معرفی موسسه اعتماد طراحی برای فضای عمومی: هماهنگی ساختاری در طراحی شهری

«اعتماد طراحی برای فضا عمومی» (1) نام موسسه ای در نیویورک است که در سال ۱۹۹۵ توسط آندره‌‌آ وودفر، مجسمه ساز و معمار، پایه گذاری شده است. در پایگاه رسمی موسسه هدف آن تغییر زندگی شهری به واسط ایجاد پیوند میان نهادهای شهری و جامعه طراحان عنوان شده است. وجه تسمیه این موسسه را باید در ماموریت آن برای آوردن تخصص و فکر طراحی به حوزۀ عمومی جستجو نمود.

مقدمه
در مطالعات شهری آن چه به عنوان مدیریت یا حکمرانی یکپارچه مطرح و درباره اش بحث می شود در پاسخ به ناهماهنگی ساختاری‌ای است که میان نهادهای برنامه ریزی و طراحی شهری وجود دارد و عملکرد آن را با مانع مواجه می کند. برای درک این ناهماهنگی نیازمند آن هستیم که معنای واژه ساختار را بار دیگر از نظر بگذارنیم. ساختار به معنای ترتیبات و روابط میان بخش ها و عناصر یک مجموعه است (آکسفورد)؛ در واقع ترتیب اجزا و بخش های یک جسم (معین) یا مناسباتی که میان این بخش ها وجود دارد مجموعا ساختار خوانده می شود. این مفاهیم نشان می دهد که مولفه اصلی ساختار را عنصر "ارتباط" است. بنابراین ناهماهنگی ساختاری به معنای وجود اشکال و اختلال در ارتباطات میان اجزای مختلف ساختار است که کارکرد و نیل به هدف در ساختار را با مانع مواجه می کند. پس از این مفدمه و مرور مفهوم ساختار، در این نوشتار بر آن هستیم به معرفی موسسه ای در نیویورک بپردازیم که تلاش دارد در زمینه ایجاد فضاهای عمومی شهری ناهماهنگی های ساختاری برنامه ریزی و طراحی شهری را رفع کند. به این معنا که روابط میان عناصر دخیل در آن را تنظیم و مشکلات آن را مورد حل و فصل قرار دهد.

معرفی موسسه اعتماد طراحی برای فضای عمومی
«اعتماد طراحی برای فضا عمومی» نام موسسه ای در نیویورک است که در سال ۱۹۹۵ توسط آندره‌‌آ وودفر(۲)، مجسمه ساز و معمار، پایه گذاری شده است. در پایگاه رسمی موسسه هدف آن تغییر زندگی شهری به واسط ایجاد پیوند میان نهادهای شهری و جامعه طراحان عنوان شده است. وجه تسمیه این موسسه را باید در ماموریت آن برای آوردن تخصص و فکر طراحی به حوزۀ عمومی جستجو نمود. "طراحی ممتاز بناها"، "پایداری محیطی"، "تحرک پذیری شهری" و "باززنده سازی محلات" چهار اصلی هستند که این موسسه در پروژه‌های طراحی خود بر آن‌ها تاکید می‌کند.

مدل کاری موسسه
شورای این موسسه حلقه ای است متشکل از مدیران بنگاه های اقتصادی، شهرسازان، طراحان، رهبران مدنی و معتمدان و افراد خیری که خود را وقف بهبود فضاهای عمومی نیویورک کرده اند. موسسه هدف اصلی خود را گردهم آوردن نهادهای دولتی، گروه های محلی و متخصصان بخش خصوصی برای طراحی شهری معرفی کرده است. موسسه در هر پروژه طراحی در نقش یک کاتالیزور عمل کرده و تلاش دارد راه‌های خلاقانه و منعطفی را برای اجرای پروژه ارائه کند.

دوازده مرحله ای که موسسه برای انجام یک پروژه تدوین کرده است:
موسسه مراحل کاری خود برای پروژه ها را در ۱۲ مرحله کلی صورت بندی کرده است. این مراحل از آغاز تا انجام به شرح ذیل است:

۱- انتخاب پروژه: این نهاد هرچند سال یک بار از میان پروپوزال‌های پیشنهادی از سوی نهادهای دولتی، سازمان‌های غیرانتفاعی و گروه‌های محلی پروژه‌های خود را انتخاب می‌کند.

۲- تعریف چشم انداز: این مرحله با مشارکت گروه‌های درگیر در پروژه انجام می‌پذیرد و علاوه بر چشم‌انداز، بودجه، برنامۀ زمانی و تخصص‌های مورد نیاز نیز تعیین می‌شوند.

۳-  سازمان‌دهی تیم پروژه: برای تشکیل تیم فراخوانی برای همکاران موسسه صادر شده و طی یک فرایند رقابتی اعضای تیم انتخاب می‌شوند.

۴-  تشکیل کمیتۀ مشورتی: برای هر پروژه از گروهی از بازیگران اصلی پروژه، متخصصان بخش عمومی و خصوصی به منظور تشکیل یک شورا دعوت می‌شود تا در طی فرایند راهنمایی‌ها و نقدهای لازم را ارائه کنند.

