایر کشورها)
- اهداف سازماندهی فضایی ( شهرها، روستاها، فعالیتها، شبکه ها)
- راهبردهای آمایش استان
- راهبردهای استانی با توجه به پیوندهای درونی و بیرونی
راهبردهای بین استانی(اهداف مشترک بین چند استان)[۸]
راهبردهای فراملی(راهبردهای تعریف شده در پیوند با سایر کشورها)
- راهبردهای سازماندهی فضایی ( شهرها، روستاها، فعالیتها، شبکه ها)
- سازمان فضایی مطلوب برای توسعه استان
- الگوی کلان سازمان فضایی
- الگوی استقرار مراکز سکونتگاهی
- الگوی استقرار فعالیت ها
- شبکه ارتباطات و پیوندهای درونی و بیرونی
- همگرایی سازمان فضایی مطلوب استان با سند ملی آمایش سرزمین و اسناد منطقهای
- الگوی کلان سازمان فضایی
- سیاستهای اجرایی آمایش استان
- سیاستهای اجرایی استانی
- سیاستهای اجرایی سازماندهی فضایی
- پروگرامها و منابع مالی
- تعیین پروگرام ها
- منابع مالی مورد نیاز
- فصل هشتم: مدیریت آمایش استان
- تحلیل وضعیت مدیریت استان از منظر آمایش
- ارتباط بین سازمانی ( همکاری، هماهنگی، قوانین و مقررات،…..)
- سازمان (ماموریت، وظایف، تشکیلات، ظرفیتهای تخصصی، نظام اطلاعات، انعطافپذیری، منابع اعتباری،…)
- نیروی انسانی (ترکیب تخصصی، انگیزشها، …..)
- طراحی مدیریت آمایش استان در زمینههای
- ارتباط بین سازمانی ( همکاری، هماهنگی، قوانین ومقررات،…..)
- سازمان (ماموریت، وظایف، تشکیلات، ظرفیتهای تخصصی، نظام اطلاعات، انعطافپذیری، منابع اعتباری،…)
- نیروی انسانی(ترکیب تخصصی، انگیزشها، …..)
- تعیین راهبردها و برنامه اجرایی به منظور ارتقا ظرفیت و کارآیی
- بخش دولتی
- بخش غیر دولتی
- طراحی نظام پایش و ارزشیابی برنامه آمایش در استان
[۱] تقسیم بندی پهنه های سرزمینی به واحدهای زیست بومی براساس حوزه های آبخیز تا حد کد ۴ رقمی جاماب انجام میشود.
[۲] سرانه مرسولات پستی، زمان سیر مرسولات پستی بین شهری، پوشش جمعیتی و مساحتی دفاتر پستی، دفاتر خدمات ارتباطی شهری، ضریب موفقیت تماسهای تلفنی ثابت و همراه، نسبت تلفن دایر به منصوبه، انواع سوییچهای مخابراتی، ضریب نفوذ سیستم پیام کوتاه، تعداد تلفنهای همگانی، ظرفیت شبکه انتقال دادهها، ضریب نفوذ دیتا، ISP و ICP واگذار شده، تعداد بهره برداران اینترنت، شبکه های رادیویی و تلویزیونی، ظرفیت فرکانسهای استان، فرکانسهای واگذار شده
[۳] سایر موارد مربوط به شبکه حمل و نقل در فصل سوم ارایه شده است.
[۴] ۴۰۰،۲۳۰،۱۳۲،۶۳ کیلوولت
[۵] بنزین، نفت سفید، نفت کوره، نفت گاز، گازمایع
[۶] – سکونتگاههای مورد نظر براساس مطالعات انجام یافته در بند ۲-۳-۲ انتخاب شدهاند.
[۷] سطوح مختلف بهداشتی و درمانی(تخصصی و عمومی)
[۸]– راهبردهای بین استانی با هماهنگی استانهای مرتبط و مرکزملی آمایش سرزمین به صورت نهایی تنظیم میشود.
انتشار شهرسازی آنلاین
دیدگاهی بنویسید.
بهتر است دیدگاه شما در ارتباط با همین مطلب باشد.