پایان نامه برنامه ریزی توسعه پایدار شهری با تاکید بر بعد اجتماعی

نویسنده:  سمیه رستم آبادی
استاد راهنما: مهندس سیاوش انصاری نیا
استاد مشاور: –
تاریخ شروع: ۱۳۸۸/۲/۱
دانشگاه: شهید بهشتی
مقطع: کارشناسی ارشد
رشته تحصیلی: برنامه‌ریزی شهری و منطقه‌ای

چکیده:
به منظور رسیدن به توسعه پایدار شهری توجه به کوچکترین واحد شهری (محله) ضروری است. توسعه محله ای را می توان فرآیندی دانست که بر اساس آن سرمایه ای که اجتماع به صورت بالقوه قادر به جمع آوری و استفاده از آنهاست، افزایش می دهد تا به کمک آنها کیفیت زندگی مردم خویش را بهبود بخشد. برای دستیابی به توسعه محله ای که مبتنی بر مشارکت شهروندان در برنامه های توسعه می باشد بایستی با بررسی میزان سرمایه اجتماعی موجود مقدار آن را در فرایند برنامه پیشنهادی ارتقا داد. در این تحقیق سعی گردیده است، تا ضمن بیان اهمیت مفهوم سرمایه اجتماعى مهمترین شاخص های سنجش سرمایه اجتماعى در سطح محله معرفی و اندازه گیری شوند. شاخص های سطح آگاهی شهروندان، اعتماد در سطح محله، مشارکت در امور محله، کنترل  اجتماعی غیر رسمی و احساس تعلق به محله مهمترین شاخص ها در نظر گرفته شدند. هدف اصلی تحقیق حاضر شناسایی عوامل مؤثر بر شکل گیری سرمایه اجتماعى در سطح محله می باشد. میزان همگونی(در درآمد، تحصیلات و بعد خانوار) در محله، ثبات مسکونى، شرکت در مراسم مذهبی محله و ویژگی های فضاهای عمومی  محله به عنوان عوامل مؤثر بر شکل گیری سرمایه اجتماعى در این سطح انتخاب گردید. روش تحقیق مطالعه حاضر از نوع پیمایشی بوده، داده های این پژوهش با استفاده از  پرسشنامه و به روش نمونه گیری چند مرحله ای بدست آمده است. جامعه آماری ساکنان محله چهارصددستگاه منطقه ۱۴ تهران بودند که تعداد ۶۰ نفر با استفاده از نمونه گیری از مناطق همگن در ۶ قسمت مختلف محله انتخاب گردیدند. یافته ای این تحقیق نشان می دهد که میانگین سرمایه اجتماعى افراد در سطح محله در یک طیف ده قسمتی در تغیرات زمان فراز و فرودهای فراوانی داشته و در حال حاضر بطور میانگین در پله سوم قرار دارد. همچنین از بین عوامل موثر بر شکل گیری سرمایه اجتماعى شرکت در جشنها و مراسم های مذهبی و فعالیتهایی که جوانان مسئولیت آن را بعهده دارند در محله بالاترین تأثیر را دارد، وجود رابطه بین سرمایه اجتماعى با میزان قدمت سکونت اهالی در محله رابطه مستقیم دارد. بین همگونی افراد در محله و سرمایه اجتماعى رابطه مثبت وجود داشت اما به لحاظ آماری معنادار نیست. در سطح فردی بین تحصیلات و سرمایه اجتماعى در محله رابطه مستقیم وجود دارد البته باز این مسئله در اهالی قدیمی تر مشهود است و در اهالی که تازه وارد محله شده اند یا مستجر هستند رابطه خاصی ندارد. بین تعداد افراد خانواده و سرمایه اجتماعى نیز رابطه مثبت و معناداری وجود داشت. در فرایند برنامه ریزی توسعه پایدار اجتماعی محله چهارصد دستگاه سه محور سرمایه اجتماعی مورد نظر قرار میگیرد و برای افزایش سطح آنها از ظرفیتهای محله نقاط قوت و فرصتها استفاده میشود. راهبردهای مستخرج از ماتریس swot  تمام راهبرهای ارتقای سرمایه اجتماعی در محله را با در نظر گرفتن تمام ظرفیتها و عوامل درونی و بیرونی محله بدست می آورد. فرایند بکارگیری این راهبردها با توجه به اولویت و توان محله و مسئولان برنامه توسعه پایدار اجتماعی محله چهارصددستگاه و زمان مورد نیاز برای رسیدن به هر هدف برنامه ریزی میشود.

کلید واژه:  سرمایه اجتماعی ، محله چهاصددستگاه ، مشارکت ، برنامه ریزی محله محور ، توسعه پایدار اجتماعی