۵- پژوهش: پژوهش مرتبط با هرپروژه به نوع آن بستگی دارد و موضوعاتی چون کاربری زمین و منطقه بندی، ترافیک، تاریخ محلات و … را دربرمی‌گیرد.

۶- گردآوری داده‌های محلی: این داده‌ها در ارتباط با ذینفعان و ذی نفوذان هر پروژه جمع آوری می‌شوند؛ یعنی افرادی که بیشترین تاثیر را از پروژه می‌پذیرند. این کار با برگزاری کارگاه و دریافت بازخوردهایشان انجام می‌شود.

۷- سنتز کردن: در این مرحله به پیشنهادات دست یافته می‌شود. این پیشنهادات بر اساس تحلیل مجموع داده‌ها حاصل می‌شوند.

۸- آزمون پیشنهادات: پیشنهادات ارائه شده به صورت موقت و در قالب طرح پیلوت در محل اجرا می‌شوند.

۹- تولید اسناد: بر مبنای اهداف پروژه و مخاطبان آن اسناد تحویلی مدون می‌شود. پروژه‌ها به طرق مختلفی به پایان می‌رسند: نمایش‌ عمومی، نشر اسناد مکتوب و یا گفتگوهای آنلاین.

۱۰- در اختیارگذاشتن یافته‌ها: در نهایت یافته‌ها در اختیار ذی نفوذان و ذی نفعان، سیاستگذاران و تصمیم‌گیران که در اجرای پروژه دخیل هستند قرار می‌گیرد.

۱۱- ترویج و آگاهی رسانی: از طریق برگزاری پنل‌های عمومی، گردش، نمایشگاه و کنفرانس درباره پروژه ها و ضرورت و فوایدشان اطلاع رسانی عمومی می شود.

۱۲- مشاوره و حمایت: این موسسه برای پروژه ها خدمات حمایتی عرضه کرده و در طول اجرای پروژه به بخش‌های دخیل در پروژه مشاوره می‌دهد.

استراتژی های موسسه
–    کار کردن در میان بخش ها و موانع نهادی
–    درگیر کردن کلیه گروه های ذی نفع و ذی نفوذ در پروژه
–    آزمایش میدانی یافته ها و پیشنهادات
–    تشکیل کمیته های مشاوره جداگانه و مختلف برای پروژه ها
–    تشکیل تیم های پروژه چند رشته ای
–    شکستن فرایند پروژ ها به چندین مرحله
–    تغییر و تطبیق و تنوع بخشی دستاورد ها در تناسب با اهداف پروژه

فعالیت های موسسه
–    برگزاری ورک شاپ های محلی
–    ایجاد ابزارها و عرصه های گفتگوی آنلاین
–    نشر پژوهش ها و یافته ها
–    ارائه پیشنهاداتی برای سیاست گذاری عمومی
–    برگزاری نمایشگاه های عمومی
–    سازماندهی پنل ها، گفتگو ها و گردش های عمومی
–    تدوین دستور کار طراحی
–    تشکیل سازوکار انتخاباتی میان گروه های ذی نفع و ذی نفوذ
–    انجام مطالعات امکان سنجی
–    افزایش اگاهی به واسطۀ داستان سرایی تصویری
–    سازماندهی رقابت های ایده های بین المللی
–    آزمون ایده ها و طرح ها
–    اجرای موقت
–    ارائه پروژه به انجمن های محلی

سخن پایانی
فضای عمومی شهر به مثابۀ یک امر عینی دستاورد ساختار برنامه ریزی است. خلق فضای شهری  در حیطه یک تخصص یا بخش خاص قرار ندارد، بلکه در قلمرویی میان بخش های مختلف تخصصی و اجرایی جامعه تعریف می شود و این چندگانگی و تنوع گروه های دخیل در ایجاد فضاهای عمومی، پیچیدگی ساختاری برنامه ریزی و طراحی شهری را بیشتر می کند. موسسه «اعتماد طراحی برای فضای عمومی» بر مبنای چنین ایده ای تشکیل شده است. این موسسه تلاش دارد در هر پروژه شهری به مثابۀ یک کانون عمل کرده و میان گروه های محلی، نهادهای دولتی، سرمایه گذاران، بخش خصوصی و نهادهای مردمی دخیل در پروژه هماهنگی ایجاد کند و تنظیم کننده روابط میان آن ها باشد. در واقع به نظر می رسد وجود کانونی که روند فعالیت تمامی نهادها و گروه ها را در نظر داشته، به هریک مشاوره و راه حل های متناسب با شرایط موجود بدهد، و حوزه ای عمومی برای گفتگوی باز میان تمامی گروه ها عرضه کند، یکی از مناسب ترین راه حل ها برای ایجاد رضایت نسبی در میان اکثریت مشارکت کنندگان و تاثیرپذیران یک پروژه شهری است.

سایت رسمی موسسه
http://designtrust.org/

صفحه رسمی فیسبوک موسسه
http://www.facebook.com/designtrust
 

پی نوشت:

۱- Design Trust for Public Space

۲- Andrea Woodner

ایمیل نویسنده: zo1986do@ gmail.com